Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 70 lat temu zapadł wyrok w tzw. procesie księży…
2023-01-27, 14:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

70 lat temu zapadł wyrok w tzw. procesie księży kurii krakowskiej

Ława oskarżonych w procesie księży kurii krakowskiej. [fot. Instytut Pamieci Narodowej]
Ława oskarżonych w procesie księży kurii krakowskiej. [fot. Instytut Pamieci Narodowej]
70 lat temu, 27 stycznia 1953 roku, zapadł wyrok w tzw. procesie księży kurii krakowskiej. Był to kilkudniowy, pokazowy proces czterech kapłanów i trzech osób świeckich, oskarżonych na podstawie sfingowanych dowodów, o rzekome szpiegostwo na rzecz wywiadu Stanów Zjednoczonych.
Celem komunistycznych władz było skompromitowanie Kościoła katolickiego w Polsce i przedstawienie go opinii społecznej jako niebezpiecznej "reakcyjnej agentury Watykanu". Ponadto chodziło o zdyskredytowane środowisk emigracyjnych, które miały zlecać kapłanom owo szpiegostwo.

Proces rozpoczął się 21 stycznia, a już 27 stycznia Wojskowy Sąd Rejonowy w Krakowie wydał wyrok. Na karę śmierci skazał księdza Józefa Lelitę, wikarego parafii w Rabce-Zdroju i kapelana Narodowej Organizacji Wojskowej, oraz Edwarda Chachlicę i Michała Kowalika. Ksiądz Franciszek Szymonek z parafii w Rabce-Zdroju otrzymał dożywocie, księża - notariusze kurii: Wit Brzycki i Jan Pochopień - po 15 i 8 lat oraz Stefania Rospond z Kongregacji Żywego Różańca Dziewcząt - 6 lat.

Kary śmierci, decyzją Rady Państwa z 18 sierpnia 1953 roku, zamieniono na dożywocie. Po blisko 40 latach, w 1992 roku, sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego unieważnił wyroki wydane w procesie kurii krakowskiej.

Rozprawy w 1953 roku odbywały się w hali widowiskowej jednego z krakowskich przedsiębiorstw, oskarżał Naczelny Prokurator Wojskowy Stanisław Zarakowski, odpowiedzialny za wydawanie wyroków śmierci na żołnierzy antykomunistycznego podziemia. Propagandowe media zamieszczały artykuły opisujące "bandę zdrajców, szpiegów i wyrzutków". O kurii krakowskiej pisano, że jest "siedliskiem reakcji powiązanej z ośrodkami szpiegostwa i dywersji".

Pod pretekstem śledztwa sąd skonfiskował wiele zabytkowych przedmiotów będących własnością krakowskiej kurii oraz ukryty w archiwum depozyt katyński, zawierający koperty z dokumentami i pamiątkami wydobytymi przez Niemców w czasie prac ekshumacyjnych w 1943 roku w Katyniu.

Po wydaniu wyroku w procesie kurii krakowskiej, 9 lutego 1953 komunistyczne władze ogłosiły dekret o obsadzaniu stanowisk kościelnych za zgodą organów państwowych. We wrześniu tego samego roku rządzący przeprowadzili proces pokazowy przeciwko biskupowi Czesławowi Kaczmarkowi, a wkrótce potem aresztowali na trzy lata prymasa Polski kardynała Stefana Wyszyńskiego. Osobisty sekretarz prymasa - biskup Antoni Baraniak - na 27 miesięcy trafił do aresztu na Mokotowie, gdzie był torturowany. Jego nieugięta postawa udaremniła komunistom spreparowanie procesu pokazowego kardynała Wyszyńskiego.

W sumie w latach 1952-1953 władze PRL wtrąciły do więzień około tysiąca kapłanów.

Zobacz także

2024-05-05, godz. 11:00 Mija 85 lat od słynnej mowy sejmowej Józefa Becka 5 maja 1939 roku, minister spraw zagranicznych Józef Beck wygłosił w Sejmie słynną mowę, w której odrzucił niemieckie roszczenia względem Polski. Przemówienie… » więcej 2024-05-05, godz. 09:00 205 lat temu urodził się Stanisław Moniuszko, kompozytor i dyrygent, twórca polskiej opery narodowej 205 lat temu, 5 maja 1819 roku, urodził się Stanisław Moniuszko, kompozytor i dyrygent, twórca polskiej opery narodowej. Najważniejszy po Fryderyku Chopinie… » więcej 2024-05-05, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 5 maja » więcej 2024-05-04, godz. 13:00 "Zaginione miasto" - dokument o deportacji Żydów z Amsterdamu Holandia rozlicza się z przeszłością. Film dokumentalny "Zaginione miasto" pokazuje sposób, w jaki deportowano Żydów z Amsterdamu w czasie niemieckiej okupacji… » więcej 2024-05-04, godz. 11:00 45 lat temu Margaret Thatcher została pierwszą kobietą premierem w historii Wielkiej Brytanii 45 lat temu, 4 maja 1979 roku, Margaret Thatcher, nazywana "Żelazną Damą", została pierwszą kobietą premierem w historii Wielkiej Brytanii. Była również… » więcej 2024-05-04, godz. 09:00 Ulicami Wilna przejdzie "Parada Polskości" "Parada Polskości" przejdzie po południu czasu lokalnego (początek o godzinie 11.00 czasu obowiązującego w Polsce) ulicami Wilna. Pochód organizuje społeczność… » więcej 2024-05-04, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 4 maja » więcej 2024-05-03, godz. 13:00 80 lat temu żołnierze Kedywu przeprowadzili atak na niemieckie lotnisko w Warszawie 80 lat temu, w nocy z 3 na 4 maja 1944 roku, Oddział Specjalny "Osjan" Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej zniszczył na wojskowym lotnisku na warszawskich… » więcej 2024-05-03, godz. 11:00 Mija 103. rocznica wybuchu III powstania śląskiego 103 lata temu, w nocy z 2 na 3 maja 1921 roku, wybuchło III powstanie śląskie. Tak jak dwa poprzednie zrywy, miało na celu przyłączenie Górnego Śląska… » więcej 2024-05-03, godz. 08:15 Centralne obchody Święta Konstytucji Koncerty, pikniki, wystawy plenerowe i oficjalne uroczystości z udziałem przedstawicieli władz państwowych. Polska uczci dziś (3.05) 233. rocznicę uchwalenia… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »