Radio Opole » Z historycznego punktu widzenia » Felietony » Wywiad najważniejszy
2022-08-15, 08:20 Autor: Bolesław Bezeg

Wywiad najważniejszy

Sztandary bolszewickie zdobyte w bitwie pod Warszawą - 1920 r.
Sztandary bolszewickie zdobyte w bitwie pod Warszawą - 1920 r.
Dziś przypada sto druga rocznica bitwy warszawskiej, która przeszła do polskiej historii jako cud nad Wisłą. Było to niezwykle ważne wydarzenie, nie tylko druga dla Polski, ale jeśli nawet nie dla całego świata, to na pewno ważne dla Europy. Wszak zatrzymanie bolszewików w Polsce odroczyło ich marsz na Zachód o całe 20 lat.
Z Historycznego Punktu Widzenia 15 sierpnia 2022
Dziś przypada 102 rocznica zwycięstwa polskich wojsk nad Bolszewikami w Bitwie Warszawskiej, w której nie do przecenienia była rola polskiego wywiadu ze szczególnym uwzględnieniem postaci porucznika Jana Kowalewskiego, który sto lat temu złamał bolszewicki szyfr, dzięki czemu polskie dowództwo w czasie bitwy pod Warszawą wiedziało o armii bolszewickiej więcej niż ona sama.

Rola kryptologicznego wyczynu porucznika Jana Kowalewskiego oraz stworzonego przez niego Biura Szyfrów Oddziału II Sztabu Generalnego w warszawskim zwycięstwie sprzed stu lat jest nie do przecenienia.

Jan Kowalewski urodził się w roku 1892 w Łodzi i jako poddany rosyjski odbył służbę w rosyjskiej armii, w której służył podczas I wojny światowej jako oficer zaopatrzenia, któremu podlegały służby łącznościowe. Zdobyte tam doświadczenie frontowe dało mu podstawy do przyszłej pracy kryptologicznej.

Po wycofaniu się Rosji z wojny przeszedł do II korpusu polskiego, z którego 4 dywizją strzelców brał udział w walkach z bolszewikami w rejonie Odessy i w Rumunii. Po powrocie do Polski w 1919 roku powierzono mu utworzenie Wydziału Radiowywiadu w Biurze Szyfrów Oddziału II Sztabu Generalnego czyli wywiadu.

Już wkrótce rozbudował sieć stacji nasłuchowych oraz ściągnął do swojego biura wybitnych matematyków z uniwersytetów warszawskiego i lwowskiego. Już na rok przed bitwą warszawską Kowalewski złamał pierwsze klucze szyfrów bolszewickich, a wkrótce także szyfry białych armii rosyjskich.

W początkach roku 1920 Kowalewski zaczął też łamać pierwsze szyfry niemieckie. Od tego czasu aż do końca wojny jego zespół rozszyfrowywał około pół tysiąca depesz miesięcznie. Dawało to polskiemu dowództwu dokładny wgląd w realną sytuację na polskim obszarze operacyjnym i pozwalało planować operacje w oparciu o realną wiedzę, a nie przypuszczeń na temat zamiarów przeciwnika.

Informacje dostarczane przez Wydział porucznika Kowalewskiego miały fundamentalne znaczenie dla decyzji podejmowanych przez polskiego wodza naczelnego Józefa Piłsudskiego

Po zakończeniu wojny polsko-bolszewickiej porucznik Jan Kowalewski został oddelegowany do pracy na Górnym Śląsku, gdzie został szefem wywiadu w sztabie III powstania śląskiego.

W okresie międzywojennym pełnił służbę dyplomatyczną, nie zaprzestając jednakże pracy w polskim wywiadzie. M.in. jako atache w Moskwie wykorzystywał swoją fotograficzną pamięć do sporządzania szkiców nowych sowieckich rodzajów broni prezentowanych na defiladach.

Podczas II wojny światowej kierował najważniejszą polską placówką wywiadowczą w Lizbonie. Podpułkownik Jan Kowalewski zmarł 31 października 1965 roku w Londynie.

Zobacz także

2022-11-13, godz. 12:45 Zachodnie granice Jutro przypada 32 rocznica podpisania polsko-niemieckiego traktatu granicznego, który ostatecznie usankcjonował przynależność tzw. Ziem Odzyskanych do Po… » więcej 2022-11-12, godz. 07:20 Spotkanie w Krzyżowej Dziś przypada 33 rocznica głośnego pojednawczego spotkania polskiego premiera z niemieckim kanclerzem w Krzyżowej na Dolnym Śląsku. » więcej 2022-11-11, godz. 07:20 104 rocznica odzyskania niepodległości Dziś obchodzimy 104 rocznicę odzyskania przez Polskę  niepodległości po 123 latach od ostatniego rozbioru tzw. pierwszej Rzeczpospolitej. » więcej 2022-11-01, godz. 08:21 Wszyscy święci... Dziś powiem Państwu Słuchaczom kilka słów o wyższości Zaduszek nad uroczystością Wszystkich Świętych. » więcej 2022-10-30, godz. 08:26 Frycowe Austriaków 281 lat temu podpisany został akt kapitulacji twierdzy Nysa, która w ten sposób wraz z całym Śląskiem stała się własnością Prus. » więcej 2022-10-29, godz. 07:23 Napoleon upokarza Prusy 216 lat temu Napoleon Bonaparte wkroczył do Berlina po unicestwieniu obu pruskich armii w dwóch rozegranych symultanicznie bitwach pod Jeną i Auerstaad. Oznaczało… » więcej 2022-10-23, godz. 08:20 Październikowa Odwilż Jutro przypada 66 pamiętnego wiecu w Warszawie podczas którego Władysław Gomułka wygłosił słynne przemówienie, rozpoczynające chwilową liberalizację… » więcej 2022-10-22, godz. 07:20 Polscy parlamentarzyści w Prusach 174 lata temu 22 października 1848 roku w Bytomiu powstał polski klub narodowy. » więcej 2022-10-16, godz. 12:45 Centralny Okręg Przemysłowy Największym przedsięwzięciem gospodarczym II Rzeczpospolitej była budowa Centralnego Okręgu Przemysłowego. Latach 1937-39 wydano na nią zawrotną kwotę… » więcej 2022-10-15, godz. 07:20 Operacja Panzerfaust W niegasnącej dyskusji nad tym czy w 1939 roku należało się dogadać z Hitlerem dziś rocznica operacji Panzerfaust, która zwolennikom sojuszu polsko-niemieckiego… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »