Nawiązywanie do tradycji Tajemnego Państwa Polskiego przybierało często nietypowe formy. Na siłę idei „rządu narodowego” działającego w konspiracji zwracał uwagę zafascynowany Powstaniem Styczniowym Józef Piłsudski. Dlatego w sierpniu 1914 r. stwierdził, że marsz jego I Kompanii Kadrowej na Kielce musi być wsparty mistyfikacją powołania działającego w Warszawie „rządu narodowego”. „W Warszawie utworzył się Rząd Narodowy. Obowiązkiem wszystkich Polaków jest skupić się solidarnie pod jego władzą. Komendantem polskich sił wojskowych mianowany został obywatel Józef Piłsudski, którego rozporządzeniom wszyscy ulegać winni” – podkreślał Piłsudski w odezwie wydanej w sierpniu 1914 r.

Przyszły naczelnik odrodzonego państwa bez wątpienia jednak trafnie definiował znaczenie Tajemnego Państwa Polskiego. „Wielkość naszego narodu w wielkiej epoce 63-ego roku istniała, a polegała ona na jedynym może w dziejach naszych Rządzie, który nieznany z imienia, był tak szanowany i tak słuchany, że zazdrość wzbudzić może we wszystkich krajach i u wszystkich narodów” – pisał w wydanym u progu I wojny światowej opracowaniu „Rok 1863”.

Współcześnie znaczenie symboliki Rządu Narodowego określił wybitny historyk prof. Jerzy Zdrada: „Wszystkie poprzednie powstania miały swe jawne struktury władzy na wyzwolonym terytorium. W 1863–1864 wolnej ziemi polskiej było tyle, co w obozie powstańczym. Uniemożliwiało to ujawnienie Rządu Narodowego, który przez cały okres powstania działał w konspiracji, a jego członkowie pozostawali anonimowi”.

Dziś często utożsamia się określenie „Polska Walcząca” z Polskim Państwem Podziemnym. W okresie okupacji niemieckiej niemal nie mówiono o Polskim Państwie Podziemnym, lecz raczej o „Polsce podziemnej” lub „Polsce walczącej”. Na potrzebę zdefiniowania tych pojęć zwracał uwagę autor „Kamieni na szaniec”, szef Biura Informacji i Propagandy Komendy Okręgu Warszawskiego AK Aleksander Kamiński w „Biuletynie Informacyjnym" z września 1943 r.: „Polska Walcząca – to krąg szerszy: to zarówno ludzie podziemni, jak i liczne masy całego walczącego Narodu. W walce jest dziś drukarz tajnej drukarni i młody chłopak wiejski wywieziony do Niemiec na roboty, i matka jedynego syna męczonego w kaźni obozowej: w walce jest łączniczka niosąca pocztę i chłop zamojski niszczony w dziki sposób; w walce jest uczestnik akcji bojowej, w walce jest wreszcie żona rezerwisty w niewoli, która bohatersko zmaga się o byt swoich dzieci. Polska Walcząca – to my wszyscy”.

W czasie gdy Kamiński pisał te słowa, w Londynie jeden z najlepszych emisariuszy rządu RP pracował nad książką, która zachodnim czytelnikom miała pozwolić na zrozumienie fenomenu państwa działającego w podziemiu oraz jego odróżnienie od ruchów oporu działających w każdym państwie okupowanym przez Niemcy, ich sojuszników lub Związek Sowiecki.

„Polskie Państwo Podziemne, w którego ramach działałem, podlegało władzy polskiego rządu w Londynie. Wiem, że poza tą organizacją były i inne czynniki prowadzące działalność pod kierunkiem czy też wpływem Moskwy. A skoro moim szczerym zamiarem było opisanie tylko osobistych przeżyć, poczynania tamtych ugrupowań nie zostały właściwie uwzględnione w tej książce. Jako pierwszy aktywny działacz polskiego Podziemia, któremu poszczęściło się przedstawić w druku pewne aspekty jego dziejów, liczę, że zachęci to innych do opisania własnych doświadczeń i że dzięki takim opowieściom wolni ludzi na całym świecie zdołają wyrobić sobie obiektywne zdanie o tym, jak naród polski odpowiedział na niemiecki podbój” – pisał Jan Karski w książce „Tajne państwo”. W ten sposób legendarny emisariusz odróżnił legalne instytucje państwa polskiego od funkcjonujących bez uznania jego autorytetu lub jako agentura Kremla.

Symbolami działalności Tajemnego Państwa Polskiego w latach 1863–64 były pieczęcie władz powstańczych. Kolejne pokolenia, m.in. to, które walczyło w Legionach Polskich, inspirowały się odezwą Tymczasowego Rządu Narodowego z 22 stycznia 1863 r. W przypadku Podziemnego Państwa Polskiego podobną rolę miał odegrać „Testament Polski Podziemnej”. 1 lipca 1945 r. działająca wciąż w konspiracji Rada Jedności Narodowej opublikowała manifest podsumowujący dotychczasową walkę toczoną przez Polskie Państwo Podziemne. Jego głównym autorem był poeta i ostatni Delegat Rządu na Kraj Jerzy Braun.

„Nie będziemy tu reklamować jej ofiar i zasług, pozostawiając sąd o tym historii, stwierdzamy tylko, że Polska Walcząca podtrzymywała w narodzie ducha oporu i wolności, zahartowała masy polskiego ludu i stworzyła w nich postawę, która manifestuje się dzisiaj tak widocznie. Naród polski nie przestawał być sobą. W największych nieszczęściach nie załamał się moralnie wbrew swym interesom i woli. Ten wielki kapitał Polska Walcząca przekazuje w spadku tym, którzy walkę narodu o suwerenność prowadzić nadal będą innymi metodami” – podkreślali przywódcy Polskiego Państwa Podziemnego. Testament Polski Walczącej, podobnie jak cała tradycja PPP, stanowiły inspirację dla działaczy antykomunistycznej opozycji drugiej połowy lat siedemdziesiątych oraz podziemnej „Solidarności”.