Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Dzisiaj odbędzie się pogrzeb Józefa Walaszczyka…
2022-06-28, 10:00 Autor: Michał Szukała / PAP

Dzisiaj odbędzie się pogrzeb Józefa Walaszczyka, Sprawiedliwego wśród Narodów Świata

Józef Walaszczyk [źródło fot. Instytut Pamięci Narodowej]
Józef Walaszczyk [źródło fot. Instytut Pamięci Narodowej]
Pogrzeb Józefa Walaszczyka, zmarłego 20 czerwca w wieku 102 lat najstarszego polskiego Sprawiedliwego, odbędzie się we wtorek – poinformował Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych. Józef Walaszczyk w czasie II wojny światowej uratował z rąk Niemców 53 osoby.
Uroczystości pogrzebowe rozpoczną się od mszy świętej odprawionej w Katedrze Polowej Wojska Polskiego o godzinie 11:00. Po jej zakończeniu uczestnicy uroczystości udadzą się na Cmentarz Powązkowski. Józef Walaszczyk zostanie pochowany w grobie rodzinnym. W uroczystościach pogrzebowych wezmą udział przedstawiciele władz państwowych, między innymi szef UdSKiOR minister Jan Józef Kasprzyk.


Józef Walaszczyk urodził się 13 listopada 1919 roku w Częstochowie, dorastał w Warszawie. Po śmierci ojca w 1927 roku rodzinie pomógł kuzyn Ludwik Okęcki, który był właścicielem majątku i fabryki w Rylsku nieopodal Rawy Mazowieckiej. Przed 1939 rokiem Józef zdał tzw. małą maturę. Podczas okupacji pracował w rodzinnym majątku. Często jeździł w sprawach fabryki do Warszawy i tam poznał Irenę Front, która nie zdradziła mu swojego żydowskiego pochodzenia. Ujawniła prawdę dopiero podczas niespodziewanej kontroli Gestapo w pensjonacie, gdzie się zatrzymali. Józef Walaszczyk zamknął ją w pokoju, a sam wyszedł na korytarz, aby poddać się kontroli. Po wylegitymowaniu zasymulował problemy żołądkowe i zamknął się w toalecie.


„Gestapowiec podszedł do mojego pokoju i zaczął krzyczeć do kierowniczki, aby otworzyła drzwi. Powiedziała, że nie może, ponieważ jest wynajmowany przez tego chorego pana. Jeszcze raz sprawdził dokumenty i zrezygnował z kontroli. Zabrałem Irenę do mojej kawalerki, a ja pojechałem zrobić jej aryjskie papiery, żeby mogła egzystować” - wspominał Józef Walaszczyk na filmie wyświetlonym podczas uroczystości z okazji setnych urodzin bohatera zorganizowanych w 2019 r. Dokumenty zostały przygotowane przez przyjaciół z AK ale warunkiem ich wystawienia było zawarcie fikcyjnego małżeństwa przez parę. Przyszły Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, zgodził się pomimo tego, że w razie wpadki ryzykował własne życie.


Irena niedługo potem została złapana przez Niemców i uwięziona wraz z grupą 20 żydowskich znajomych. Jedyną szansą na pomyślne rozwiązanie było wydostanie ich wszystkich. Gestapowcy zgodzili się na to pod warunkiem łapówki w wysokości kilograma złota w wyrobach jubilerskich. Walaszczyk miał na ich zgromadzenie zaledwie kilka godzin. Pomogli przyjaciele m.in. ukrywający się Żydzi.


„O piątej przyjechała więźniarka. Spytali się czy gold jest. Mnie jakoś udało się to uzbierać. Tych dwudziestu wyleciało, Irena również wyszła” - wspominał na filmie Walaszczyk. Po szczęśliwym wydostaniu dziewczyny umieścił ją wraz z dwiema koleżankami w świeżo zakupionym mieszkaniu na ulicy Emilii Plater. Przebywały tam aż do wybuchu Powstania Warszawskiego. Po jego upadku spotkały się z Józefem i udały się do jego majątku w Rylsku.


Józef Walaszczyk pomagał także mieszkańcom getta warszawskiego skąd przygotowywał dla Armii Krajowej meldunki o sytuacji więzionej ludności. Pomógł także kilkudziesięciu Żydom z Rawy Mazowieckiej. W 1941 r. zwrócił się do niego znajomy kupiec z lat przedwojennych, który poprosił go o przyjęcie do fabryki 40 młodych Żydów. Udało mu się wynegocjować z dyrektorem Arbeitsamtu (niemieckiego urzędu pracy) zgodę na zatrudnienie 30 pracowników, którzy dzięki temu przeżyli Holokaust. W czasie okupacji współpracował z Armią Krajową, a po upadku Powstania Warszawskiego zorganizował placówkę Czerwonego Krzyża w Podkowie Leśnej, w której pomagał żołnierzom i cywilom ze stolicy.


Po wojnie Józef Walaszczyk i Irena Front rozstali się, choć utrzymywali ze sobą kontakt, a dawna ukochana nie zapomniała o wybawcy. Dzięki niej Józef Walaszczyk w 2002 r. otrzymał tytuł Sprawiedliwego wśród Narodów Świata. Został wiceprezesem Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.


Po wojnie Walaszczyk przeniósł się do Krakowa, ale po kilku latach zdecydował się powrócić do Warszawy. Wraz z kuzynem uruchomili fabrykę materiałów wełnianych i bawełnianych. W 1949 przedsiębiorstwo zostało znacjonalizowane. Następnie wraz z żydowskimi kolegami prowadził szwalnię bielizny na ul. Wiatracznej. Po roku, pod naciskiem urzędu skarbowego, interes został zamknięty. W 1950 r. otworzył zakład tkacki w Podkowie Leśnej, który po dwóch latach, w związku z wprowadzeniem obowiązku posiadania koncesji, został zlikwidowany. Walaszczyk w międzyczasie uzyskał uprawnienia mistrzowskie z kaletnictwa, dzięki czemu mógł rozpocząć produkcję artykułów skórzanych. Został członkiem Pomocniczej Spółdzielni Wielobranżowej w Grodzisku Mazowieckim. Po pewnym czasie został wiceprezesem tej spółdzielni ds. finansowych. W 1951 r. opuścił spółdzielnię w proteście przeciwko jej upaństwowieniu i został prezesem rady nadzorczej upadającej spółdzielni szewskiej w Rembertowie. W późniejszym czasie założył pracownię kaletniczą przy ul. Sobieskiego w Warszawie, którą prowadził do roku 2014.


Z okazji setnych rodzin Józefa Walaszczyka list do jubilata wystosował prezydent RP Andrzej Duda. „Pragnę przekazać wyrazy głębokiego szacunku dla Pana życiowej postawy i czynów, a zwłaszcza za to, że podczas II wojny światowej pospieszył Pan na ratunek i znalazł schronienie dla kilkudziesięciu żydowskich współobywateli. W imieniu Rzeczypospolitej chcę dziś z całego serca podziękować Panu za ten bezprzykładny heroizm, odwagę i wierność najwyższym zasadom” - napisał prezydent w 2019 roku. W tym samym roku Ośrodek Karta udostępnił online wspomnienia Józefa Walaszczyka „Przywracanie pamięci”.


Józef Walaszczyk był odznaczony m.in.: Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym Krzyżem Zasługi i Złotym Krzyżem Zasługi i Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości

Zobacz także

2024-04-18, godz. 09:00 170 lat temu zmarł Józef Elsner, kompozytor, nauczyciel Fryderyka Chopin 170 lat temu, 18 kwietnia 1854 roku, zmarł Józef Elsner, kompozytor, pedagog i teoretyk muzyki, nauczyciel Fryderyka Chopina. Zasłużył się jako organizator… » więcej 2024-04-18, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 18 kwietnia » więcej 2024-04-17, godz. 15:00 Fotografie z getta w Muzeum Warszawy W Muzeum Warszawy będzie można oglądać wystawę "Świadectwa z getta warszawskiego". Gabinet pod tą samą nazwą stanie się częścią wystawy głównej… » więcej 2024-04-17, godz. 13:00 Zabytkowym autobusem szlakiem polskiego pieniądza Wycieczki zabytkowym autobusem szlakiem miejsc związanych z polską walutą narodową. To propozycja na najbliższy weekend dla mieszkańców Warszawy i turystów… » więcej 2024-04-17, godz. 11:10 Pamiętnik Aliny Janowskiej trafił do Muzeum Powstania Warszawskiego [DŹWIĘK] Oryginał pamiętnika Aliny Janowskiej z sierpnia 1944 roku został przekazany do Muzeum Powstania Warszawskiego. To dwudziestostronicowy rękopis, opisujący… » więcej 2024-04-17, godz. 09:00 230 lat temu wybuchła insurekcja warszawska 230 lat temu, 17 kwietnia 1794 roku, wybuchła insurekcja warszawska, zwycięskie powstanie żołnierzy wojska polskiego i mieszkańców stolicy przeciwko okupacyjnemu… » więcej 2024-04-17, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 17 kwietnia » więcej 2024-04-16, godz. 16:30 Hejnał mariacki. Najstarsza na świecie cykliczna audycja radiowa 16 kwietnia 1927 roku Polskie Radio po raz pierwszy transmitowało w południe hejnał wprost z wieży kościoła Mariackiego w Krakowie. Od tego czasu rozbrzmiewa… » więcej 2024-04-16, godz. 15:57 Do Muzeum Powstania Warszawskiego zostanie przekazany dziennik Aliny Janowskiej Zbiory Muzeum Powstania Warszawskiego wzbogacą się dzisiaj o dziennik Aliny Janowskiej, uczestniczki Powstania Warszawskiego, aktorki teatralnej, filmowej i… » więcej 2024-04-16, godz. 11:00 Rusza nabór do konkursu Do hymnu Ruszył nabór do konkursu Do hymnu. Narodowe Centrum Kultury zaprasza do udziału w nim szkoły podstawowe działające w Polsce i przy placówkach dyplomatycznych… » więcej
34567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »