Radio Opole » O polskość Śląska Opolskiego » Posłuchaj cyklu » O polskość Śląska Opolskiego 20.08.2022
2022-08-20, 08:00 Autor: Wiktor Krzewicki

O polskość Śląska Opolskiego 20.08.2022

[Fot.Wiktor Krzewicki. Jedna z tablic. Wystawa w Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu]
[Fot.Wiktor Krzewicki. Jedna z tablic. Wystawa w Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu]
Sto lat temu w sierpniu 1932 roku kierownictwo Związku Polaków w Niemczech przyjęło Rodło za znak wszystkich Polaków zrzeszonych w Związku.
Działający w Niemczech Związek organizował życie Polakom. Chronił polskość i stwarzał warunki dla jej rozwoju. Prowadził działalność kulturalną, wydawał prasę i zakładał polskie szkoły. Przejawiał też aktywność w sferze gospodarczej, zwłaszcza w spółdzielczości.

Właśnie z inicjatywy Związku Polaków w Niemczech został założony Bank Słowiański w Berlinie, który stał się zapleczem finansowym polskich spółdzielni w Niemczech. Związkowi udało się też uzyskać dla Polaków status mniejszości narodowej.

Jednak przez cały czas Polacy na Śląsku byli obiektem przemocy i bezprawia ze strony Niemców, szczególnie po dojściu Hitlera do władzy. Działacze Związku dokumentowali te przestępstwa, a poszkodowanym udzielali wszechstronnej pomocy. Głośnym echem odbiło się zamordowanie przez bojówkę SA powstańca śląskiego i działacza Związku .

W 1924 roku uchwała Rady Naczelnej została ustanowiona dla wszystkich działających w Związku odznaka narodowa. Rada Naczelna Związku Polaków w Niemczech podjęła decyzję o potrzebie posługiwania się wyraźnym znakiem narodowym, mogącym zastąpić godło i biało-czerwoną flagę, których używanie w Niemczech po 1918 roku zostały zakazane.

Ostatecznie członkowie związku na jednym ze spotkań w 1932 roku ustalili, że takim ponadczasowym symbolem polskości będzie rzeka Wisła. Obecna na zebraniu, młoda 28 letnia artystka, absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie Janina Kłopocka nadała mu ostateczny kształt.

Symbol zaproponowany przez artystkę Przedstawiał biały znak na czerwonym tle, kojarzący się także ze znakami herbów polskich. Znak ten symbolizował stylizowany bieg Wisły z zaznaczonym stołecznym królewskim miastem Krakowem jako kolebką polskiej kultury i symbolem trwania oraz ciągłości Państwa Polskiego.

Przedwojenny, pierwszy wzór Rodła stworzony przez Kłopocką miał górne ramię, symbolizujące ujście Wisły, krótsze od ramienia dolnego, które symbolizowało źródło rzeki.
Artystka starała się oddać w swoim projekcie rzeczywisty kształt biegu rzeki. Wzór ten jednak w późniejszych projektach graficznych, powstałych podczas i po wojnie, ulegał licznym modyfikacjom.

Znak stał się godłem Związku Polaków w Niemczech Całość była biało-czerwona. Sama nazwa powstała na bazie dwóch słów rodzina i godło. Od tego czasu znak Rodła stał się symbolem trwania przy polskości. Jednoczył Polaków i dodawał otuchy w mrocznych czasach nazistowskich Niemiec. Był częścią składową znaków organizacji polonijnych. Wyróżniał także niektóre towarzystwa śpiewacze i drużyny harcerskie, ale i organizacje młodzieżowe takie jak Rodło Młodych Polaków.

Niestety, tak prężnie Związek działał do momentu wybuchu II wojny światowej. W oparciu o rozporządzenie władz hitlerowskich zimą 1940 roku został zdelegalizowany, najważniejszych przywódców organizacji Niemcy rozstrzelali. Pozostali działacze trafili do niemieckich obozów koncentracyjnych,

Zobacz także

2022-01-06, godz. 10:00 O polskość Śląska Opolskiego 06.01.2022 W czasie okupacji niemieckiej życie kulturalne zeszło do podziemia. Jednak tam wciąż rozwijała się polska kultura. Przetrwały polskie pieśni patriotyczne… » więcej 2022-01-01, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 01.01.2022 W tym roku obchodzimy 100 rocznicę utworzenia Związku Polaków w Niemczech. Kiedy po podziale Górnego Śląska pojawiły się problemy związane z funkcjonowaniem… » więcej 2021-12-18, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 18.12.2021 Czas okupacji na Śląsku to także walka zbrojna poszczególnych oddziałów partyzanckich. Stanowiła odpowiedź na masowy terror i represje ze strony Niemiec… » więcej 2021-12-11, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 11.12.2021 Dzisiaj, kiedy wspominamy Ślązaków zaangażowanych w walkę o niepodległość nie możemy zapomnieć o braciach Pawle i Janie Brandysach, polskich kapłanach… » więcej 2021-12-04, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 04.12.2021 W czasie okupacji niemieckiej Okręg Śląski Armii Krajowej koncentrował się na działalności wywiadowczej. Jednak nie mniej ważną działalnością były… » więcej 2021-11-27, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 27.11.2021 Jednym z najbardziej zaangażowanych środowisk w walkę z Niemcami stali się od samego początku II wojny harcerze. Do walki stanęli już w pierwszych dniach… » więcej 2021-11-20, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 20.11.2021 Wśród Polaków walczących w czasie okupacji niemieckiej o polski Śląsk byli też księża. Właśnie dzisiaj (20.11.2021) w katowickiej katedrze odbędą… » więcej 2021-11-13, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 13.11.2021 W czasie pierwszej wojny światowej polscy ślązacy walczyli w różnych armiach i po różnych stronach tego największego na początku XX wieku konfliktu. » więcej 2021-11-06, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 06.11.2021 W czasie drugiej wojny światowej na Śląsku życie kulturalne przeszło do podziemia. Śląscy pisarze i naukowcy swoją działalność kontynuowali w Krakowie… » więcej 2021-10-30, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 30.10.2021 W czasie II wojny Polacy, którzy trafili do niemieckiej części Śląska zaczęli organizować tam konspirację. Do działania włączyli się Akowcy z różnych… » więcej
45678
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »