Radio Opole » Kraj i świat
2023-03-30, 22:50 Autor: PAP

Zmarł historyk i socjolog prof. Paweł Śpiewak (opis)

W wieku 71 lat zmarł historyk i socjolog, b. dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego prof. Paweł Śpiewak. O jego śmierci poinformował PAP w czwartek jego syn Jan Śpiewak.

Paweł Śpiewak urodził się 17 kwietnia 1951 r. w Warszawie. Był synem pisarki i tłumaczki Anny Kamieńskiej oraz poety i tłumacza Jana Śpiewaka.


Absolwent socjologii na Uniwersytecie Warszawskim, członek Towarzystwa Kursów Naukowych, współzałożyciel podziemnego kwartalnika "Res Publica", w 1980 r. wstąpił do NSZZ "Solidarność". Był jednym z sygnatariuszy skierowanego do władz komunistycznych apelu 64 naukowców, literatów i publicystów o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami.


W 1984 r. Paweł Śpiewak uzyskał stopień doktora, w 2000 r. został doktorem habilitowanym nauk humanistycznych. Był nauczycielem akademickim m.in. w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz w Wyższej Szkole Komunikowania i Mediów Społecznych im. Jerzego Giedroycia. W latach 1992–1993 pracował w Ośrodku Studiów Wschodnich.


W 2005 r. Śpiewak zdobył mandat posła na Sejm w okręgu warszawskim jako bezpartyjny z listy Platformy Obywatelskiej. Był też członkiem Kolegium Społecznego w stołecznym Muzeum Historii Żydów Polskich, a w 2011 r. otrzymał nominację na stanowisko dyrektora Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie.


Odbierając nominację Śpiewak podkreślał, jak wielkie znaczenie ma Instytut i - jak się wyraził - jego trzy skarby: dziedzictwo i tradycja, archiwa oraz pracownicy. "Instytut, który powstał w 1947 r., ma nieprawdopodobne dokonania muzealnicze, wydawnicze i historyczne oraz wsparcie świata żydowskiego. Skarbem ŻIH-u są także zgromadzone tu bezcenne archiwa i dokumenty oraz olbrzymia kolekcja dzieł sztuki. Bogactwem placówki są również ludzie tu pracujący" - mówił wówczas. Funkcję dyrektora pełnił do końca 2020 r.


Wśród jego zainteresowań naukowych znajdowała się socjologia ogólną, socjologia polityki, historia myśli i filozofia społeczna i polityczna. Badał i popularyzował zachodnią filozofię i teorię polityki, szczególnie myśl liberalną i konserwatywną. Zajmował się również problematyką przemian politycznych i społecznych w Polsce i Europie Środkowej. Był autorem wielu prac naukowych m.in. "Ideologii i obywateli", "W stronę wspólnego dobra", "Pamięci po komunizmie" czy ksiązki "Żydokomuna".


Paweł Śpiewak uważał, że nie wolno dopuścić, aby dyskurs publiczny oddać w ręce polityków. "W epokach apolitycznych znika tak poczucie dobra wspólnego, jak wspólne poczucie rzeczywistości. Niknie potrzeba debat i sporów. Ludzie albo uciekają od polityki, porażeni trudnościami epoki, albo przed nią się bronią, nie chcąc brać udziału w czymś, co jest niezrozumiałe, co ich przerasta, co zdaje się obce, poza ludzką kontrolą, albo też przemocą z udziału w życiu publicznym zostają usunięci. Wspólna rozmowa znika. Miejsce wielogłośnej debaty zajmuje milczenie lub siła. Ogarnia nas cisza. (...) Polityka przechodzi w ręce specjalistów: ideologów czy ekspertów. To, co prywatne, wypiera całkowicie to, co publiczne. Sfera publiczna traci swoją moc rozjaśniania, budowania, wiązania ludzi" - pisał w "Ideologiach i obywatelach". Był członkiem redakcji "Res Publiki Nowej" i "Przeglądu Politycznego", publikował m.in. we "Wprost", "Dzienniku", "Gazecie Wyborczej", "Rzeczpospolitej" oraz "Tygodnika Powszechnym".


Został uhonorowany w 2013 r. nagrodą im. księdza Józefa Tischnera w kategorii pisarstwo religijne lub filozoficzne za całokształt twórczości, w której według jury przekonująco łączył "socjologię, filozofię, historię, etykę, religię i politykę" oraz nie bał się "podejmować trudnych tematów, ufając, że rzetelne i odpowiedzialne myślenie służy wspólnemu dobru".


"Profesor socjologii, bardzo osobny, działacz polityczny, inspirujący recenzent życia społecznego. Wybitny i bardzo niezależny - napisał na Twitterze minister kultury Piotr Gliński o Pawle Śpiewaku przypominając, że był on jednym z "kluczowych pomysłodawców powołania Muzeum Warszawskiego Getta w dawnym szpitalu Bersohnów i Baumanów. Zainspirował także MKiDN do podniesienia na poziom instytucji państwowej rangi Muzeum Treblinka" - napisał minister kultury Piotr Gliński.


"Paweł Śpiewak, profesor socjologii, bardzo osobny, działacz polityczny, inspirujący recenzent życia społecznego. Wybitny i bardzo niezależny. Często niełatwy w relacjach. Zasłużony dla dziedzictwa polskich Żydów. (...) Różniliśmy się w wielu sprawach, ale zasługi Pawła dla Polski są niepodważalne. Cześć Jego pamięci!" - dodał minister kultury.


Monika Krawczyk, obecna dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego powiedziała PAP: "Będę go pamiętała przez pryzmat działalności w Żydowskim Instytucie Historycznym. Wielką wagę przywiązywał do działu naukowego i wydawniczego. Ten drugi za jego kadencji wydał pewnie kilkadziesiąt książek. One w tym momencie stanowią kanon historii, socjologii, filozofii oraz relacji polsko-żydowskich. Ten pryzmat stricte naukowy oraz podejście teoretyczne były bardzo mocną stroną prof. Śpiewaka. Jako naukowiec, jako mówca, osoba żywo zainteresowana relacjami polsko-żydowskimi wpisał się bardzo pięknie w historię nauki i wiedzy o polskich Żydach" - powiedziała PAP Krawczyk.


Podkreśliła, że prof. Śpiewak miał własne przemyślenia na temat wielu otaczających nas spraw i dzielił się nimi z opinią publiczną. "Nie wszystkim to pasowało. W pewnym okresie był przedstawicielem myśli liberalnej. Jego poglądy były bardzo wyraziste. Z przyjemnością się słuchało i czekało się na jego ocenę rzeczywistości" - wskazała dyrektor ŻIH.


Zdaniem Krawczyk prof. Śpiewak był bardzo kategoryczny, jeżeli chodzi o realizację założonych celów. "Nie był to typowy miękki naukowiec, którego sobie wyobrażamy jak filozofuje w zacisznym gabinecie. Był postacią niezwykle energiczną i ta energią przekładała się na to, co robił w życiu i jakie miał stosunki z innymi ludźmi" - powiedziała. (PAP)


Paweł Śpiewak zmarł w wieku 71 lat. O śmierci ojca poinformował PAP w czwartek jego syn Jan Śpiewak. (PAP)


autorka: Anna Kondek


akn/ aszw/


Kraj i świat

2024-06-19, godz. 09:30 Inauguracja Green HUB PL (MediaRoom) W dniu 14.06.2024 odbyła się inauguracja Green HUB PL, największej organizacji biznesowo-finansowej działającej w zakresie dekarbonizacji przemysłu oraz… » więcej 2024-06-19, godz. 09:30 ME 2024 - Szymon Włodarczyk: mecz z Austrią może być trudniejszy niż z Holandią Piłkarz Sturmu Graz Szymon Włodarczyk uważa, że dla biało-czerwonych piątkowy mecz mistrzostw Europy z Austrią może być nawet trudniejszy niż spotkanie… » więcej 2024-06-19, godz. 09:30 UOKiK sprawdza czy Garmin Polska nie zawarł zmowy cenowej UOKiK wszczął postępowanie wyjaśniające, w którym sprawdza, czy Garmin Polska, przedstawiciel producenta m.in. smartwatchów, nie zawarł zmowy cenowej z… » więcej 2024-06-19, godz. 09:20 IMGW ostrzega przed burzami w przeważającej części kraju Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej wydał w środę ostrzeżenia pierwszego i drugiego stopnia przed burzami w przeważającej części kraju. » więcej 2024-06-19, godz. 09:20 Energia dla SNEC 2024: Shanghai Electric zawiera sojusze z kluczowymi podmiotami z branży oraz prezentuje innowacje w… SZANGHAJ, 18 czerwca 2024 r. /PRNewswire/ -- Shanghai Electric (SEHK:2727, SSE:601727) wzbudziła duże zainteresowanie podczas targów fotowoltaicznych SNEC… » więcej 2024-06-19, godz. 09:20 EcoFlow przedstawia rozwiązania energetyczne Home Energy Ecosystem i PowerOcean Plus podczas targów Intersolar, ogłaszając… - EcoFlow, wiodąca firma zajmująca się przenośnymi rozwiązaniami w zakresie zasilania i energii odnawialnej, przedstawia EcoFlow Home Energy Ecosystem umożliwiający… » więcej 2024-06-19, godz. 09:20 Filipiny/ Armia: chińscy funkcjonariusze nielegalnie weszli na naszą łódź i skonfiskowali broń Filipińska armia powiadomiła w środę, że chińscy funkcjonariusze, którzy weszli w poniedziałek na pokład łodzi z Filipin, skonfiskowali tam broń. MSZ… » więcej 2024-06-19, godz. 09:10 Szczepański: z projektu ustawy ws. wojska i służb została wykreślona jedna przesłanka dot. użycia broni Podczas wtorkowego Stałego Komitetu Rady Ministrów z projektu ustawy ws. wojska i służb wykreślono punkt mówiący o tym, że nie będzie traktowane jako… » więcej 2024-06-19, godz. 09:10 LN siatkarzy - Słowenia pewna występu w igrzyskach Siatkarze Słowenii po zwycięstwie nad Argentyną 3:0 w pierwszym dniu turnieju Ligi Narodów w Lublanie zapewnili sobie udział w igrzyskach w Paryżu. Będzie… » więcej 2024-06-19, godz. 09:00 "WSJ": z powodu przemytu papierosów na granicy Strefy Gazy utknęły ciężarówki z pomocą humanitarną Z powodu aktywności przemytników papierosów, wykorzystujących niebotyczne ceny tytoniu w Strefie Gazy, na granicy tego terytorium z Izraelem utknęło ponad… » więcej
10111213141516
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »