Członkowie koło Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego w Cierlicku, organizacji naszych rodaków w mieszkających w Czechach, poinformowali, że w sobotę od rana udostępnią w tamtejszym Domu Polskim ekspozycję poświęconą tragicznie zmarłym lotnikom. Zobaczyć można m.in. fragmenty samolotu RWD-6, w którym zginęli w katastrofie w 1932 r.


W sobotę wieczorem w cierlickim kościele św. Wawrzyńca odprawiona zostanie msza św. w intencji Żwirki i Wigury. Później zostaną złożone kwiaty przed pomnikiem Lotnika, który stoi w miejscu katastrofy.


W tym roku po raz pierwszy zabraknie na uroczystościach rocznicowych Tadeusza Smugały, działacza polskiego, propagatora pamięci o Żwirce i Wigurze, długoletniego prezesa cierlickiego koła PZKO i prezesa Macierzy Szkolnej w Republice Czeskiej, uhonorowanego przez prezydenta RP Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 19 sierpnia br. w wieku 55 lat.


Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura zginęli w wypadku lotniczym 11 września 1932 r. Samolot, którym lecieli, spadł w okolicach Cierlicka. Podczas silnego wiatru postanowili zawrócić maszynę, którą lecieli do Pragi na święto lotnicze. Lekka konstrukcja RWD-6 nie wytrzymała naporu wiatru. Złamało się skrzydło. Piloci zginęli na miejscu. Spoczęli na warszawskich Powązkach. W pogrzebie z udziałem prezydenta Ignacego Mościckiego i marszałka Józefa Piłsudskiego uczestniczyło 300 tys. osób.


Miejsce tragedii na stokach wzgórza Kościelec nazwano Żwirkowiskiem. Zostało upamiętnione przez miejscowych Polaków, którzy nadal się nim opiekują. W 1935 r. powstało tam mauzoleum i brama z napisem „Żwirki i Wigury start do wieczności”. Zakonserwowano pnie świerków, o które roztrzaskał się samolot, i utworzono symboliczne mogiły lotników. W mauzoleum umieszczono dzwon upamiętniający Żwirkę i Wigurę, który został ufundowany ze składek czytelników "Ilustrowanego Kuriera Codziennego". Ważył on 1,5 t.


Po wybuchu wojny Niemcy, w grudniu 1940 r. rozebrali mauzoleum.


Po wojnie miejsce zostało odnowione. W 1950 r. ustawiono pomnik. Poniżej znajdują się dwa symboliczne groby lotników i kamień z zachowanym sprzed wojny napisem: „Żwirko Wigura – 11.9.1932”.


Franciszek Żwirko urodził się 16 września 1895 r. Był porucznikiem armii rosyjskiej i kapitanem polskiego lotnictwa wojskowego. Stanisław Wigura urodził się 9 kwietnia 1903 r. Był pilotem i inżynierem lotniczym, wykładowcą Politechniki Warszawskiej. Wraz z Rogalskim i Drzewieckim stworzyli rodzinę samolotów RWD. W 1929 r. samolotem RWD-2 Żwirko i Wigura oblecieli Europę dookoła. W sierpniu 1932 r. na RWD-6 obaj zwyciężyli w międzynarodowych zawodach samolotów turystycznych Challenge w Berlinie. (PAP)


autor: Marek Szafrański


szf/ dki/