Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu żołnierze Kedywu AK wykonali wyrok…
2024-03-04, 11:00 Autor: IAR/E.Porycka/dok.

80 lat temu żołnierze Kedywu AK wykonali wyrok śmierci na Karlu Schmalzu

Krzysztof Sobieszczański ps. „Kolumb”, uczestnik akcji (zdjęcie wykonane w 1941 w KL Auschwitz) [fot. wikipedia domena publiczna]
Krzysztof Sobieszczański ps. „Kolumb”, uczestnik akcji (zdjęcie wykonane w 1941 w KL Auschwitz) [fot. wikipedia domena publiczna]
80 lat temu, 4 marca 1944 roku, żołnierze Kedywu Armii Krajowej wykonali wyrok śmierci na Karlu Schmalzu, dowódcy posterunku Bahnschutzpolizei na dworcu Warszawa Zachodnia. W akcji o kryptonimie "Panienka" - od przezwiska nadanego Schmalzowi przez warszawiaków - zlikwidowano w sumie pięciu Niemców, nie ponosząc strat własnych.
Niemiecki szef ochrony dworca został skazany przez sąd Polskiego Państwa Podziemnego za torturowanie i zamordowanie około 200. Polaków zatrzymanych w okolicach dworca. Karl Schmalz słynął z okrucieństwa, w wartowni otoczonej drutem kolczastym, sadystycznie znęcał się nad zatrzymanymi, którymi byli między innymi pracownicy kolejowi, a także kobiety i dzieci próbujące wykraść węgiel z wagonów kolejowych do ogrzania mieszkań. Feldfebel urządzał też zasadzki, w kobiecym przebraniu pod osłoną nocy, udając, że sam kradnie węgiel, zabijał swoje ofiary. Był postrachem Woli.

W akcji 4 marca wziął udział 17-osobowy odział Kedywu pod dowództwem Kazimierza Jakubowskiego pseudonim Kazik", w porozumieniu z dwoma polskimi kolejarzami. Najpierw część AK-owców opanowała sąsiadujące z wartownią budynki Towarzystwa Asfaltowego oraz firmy "Sewerin". Następnie podprowadzono znajdujące się tam betoniarki w pobliże wartowni, aby zagłuszyć strzały. Do budynku dworca weszło trzech Polaków, z których dwóch - Krzysztof Sobieszczański "Kolumb" i Jan Barszczewski "Janek" było przebranych w niemieckie mundury, a trzeci - Antoni Wojciechowski "Antek" - udawał złapanego złodzieja kolejowego. W tym samym czasie od tyłu do pomieszczeń wkroczyła inna grupa AK-owców, która zastrzeliła Schmalza oraz czterech innych Niemców. W akcji uczestniczyli między innymi Stanisław Likiernik, Andrzej Englert i Leon Zubrzycki. Oddział wycofał się z ciężarówką załadowaną bronią i amunicją.

Podczas akcji Polacy oszczędzili jednego z Niemców, co miało tragiczne w skutkach konsekwencje. Mundurowy rozpoznał później na ulicy Kazimierza Jakubowskiego, którego Gestapo aresztowało wraz z żoną Zofią. Oboje zostali zamordowani.

Akcja "Panienka" z niewielkimi różnicami została przedstawiona w powieści Romana Bratnego "Kolumbowie. Rocznik 20" i jej ekranizacji, serialu telewizyjnym pod tym samym tytułem. Uczestnik akcji Stanisław Likiernik stał się pierwowzorem postaci Stanisława Skiernika, jednego z bohaterów Kolumbów. Z Bratnym znali się od dzieciństwa.

Zobacz także

2024-04-16, godz. 15:57 Do Muzeum Powstania Warszawskiego zostanie przekazany dziennik Aliny Janowskiej Zbiory Muzeum Powstania Warszawskiego wzbogacą się dzisiaj o dziennik Aliny Janowskiej, uczestniczki Powstania Warszawskiego, aktorki teatralnej, filmowej i… » więcej 2024-04-16, godz. 11:00 Rusza nabór do konkursu Do hymnu Ruszył nabór do konkursu Do hymnu. Narodowe Centrum Kultury zaprasza do udziału w nim szkoły podstawowe działające w Polsce i przy placówkach dyplomatycznych… » więcej 2024-04-16, godz. 09:00 95 lat temu urodziła się Elżbieta Dziębowska "Dewajtis" 95 lat temu, 16 kwietnia 1929 roku, urodziła się Elżbieta Dziębowska "Dewajtis", żołnierz Szarych Szeregów i oddziału dywersji bojowej Kedywu "Agat", później… » więcej 2024-04-16, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 16 kwietnia » więcej 2024-04-15, godz. 15:00 80 lat temu doszło do niemiecko-ukraińskiej zbrodni na Polakach w Chodaczkowie Wielkim 80 lat temu, w nocy z 15 na 16 kwietnia 1944 roku, policjanci z 4. Pułku Policji SS, sformowanego z ukraińskich ochotników z Galicji pod dowództwem niemieckim… » więcej 2024-04-15, godz. 13:00 W roku 80. rocznicy bitwy o Monte Cassino przygotowano pakiet edukacyjny dla nauczycieli Pakiet edukacyjny dla nauczycieli, edukatorów, pracowników instytucji kultury oraz uczniów przygotowało Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Warszawie… » więcej 2024-04-15, godz. 11:00 Wyłoniono laureatów 50. Ogólnopolskiej Olimpiady Historycznej Laureatów 50. Ogólnopolskiej Olimpiady Historycznej wyłoniono w niedzielę w Dworze Artusa w Gdańsku. Zwycięzcą został uczeń II Liceum Ogólnokształcącego… » więcej 2024-04-15, godz. 09:00 Ulicami Warszawy przeszedł XVII Katyński Marsz Cieni Ponad 250 rekonstruktorów przeszło ulicami Warszawy w 17. Katyńskim Marszu Cieni. To hołd dla 22 tysięcy polskich oficerów, zamordowanych przez Sowietów… » więcej 2024-04-15, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 15 kwietnia » więcej 2024-04-14, godz. 14:30 Rocznica wyzwolenia obozu w Ravensbrück - obchody c.d. Do największego nazistowskiego obozu koncentracyjnego dla kobiet zjechały dziś ostatnie z dawnych więźniarek i krewni kobiet, które przeszły piekło w Ravensbrück… » więcej
1112131415
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »