Czechosłowacja przestała istnieć 31 grudnia 1992 roku, po 74 latach i 64 dniach od jej utworzenia. Rozpadła się na dwa suwerenne państwa - Republikę Czeską i Republikę Słowacką, których 1 stycznia 1993 był pierwszym dniem istnienia. Wydarzenie to jest nazywane "aksamitnym rozwodem". Nazwa ma z kolei związek z pojęciem "aksamitnej rewolucji", którym określane są demokratyczne przemiany, jakie zaszły w Czechosłowackiej Republice Socjalistycznej jesienią 1989 roku.

Do "aksamitnej rewolucji" doszło w czasie, gdy rozpadał się blok krajów komunistycznych w Europie Środkowo-Wschodniej, powstały po II wojnie światowej. W Polsce przeprowadzono już częściowo wolne wybory i powołano rząd Tadeusza Mazowieckiego, Węgry przestały być republiką ludową, a w Niemczech kilka dni wcześniej runął mur berliński.

Za początek przemian w Czechosłowacji uznaje się dzień 17 listopada 1989 roku, kiedy doszło do starć między milicją i studentami demonstrującymi przeciwko komunistycznym władzom. W krótkim czasie protesty rozszerzyły się na cały kraj. W konsekwencji 10 grudnia 1989 roku powstał nowy rząd, w którym znaleźli się przedstawiciele opozycji. Zaczęto wprowadzać reformy ustrojowe. "Aksamitna rewolucja" przyniosła Czechosłowacji demokrację, ale i podział. Od 1 stycznia 1993 roku zamiast niej na mapie Europy pojawiły się dwa państwa.

Vaclav Havel, pisarz i opozycjonista, już w latach 60. zasłynął jako twórca konsekwentnie walczący z systemem komunistycznym. Postulował utworzenie demokratycznego społeczeństwa i organizował kampanie na rzecz obrony praw człowieka, za co wielokrotnie trafiał do aresztu. W 1989 roku jako kandydat antykomunistycznego Forum Obywatelskiego został wybrany na prezydenta Czechosłowacji. 20 lat temu objął urząd pierwszego prezydenta Republiki Czeskiej. Funkcję tę pełnił mimo poważnych problemów zdrowotnych. Po złożeniu urzędu w 2003 roku powrócił do twórczości literackiej. Jako pisarz był znany na całym świecie z dramatów pisanych w duchu teatru absurdu oraz z esejów, w których poruszał zagadnienia filozoficzne - wolności, władzy, moralności. Tworzył też poezję eksperymentalną. W latach 70. i 80. jego utwory literackie, mimo że zakazane w dawnym bloku radzieckim, zyskały światowy rozgłos, a ich autor otrzymał liczne tytuły doktora honoris causa i nagrody, za twórczość artystyczną oraz postawę obywatelską.

Zmarł 18 grudnia 2011 roku. Miał 75 lat.