Spotkanie w Instytucie Polskim zorganizowano z okazji Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków. Minutą ciszy uhonorowano dwie ofiary cywilne ostrzelanego 25.04 jednego z muzeów w Kupiańsku w ukraińskim regionie Charkowa - poinformowała PAP rzeczniczka polskiej ambasady w Berlinie Magdalena Szuber-Zasacka.

W części oficjalnej głos zabrali zastępca ambasadora RP Paweł Gronow, zastępca ambasadora Ukrainy Maksym Yemelianov oraz dyrektor Instytutu Polskiego w Berlinie Marzena Kępowicz.

Po projekcji filmu odbyła się dyskusja na temat zagrożeń dla dziedzictwa kulturowego w rejonach wojennych, w której udział wzięli: wiceminister Kultury i Polityki Informacyjnej Ukrainy Kateryna Chuyeva, reżyser filmu Tomasz Grzywaczewski, zastępca dyrektora Instytutu Pileckiego w Berlinie Mateusz Fałkowski oraz dyrektor Biura Instytutu Ukraińskiego w Niemczech dr Kateryna Reitz-Rakul.

W trakcie spotkania podkreślano wagę działań Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP we wspieraniu ukraińskich instytucji kultury - informuje rzeczniczka Ambasady RP w Berlinie. Dziesiątki polskich muzeów, instytucji kultury, bibliotek, domów kultury i organizacji pozarządowych, zarówno na poziomie krajowym, jak i samorządowym, zorganizowało niezbędną pomoc. W całym kraju odbyły się wydarzenia kulturalne, wystawy i działania edukacyjne skierowane do obywateli Ukrainy, którzy znaleźli schronienie w Polsce. Szczególną uwagę poświęcono działalności Centrum Pomocy dla Kultury Ukrainy, które od początku wojny organizowało niezbędną pomoc w zabezpieczaniu zabytków w związku z działaniami militarnymi na terenie Ukrainy.

Wiceminister Kultury Ukrainy podkreśliła wagę współpracy ze stroną polską oraz fakt pilnej konieczności zmiany polityki konserwatorskiej w obszarze ochrony zabytków zaraz po wybuchu wojny, która obecnie polega za zarządzaniu kryzysowym w obszarze ochrony dziedzictwa kultury, by chronić zarówno ludzi jak i cenne obiekty.

"Codziennie otrzymujemy nowe informacje na temat rannych lub zabitych pracowników instytucji kultury a także zniszczonych lub uszkodzonych przez wojska rosyjskie zabytków" - stwierdziła wiceminister kultury Ukrainy.

Wskazała, że zgodnie z ostatnimi szacunkami ponad 1200 obiektów ukraińskich zostało zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku rosyjskich ostrzałów. "Olbrzymim wyzwaniem jest zabezpieczanie dziedzictwa archeologicznego przed działaniami zbrojnymi wojsk rosyjskich, w tracie trwających ataków nie sposób jest dokumentować strat wobec zabytków znajdujących się w ziemi". Zapowiedziała, że niszczenie kultury Ukrainy jest stale dokumentowane i będzie elementem pociągnięcia Rosji do odpowiedzialności za zbrodnie dokonane na narodzie ukraińskim przed międzynarodowym trybunałem karnym.

Reżyser dokumentu Tomasz Grzywaczewski wskazał, że celowe niszczenia zabytków i instytucji kultury przez Rosjan niczym się nie różnią od praktyk stosowanych przez sowietów podczas II wojny światowej. Podkreślił, że wojska rosyjskie w sposób intencjonalny i miejscami bezpowrotny niszczą wielokulturowe dziedzictwo wschodniej Ukrainy.

W trakcie dyskusji wielokrotnie nawiązywano do zniszczonej w trakcie wojny II wojny światowej Warszawy oraz do wagi jaką dla działań późniejszych, powojennych mają zeznania świadków historii - informuje rzeczniczka polskiej ambasady. "Od momentu wybuchu wojny w Instytucie Pileckiego powołaliśmy centrum dokumentowania zbrodni rosyjskich na Ukrainie im. Rafała Leminka. Zeznania świadków są gromadzone zarówno przez naszych wysłanników na terenie Ukrainy, jak i w Warszawie, czy nawet tu w Berlinie, od osób które zostały zmuszone by uciekać ze swoich rodzinnych stron" – mówił Mateusz Fałkowski, zastępca dyrektora Instytutu Pileckiego w Berlinie.

"Ochrona dziedzictwa kultury nie jest możliwa bez ludzi, specjalistów z obszaru kultury, dlatego teraz współpracujemy z wieloma organizacjami pozarządowymi. Potrzebujemy wsparcia profesjonalistów by mogli dzielić się z nami swoimi doświadczeniami zarówno w obszarze zabezpieczania zabytków jak i późniejszej ich odbudowy. W tym celu doceniamy zapisy Rekomendacji Warszawskiej w sprawie odbudowy i rekonstrukcji zabytków, która wyznacza międzynarodowe standardy przywracania po konfliktach zbrojnych utraconego dziedzictwa" – dodała minister Chuyeva.

Film "Wymazać Naród" został zrealizowany przez Narodowy Instytut Dziedzictwa, sfinansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP.

Z Berlina Berenika Lemańczyk (PAP)

bml/ jar/