W lutym w Paryżu, jak zapowiada MSZ, ma odbyć się posiedzenie szefów dyplomacji w ramach tego formatu; trwają też rozmowy na temat spotkania głów państw.

"Wydaje się, że klimat, zwłaszcza w stosunkach polsko-niemieckich się poprawił po zmianie rządu. Widać pewien optymizm, także w kontekście Trójkąta Weimarskiego. To może, chociaż nie musi, być nowy impuls dla współpracy w ramach tego formatu. Trzeba jednak zaznaczyć, że Niemcy i kanclerz Olaf Scholz są pochłonięci nękającymi kraj problemami. Protesty społeczne, rosnąca w siłę populistyczna AfD, która jest zagrożeniem i dla Niemiec, i dla Polski, gdyby tylko w przyszłości uzyskała udział we władzy na poziomie federalnym. To wszystko powoduje, że Niemcy nie mają wizji projektów, które mogłyby zaraz wspólnie z Polską i Francją realizować" - powiedział PAP Jasiński.

Podkreślił, że trwa okres przejściowy - jest chęć zintensyfikowania współpracy, ale na konkrety pewnie trzeba będzie poczekać.

Pytany o sprawy, które mogą "ruszyć" dzięki rozmowom w ramach tego formatu, ekspert podkreślił, że jest ich kilka. "Przede wszystkim wymieniłbym tu pomoc dla Ukrainy. To kwestia fundamentalna, i we Francji, a nawet w Niemczech powoli rośnie poczucie, że Rosja naprawdę jest zagrożeniem i należy być przygotowanym na różne scenariusze, łącznie z tymi najgorszymi. Mówimy tu o dalszej ekspansji Rosji, o próbie destabilizacji sytuacji w UE i działaniach hybrydowych wymierzonych we wschodnią flankę UE i NATO" - powiedział.

Ekspert zaznaczył, że Francja "przyspieszyła" działania w kwestii pomocy militarnej dla Ukrainy. "Jeśli zaś chodzi o Niemcy - oni dostarczają jej dużo, i tu już od zeszłego roku można mówić o przełomie - przechodząc od słynnych 5 tys. hełmów zaoferowanych na początku 2022 r. i wielomiesięcznych debat, co jest bronią ofensywną a co defensywną, jak np. w przypadku dostaw czołgów Leopard. Jednak dla kanclerza Scholza +czerwoną linią+ i tym, w czym przeważają obawy jest dostarczenie Ukrainie broni, która umożliwia rażenie celów bezpośrednio w Rosji, głównie rakiet Taurus. Ich dostawa jest ciągle blokowana. Tu z pewnością i Francja i Polska mogłyby zachęcić Niemcy do przełamania tego oporu i jeszcze większej aktywności" - zaznaczył.

Drugi temat do rozmów to - zdaniem eksperta - "dość wyraźnie zarysowująca się możliwość powrotu Donalda Trumpa do Białego Domu". "To otwiera pytania jak przygotować na to UE i wspólnotę transatlantycką. Trump to polityk, który delikatnie mówiąc jest sceptyczny co do więzi transatlantyckich i UE. I wydaje się, że we wszystkich państwach Trójkąta Weimarskiego obawy przed ponowną prezydenturą Trumpa są mocne, co otwiera pole do ich współpracy" - mówił.

Dodał, że z tym ryzykiem jest związane też poczucie, że europejski przemysł zbrojeniowy - w krajach Trójkąta jest on silny - musi produkować więcej, a Europa musi być przygotowana do przyjęcia głównego ciężaru wspierania Ukrainy, a być może także odstraszania Rosji, gdyby Trump zamierzał znacząco zmniejszyć amerykańską obecność w Europie.

"W UE toczy się debata czy powinien powstać jakiś specjalny fundusz na te zbrojenia. Być może państwa Trójkąta mogłyby tu wystąpić ze wspólną propozycją długofalowego programu rozwoju potencjału zbrojeniowego Europy" - uważa Jasiński. Według niego, można też zastanawiać się nad możliwością współpracy z Francją i Niemcami w kontekście przyszłych projektów modernizacji polskiej armii.

Kolejny temat do rozmów - zaznaczył ekspert - to zmiany w UE. Zauważył, że i Francja, i Niemcy mogą dążyć do ograniczenia prawa weta krajów członkowskich na rzecz głosowania większością kwalifikowaną, argumentując, że wymaga tego możliwe rozszerzenie wspólnoty o nowych członków.

Tu - jak dodał - Polska będzie zapewne sceptyczna. "Podejście krajów Europy Środkowo-Wschodniej do suwerenności jest inne, co wynika z tego, że my cieszymy się nią dopiero od 1989 r. Ponadto wydaje się, że w obecnej sytuacji w UE, gdy mamy do czynienia z licznymi kryzysami - wojną, skutkami pandemii, niepewnym wynikiem wyborów w USA, a do władzy w niektórych państwach UE mogą dojść populiści - otwarcie takiej rozmowy o nowych traktatach mogłoby otworzyć puszkę Pandory" - powiedział.

Ekspert zaznaczył, że traktat lizboński umożliwia wprowadzenie części postulowanych zmian bez zmiany samych traktatów. "Nie warto więc ryzykować tym, że dyskusja na ten temat da paliwo polityczne populistom, nierzadko prorosjskim, jak wspomniana niemiecka AfD" - ocenił. Przypomniał, że w niektórych krajach UE - np. w Holandii - takie zmiany wiązałyby się z koniecznością przeprowadzenia referendum.

Według eksperta, kolejne kwestia do dyskusji to energia jądrowa - w której rozwój, także w Polsce, chce inwestować Francja, a która spotyka się z niechęcią Niemiec. "Nasze trzy kraje łączy natomiast otwartość na stawianie na odnawialne źródła energii" - ocenił.

"Jest natomiast dziedzina, w której Polska góruje nad Niemcami i może odwrócić relację +nauczyciel-uczeń+, która w naszych relacjach niestety ciągle jeszcze funkcjonuje. To cyfryzacja, w której Polska jest o wiele bardziej zaawansowana. Tu Polska mogłaby być tym partnerem, który wnosi +know how+ i konkretne rozwiązania" - podkreślił Jasiński.

"Trójkąt Weimarski to format, w którym można określić najważniejsze wyzwania stojące przed UE i wspólne stanowisko, a także linie, których nie można przekraczać, także w relacjach z Rosją. Dzięki wzmocnieniu tego formatu polskie konstruktywne spojrzenie na działanie UE może zostać dostrzeżone i do pewnego stopnia uwzględnione. To może przynieść wzrost znaczenia Polski w Europie" - ocenia ekspert. (PAP)

autorka: Wiktoria Nicałek

wni/ mrr/