"Ceremonię przy pomniku na terenie Muzeum Obozów Jenieckich tradycyjnie już rozpocznie przelot myśliwców F-16 Polskich Sił Powietrznych z 31 Bazy Lotnictwa Taktycznego. Maszyny pojawią się nad Żaganiem w samo południe symbolicznie oddając cześć uczestnikom wydarzenia sprzed 79 lat" – powiedział dyr. Muzeum Obozów Jenieckich Marek Łazarz.

W ramach obchodów, od piątku do niedzieli (24 - 26 marca br.), żagańscy harcerze zorganizują Rajd Wielkiej Ucieczki. W grze terenowej wezmą udział skauci z całej Polski. Rajd nawiązuje do wydarzeń związanych z ucieczką jeńców Stalagu Luft 3 w 1944 r. i jest okazją do poznania historii tego wydarzenia.

W sobotę (25 marca br.) na terenie muzeum odbędzie się również 47. edycja Crossu Żagańskiego – biegów przełajowych dla wszystkich grup wiekowych. W biegu głównym na 10 km wezmą udział m.in. żołnierze amerykańscy stacjonujący w Żaganiu i 50 żołnierzy RAF, którzy przylecieli z Wielkiej Brytanii specjalnie na tę okazję. Dodatkową atrakcją będzie Cross Uciekiniera, czyli bieg z przeszkodami.

Zawodom sportowym będzie towarzyszyć w sobotę statyczny pokaz uzbrojenia 11 Lubuskiej Dywizji Kawalerii Pancernej. Goście będą mogli m.in. zwiedzić wnętrze czołgu Leopard 2PL oraz transportera Rosomak.

Historia brawurowej ucieczki, którą upamiętniać mają zaplanowane wydarzenia, miała swój początek wiosną 1943 r. w Stalagu Luft 3 w Żaganiu (wówczas Sagan) - jednym z niemieckich obozów jenieckich na terenie tego miasta. Zawiązał się w nim wówczas "Komitet X", na czele którego stanął mjr RAF Roger J. Bushell. Jego zadaniem było zorganizowanie ucieczki 200 jeńców.

Przygotowania obejmowały m.in. kopanie trzech tuneli, które nazwano "Tom", "Dick" i "Harry". Cały wysiłek skupiono jednak na "Harrym" - tunel znajdował się około 9 m pod ziemią i miał ponad 100 metrów długości. W nocy z 24 na 25 marca 1944 r. podkopem wydostało się 76 jeńców.

W wyniku zarządzonej akcji poszukiwawczej Niemcy złapali 73 uciekinierów. Ucieczka w pełni powiodła się tylko trzem lotnikom. Byli to Norwegowie Per Bergsland i Jens Muller oraz Holender Bram van der Stok.

Na rozkaz Hitlera straconych zostało 50 uczestników ucieczki. Pochodzili z Wielkiej Brytanii, Kanady, RPA, Australii, Nowej Zelandii, Norwegii, Litwy, Belgii, Holandii, Francji, Czech, Grecji. Na liście rozstrzelanych znalazło się także sześciu Polaków.

Wydarzenie to przeszło do historii jako "Wielka Ucieczka"; w 1963 roku doczekało się ekranizacji w postaci hitu kinowego "The Great Escape" z Charlesem Bronsonem i Stevem McQueenem. Powstało także wiele filmów dokumentalnych na ten temat.

W Żaganiu rocznice "Wielkiej ucieczki" są obchodzone od wielu lat. Pamięć o tym wydarzeniu jest szczególnie kultywowana przez Brytyjczyków, gdyż w grupie uciekinierów było najwięcej przedstawicieli tej właśnie nacji.

Na terenie Muzeum Obozów Jenieckich znajduje się replika tunelu ucieczkowego o długości ok. 30 metrów, zrekonstruowano jeden z obozowych baraków i wieżę wartowniczą. W miejscu, gdzie było wyjście z tunelu "Harry" stoi pamiątkowy obelisk. (PAP)

autor: Marcin Rynkiewicz

mmd/ aszw/