Węgrów został zdobyty przez polskie oddziały powstańcze po ataku w nocy z 22 na 23 stycznia 1863 roku. By odbić miasto, Rosjanie wysłali na miejsce 1000-osobowy oddział z kilkoma armatami, co oznaczało znaczącą przewagę ogniową przeciwnika. Węgrów został otoczony kordonem i stanowił łatwy cel ostrzału.

Wiadomość o bitwie i sukcesie Polaków szybko rozeszła się po Europie, a sama potyczka została szeroko upamiętniona w kulturze. Francuski poeta August Barbier napisał wiersz "Atak pod Węgrowem", w którym porównał atak polskich kosynierów na rosyjskie armaty do heroicznych walk starożytnych Spartan i nazwał tę bitwę Polskimi Termopilami. Do tej samej antycznej bitwy przyrównał starcie pod Węgrowem Cyprian Kamil Norwid w wierszu "Vanitas". Maria Konopnicka napisała wiersz "Bój pod Węgrowem".

Bitwa pod Termopilami, stoczona 480 lat przed naszą erą między Spartanami i Persami, stała się legendarną potyczką już w czasach antycznych. Choć nie miała dla wojny pomiędzy Spartą i Persją większego znaczenia, przeszła do historii jako symbol męstwa i poświęcenia Spartan na polu walki.