Radio Opole » O polskość Śląska Opolskiego » Posłuchaj cyklu » O polskość Śląska Opolskiego 20.08.2022
2022-08-20, 08:00 Autor: Wiktor Krzewicki

O polskość Śląska Opolskiego 20.08.2022

[Fot.Wiktor Krzewicki. Jedna z tablic. Wystawa w Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu]
[Fot.Wiktor Krzewicki. Jedna z tablic. Wystawa w Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu]
Sto lat temu w sierpniu 1932 roku kierownictwo Związku Polaków w Niemczech przyjęło Rodło za znak wszystkich Polaków zrzeszonych w Związku.
Działający w Niemczech Związek organizował życie Polakom. Chronił polskość i stwarzał warunki dla jej rozwoju. Prowadził działalność kulturalną, wydawał prasę i zakładał polskie szkoły. Przejawiał też aktywność w sferze gospodarczej, zwłaszcza w spółdzielczości.

Właśnie z inicjatywy Związku Polaków w Niemczech został założony Bank Słowiański w Berlinie, który stał się zapleczem finansowym polskich spółdzielni w Niemczech. Związkowi udało się też uzyskać dla Polaków status mniejszości narodowej.

Jednak przez cały czas Polacy na Śląsku byli obiektem przemocy i bezprawia ze strony Niemców, szczególnie po dojściu Hitlera do władzy. Działacze Związku dokumentowali te przestępstwa, a poszkodowanym udzielali wszechstronnej pomocy. Głośnym echem odbiło się zamordowanie przez bojówkę SA powstańca śląskiego i działacza Związku .

W 1924 roku uchwała Rady Naczelnej została ustanowiona dla wszystkich działających w Związku odznaka narodowa. Rada Naczelna Związku Polaków w Niemczech podjęła decyzję o potrzebie posługiwania się wyraźnym znakiem narodowym, mogącym zastąpić godło i biało-czerwoną flagę, których używanie w Niemczech po 1918 roku zostały zakazane.

Ostatecznie członkowie związku na jednym ze spotkań w 1932 roku ustalili, że takim ponadczasowym symbolem polskości będzie rzeka Wisła. Obecna na zebraniu, młoda 28 letnia artystka, absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie Janina Kłopocka nadała mu ostateczny kształt.

Symbol zaproponowany przez artystkę Przedstawiał biały znak na czerwonym tle, kojarzący się także ze znakami herbów polskich. Znak ten symbolizował stylizowany bieg Wisły z zaznaczonym stołecznym królewskim miastem Krakowem jako kolebką polskiej kultury i symbolem trwania oraz ciągłości Państwa Polskiego.

Przedwojenny, pierwszy wzór Rodła stworzony przez Kłopocką miał górne ramię, symbolizujące ujście Wisły, krótsze od ramienia dolnego, które symbolizowało źródło rzeki.
Artystka starała się oddać w swoim projekcie rzeczywisty kształt biegu rzeki. Wzór ten jednak w późniejszych projektach graficznych, powstałych podczas i po wojnie, ulegał licznym modyfikacjom.

Znak stał się godłem Związku Polaków w Niemczech Całość była biało-czerwona. Sama nazwa powstała na bazie dwóch słów rodzina i godło. Od tego czasu znak Rodła stał się symbolem trwania przy polskości. Jednoczył Polaków i dodawał otuchy w mrocznych czasach nazistowskich Niemiec. Był częścią składową znaków organizacji polonijnych. Wyróżniał także niektóre towarzystwa śpiewacze i drużyny harcerskie, ale i organizacje młodzieżowe takie jak Rodło Młodych Polaków.

Niestety, tak prężnie Związek działał do momentu wybuchu II wojny światowej. W oparciu o rozporządzenie władz hitlerowskich zimą 1940 roku został zdelegalizowany, najważniejszych przywódców organizacji Niemcy rozstrzelali. Pozostali działacze trafili do niemieckich obozów koncentracyjnych,

Zobacz także

2022-03-26, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 26.03.2022 W poniedziałek minie 125 lat od powstania Banku Ludowego w Opolu. 90 lat temu szyld Banku Ludowego został uszkodzony po ataku niemieckiej bojówki. Niemcom nie… » więcej 2022-03-19, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 19.03.2022 Prasa polska na Śląsku przez cały okres międzywojenny była ważnym czynnikiem podtrzymywania polskości. Szczególnie odnosiło się to do gazet, czasopism… » więcej 2022-03-12, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 12.03.2022 Wśród najprężniej działających organizacji na Górnym Śląsku było Towarzystwo -Gimnastyczne”Sokół. Już na początku dwudziestego wieku działacze… » więcej 2022-03-05, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 05.03.2022 84 lata temu 6 marca 1938 roku rozpoczynał się Kongres Polaków w Niemczech. Największa sali widowiskowa w Berlinie wypełniła się po brzegi. » więcej 2022-02-26, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego.26.02.2022 Kiedy jedni mieszkańcy Śląska Opolskiego emigrowali ze względów politycznych, ale także za chlebem, inni organizowali się, zakładali stowarzyszenia i towarzystwa… » więcej 2022-02-05, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 05.02.2022 Pod koniec XIX wieku i na początku XX zaczęła się emigracja ludności z wiejskich powiatów Opolszczyzny, Przemysł górnośląski nie był w stanie wchłonąć… » więcej 2022-01-29, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 29.01.2022 Wielu duchownych angażowało się w walkę na rzecz polskości Śląska jeszcze przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości w 1918 roku. Jednym z nich był… » więcej 2022-01-22, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 22.01.2022 Zaraz po rozpoczęciu II wojny światowej działalność Związku Polaków w Niemczech została uznana przez władze hitlerowskie za nielegalną. » więcej 2022-01-15, godz. 12:00 O polskość Śląska Opolskiego 15.01.2022 Za kilka dni minie 159 rocznica wybuchu powstania styczniowego w którym także zaangażowali się Ślązacy. Do Mysłowic położonych na granicy Rosji, Prus… » więcej 2022-01-08, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 08.01.2022 Podczas II wojny światowej, także na Śląsku ważną rolę odgrywały dziewczęta i kobiety. Wśród nich te zaangażowane w działalność Armii Krajowej i… » więcej
34567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »