Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2022-10-19, 00:01 Autor: Bolesław Bezeg / PAP

Kartka z kalendarza

99 lat temu - 19 października 1923 roku w Bytomiu powstało Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Śląsk Opolski.
Kalendarium historyczne kraj i świat

1335 - W Brnie zmarła Elżbieta Ryksa, córka polskiego króla Przemysła II i Ryksy szwedzkiej; żona Wacława II, królowa czeska i polska (1303-1305).


1466 - W Toruniu zawarty został pokój polsko-krzyżacki kończący wojnę trzynastoletnią; na jego mocy Pomorze Gdańskie, zachodnie Prusy z Malborkiem i Elblągiem, a także Warmia oraz ziemia chełmińska zostały przyłączone bezpośrednio do Polski jako Prusy Królewskie; część wschodnia Prus - Prusy Zakonne - ze stolicą w Królewcu - stała się lennem Polski.


1578 - Zygmunt Waza został wybrany królem Rzeczypospolitej. Nie była to jednak jedyna elekcja w tym czasie, co doprowadziło do zbrojnego konfliktu między zwolennikami Wazów a stronnictwem habsburskim.


1798 - Bulla papieża Piusa VI erygująca diecezję warszawską.


1813 - W bitwie pod Lipskiem zginął książę Józef Poniatowski, minister wojny i naczelny wódz wojsk Księstwa Warszawskiego; marszałek Francji.


1871 - W Wielogórze koło Radomia urodził się Karol Adwentowicz, aktor, reżyser teatralny. Reprezentant szkoły Tadeusza Pawlikowskiego przełomu XIX w XX wieku.


1901 - Urodził się Aleksander Maliszewski, poeta, dramatopisarz, tłumacz, prozaik, krytyk teatralny i filmowy.


1914 - Zwycięskie walki 2 Pułku Legionów Polskich na froncie karpackim pod Zieloną i Rafajłową.


1918 - Powołano Radę Narodową Księstwa Cieszyńskiego, na czele której stanęli ksiądz Józef Londzin, Jan Michejda i Tadeusz Reger.


1918 - Rada Regencyjna przejęła od niemieckich władz zwierzchnictwo nad wojskami polskimi stacjonującymi na terenach niemieckiej okupacji.


1918 - We Lwowie Ukraińska Rada Narodowa proklamowała powstanie niezależnego państwa ukraińskiego.


1921 - Urodził się Bogusław Klimczuk, kompozytor, pianista, autor utworów fortepianowych, pieśni i kantat.


1926 - Urodził się Stanisław Gorgolewski, fizyk i astronom, specjalizujący się w radioastronomii.


1925 - W Roczynach koło Andrychowa urodził się Czesław Kiszczak, funkcjonariusz Informacji Wojskowej, od


1973 r. szef wywiadu wojskowego, jednocześnie zastępca szefa Sztabu Generalnego WP (1978); w latach 19791981 szef Wojskowej Służby Wewnętrznej; od lipca 1981 do 1990 r. pełnił funkcję ministra spraw wewnętrznych; należał do najbliższych współpracowników gen. Wojciecha Jaruzelskiego; współautor stanu wojennego, członek Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego (WRON), odpowiedzialny za represje stosowane wobec polskiego społeczeństwa; w latach 1986-1989 r. członek BP KC PZPR; jeden z inicjatorów rozmów Okrągłego Stołu; desygnowany na premiera w lipcu 1989 r., nie zdołał utworzyć rządu; w gabinecie Tadeusza Mazowieckiego pełnił funkcję wicepremiera; w lipcu 1990 r. ustąpił ze stanowiska.


1927 - Założono Aeroklub Warszawski.


1937 - W Brodni w woj. łódzkim urodziła się Teresa Ciepły, lekkoatletka, trzykrotna medalistka olimpijska, rekordzistka świata i Europy.


1940 - W Częstochowie urodził się Jerzy Kulej, pięściarz, dwukrotny mistrz olimpijski - z Tokio (1964) i Meksyku (1968).


1941 - W warszawskim getcie zmarł Leo Belmont, założyciel Polskiego Towarzystwa Esperantystów, adwokat, obrońca polityczny, publicysta, krytyk literacki, poeta, autor powieści.


1942 - W Warszawie zmarł Cyryl Ratajski, adwokat, przedwojenny prezydent Poznania, w czasie niemieckiej okupacji Delegat Rządu na Kraj (1940-1942).


1943 - W Moskwie rozpoczęła się konferencja ministrów spraw zagranicznych Związku Sowieckiego, Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii.


1949 - W Strzelnie urodził się Stanisław Gądecki, arcybiskup metropolita poznański; od 2014 r. przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski.


1953 - W Poznaniu zmarł Wojciech Trąmpczyński, prawnik, polityk związany z Narodową Demokracją, poseł na sejm pruski i do parlamentu niemieckiego; w II RP marszałek Sejmu (1919-1922) oraz marszałek Senatu (1922-1927).


1956 - Do Warszawy przyleciała sowiecka delegacja na czele z Nikitą Chruszczowem. Początek obrad VIII plenum KC PZPR, które wybrało Władysława Gomułkę na stanowisko I sekretarza KC PZPR.


1968 - W Warszawie zmarł Anatol Stern, poeta, prozaik, współtwórca polskiego futuryzmu.


1969 - W Poznaniu zmarł prof. Józef Kostrzewski, archeolog, muzeolog, współtwórca uniwersytetu w Poznaniu; kierował m.in. badaniami w Biskupinie.


1969 - Ił-18 lecący z Warszawy-Okęcie na znajdujące się we Wschodnim Berlinie lotnisko Schonefeld został uprowadzony przez dwóch młodych mieszkańców Berlina, Peter Klemta i Ulricha von Hofa.


1970 - Premiera filmu "Rejs" w reżyserii Marka Piwowskiego.


1970 - Zmarł Jacek Woszczerowicz, aktor, reżyser teatralny.


1976 - W Warszawie urodził się Michał Zadara, reżyser teatralny, scenarzysta.


1980 - W Warszawie zakończył się X Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina; jego zwycięzcą został Dang Thai Son z Wietnamu.


1984 - W pobliżu wioski Górsk koło Torunia funkcjonariusze IV Departamentu MSW, zajmującego się zwalczaniem Kościoła katolickiego, uprowadzili a następnie zamordowali księdza Jerzego Popiełuszkę, duszpasterza ludzi pracy, kapelana Solidarności, organizatora Mszy św. za Ojczyznę odprawianych w kościele św. Stanisława Kostki na Żoliborzu w Warszawie.


1987 - W Warszawie zmarł Igor Abramow-Newerly, pisarz, współpracownik Janusza Korczaka, w 1932 r. przejął od niego redakcję "Małego Przeglądu", którą kierował do 1939 r.; w czasie II wojny światowej więziony w niemieckich obozach koncentracyjnych na Majdanku i w Auschwitz; autor książek "Chłopiec z Salskich Stepów", "Pamiątka z Celulozy" oraz "Zostało z uczty Bogów".


1987 - Premiera filmu "W zawieszeniu" w reżyserii Waldemara Krzystka.


1991 - W Warszawie zmarł ksiądz Jan Zieja, kapelan wojskowy w czasie wojny polsko-bolszewickiej, kampanii 1939 r. i powstania warszawskiego; naczelny kapelan Szarych Szeregów, współpracownik Rady Pomocy Żydom "Żegota"; współtwórca i członek Komitetu Obrony Robotników.


1991 - Sejm podjął ustawę o likwidacji Państwowych Gospodarstw Rolnych.


2001 - Na urząd Prezesa Rady Ministrów powołany został Leszek Miller.


2005 - Prezydent Aleksander Kwaśniewski desygnował na stanowisko premiera Kazimierza Marcinkiewicza.


2010 - W Łodzi Ryszard Cyba wtargnął do siedziby PiS i zastrzelił Marka Rosiaka - działacza partii i asystenta europosła Janusza Wojciechowskiego oraz ranił nożem Pawła Kowalskiego - asystenta posła Jarosława Jagiełły; za zbrodnię Cyba został skazany na dożywotnie więzienie.


2011 - W Czechówce koło Myślenic zmarł Bohdan Osadczuk, ukraiński historyk, politolog, intelektualista, publicysta, współpracownik paryskiej "Kultury", orędownik pojednania polsko-ukraińskiego.


2011 - W kanadyjskiej prowincji Ontario zmarł Tadeusz Sawicz, polski pilot myśliwski biorący udział w Bitwie o Anglię.


2017 – W Warszawie zmarła Zofia Bartoszewska, harcerka Szarych Szeregów, uczestniczka Powstania Warszawskiego, działaczka opozycji antykomunistycznej i Prymasowskiego Komitetu Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i ich Rodzinom, wieloletnia współpracowniczka Państwowego Instytutu Wydawniczego.


2020 – W Warszawie zmarł Wojciech Pszoniak, wybitny aktor teatralny i filmowy. W swej karierze zagrał w ok. 100 filmach, m.in.: "Weselu", "Ziemi obiecanej", "Dantonie", "Korczaku" i "Arii dla atlety".

Zobacz także

2024-04-16, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 16 kwietnia - Święto Wojsk Inżynieryjnych - Dzień Sapera, obchodzony przez Wojsko Polskie, dla upamiętnienia sforsowania Odry i Nysy Łużyckiej przez wojska… » więcej 2024-04-15, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 15 kwietnia - Międzynarodowy Dzień Kombatanta. 15 kwietnia - Światowy Dzień Trzeźwości. 15 kwietnia - Światowy Dzień Sztuki. » więcej 2024-04-14, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 14 kwietnia - Święto Chrztu Polski, święto państwowe, ustanowione przez Sejm 22 lutego 2019 roku. Prawdopodobnie 14 kwietnia 966 roku, w Wielką Sobotę… » więcej 2024-04-13, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 13 kwietnia - Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej, ustanowiony przez Sejm 14 listopada 2007 roku. Jest obchodzony w rocznicę opublikowania przez Niemcy… » więcej 2024-04-12, godz. 00:16 Kartka z kalendarza 12 kwietnia - Międzynarodowy Dzień Załogowych Lotów Kosmicznych, upamiętniający pierwszy lot człowieka w kosmos. Został zainicjowany przez Zgromadzenie… » więcej 2024-04-11, godz. 09:38 Kartka z kalendarza 11 kwietnia - Światowy Dzień Chorych na Chorobę Parkinsona, obchodzony od 1997 roku. Został ustanowiony przez Europejskie Stowarzyszenie Choroby Parkinsona… » więcej 2024-04-10, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 10 kwietnia 837 roku - Według obliczeń astronomów Kometa Halleya minęła Ziemię w najbliższej dotychczas odległości - około 5,8 miliona kilometrów. » więcej 2024-04-09, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 9 kwietnia - Światowy Dzień Gołębia. » więcej 2024-04-08, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 8 kwietnia - Międzynarodowy Dzień Romów, obchodzony w rocznicę pierwszego spotkania przedstawicieli Romów z 25 państw w 1971 roku. Zainaugurowano wówczas… » więcej 2024-04-07, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 7 kwietnia - Światowy Dzień Zdrowia, obchodzony od 1950 roku, z inicjatywy Światowej Organizacji Zdrowia WHO, dla upamiętnienia rozpoczęcia działalności… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »