Radio Opole » Kraj i świat
2023-03-23, 16:20 Autor: PAP

Świętokrzyskie/ Rozwikłano jedną z zagadek dotyczących powstania szachów sandomierskich

Badania prowadzone przez ekspertów z Uniwersytetu Warszawskiego dały odpowiedź na pytanie, z jakich materiałów wykonano tzw. szachy sandomierskie – jeden z najcenniejszych tego typu zabytków w Polsce. Wbrew wcześniejszym hipotezom unikatowy zestaw nie powstał z kości egzotycznych zwierząt.

Na temat najnowszych ustaleń badawczych dotyczących szachów sandomierskich mówili w czwartek podczas konferencji prasowej dr Danijela Popovic z Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz dr Wojciech Rajpold z dział archeologicznego Muzeum Zamkowego w Sandomierzu.


Dr Rajpold podkreślił, że szachy sandomierskie są unikatowym tego typu znaleziskiem w Polsce i jednym z niewielu podobnych w Europie. Powstały prawdopodobnie w XII lub pierwszej połowie XIII w. Odkryto je w 1962 roku na Wzgórzu św. Jakuba, podczas wykopalisk archeologicznych kierowanych przez doktora Jerzego Gąssowskiego.


Jak wskazał dr Rajpold, na wyjątkowość zestawu wpływ mają dwie rzeczy. Po pierwsze zestaw jest niemal kompletny, z 32 bierek nie zdołano odnaleźć zaledwie trzech. Po jednej stronie szachownicy stały figury o głębokim i czytelnym rzeźbieniu, po drugiej – z płytkim i miejscami zanikającym. Dodatkowo unikatowe jest to, że szachy sandomierskie zostały odkryte w trakcie badań, co powiększa ich wartość naukową.


Dr Danijela Popovic z Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego poinformowała, że do badań genetycznych wytypowany trzy pionki. Próbki pobrano w połowie ubiegłego roku. „W tak starych materiałach muzealnych DNA zachowuje się w bardzo małych ilościach i jest trudne do analiz. Na szczęście udało nam się uzyskać prawie kompletne sekwencje genomów mitochondrialnych, co pozwoliło uzyskać odpowiedź, z jakich gatunków zwierząt zostały wykonane badane przez nas bierki” – wyjaśniała dr Popovic.


Okazało się, że zestaw charakteryzujący się wyraźniejszymi zdobieniami wykonano z kości konia domowego. Drugi komplet powstał z kości krowy. Trzeci pionek (jeden z dwóch dorobionych prawdopodobnie później) wykonano z kości jelenia szlachetnego. Poprzednie hipotezy zakładały, że szachy były wykonane z kości egzotycznych zwierząt m.in. słonia.


„Badania przeprowadzone przez zespół dr Popovic, są o tyle ważna, że dzięki nim wiemy m.in. w jaki sposób prowadzić właściwą konserwację tego zabytku. Na razie nie jesteśmy w stanie stwierdzić, czy szachy powstały na naszym terenie, Rusi, czy wykonali je włoscy rzemieślnicy” – dodał dr Rajpold.


Nie jest też pewne, kiedy dokładnie powstały. „Mamy nadzieje, że kolejne badania pozwolą w szerszym kontekście poznać tajemnicę Szachów Sandomierskich” – dodała dr Popovic.


Szachy sandomierskie reprezentują geometryczny, abstrakcyjny styl muzułmański; należą do najmniejszych spośród średniowiecznych szachów znalezionych w Polsce. Ich wysokość sięga maksymalnie 25 mm. Z terenów Polski znanych jest ponad 50 znalezisk średniowiecznych bierek szachowych, ale niemal wszystkie były pojedynczymi egzemplarzami. (PAP)


Autor: Wiktor Dziarmaga


wdz/ pat/


Kraj i świat

2024-06-26, godz. 13:40 ME 2024 - Chorwacja przed kadrowymi zmianami, Simunic broni trenera młodszych kolegów Reprezentacja Chorwacji od wtorkowego wieczora już oficjalnie jest poza mistrzostwami Europy. Zespół trenera Zlatko Dalica po raz kolejny nie poradził sobie… » więcej 2024-06-26, godz. 13:40 Komisja przerwała rozpatrywanie wniosku ws. immunitetu Wosia, powróci do niego jeszcze w środę (krótka2) Komisja regulaminowa przerwała rozpatrywanie wniosku o uchylenie immunitetu polityka Solidarnej Polski, posła klubu PiS Michała Wosia. Głosowanie w sprawie… » więcej 2024-06-26, godz. 13:30 Liga Mistrzów FIBA - koszykarze Kinga i Śląska poznali grupowych rywali Wicemistrz kraju King Szczecin zagra m.in. z obrońcą trofeum Unicają Malaga oraz mistrzem Belgii Filou Ostenda (gr. B), a trzeci zespół ekstraklasy Śląsk… » więcej 2024-06-26, godz. 13:30 Ekstraklasa piłkarska – remis Stali w pierwszym sparingu Występujący w ekstraklasie piłkarze PGE FKS Stali Mielec zremisowali z drugoligową Resovią Rzeszów 2:2 (1:1) w środowym sparingu, który rozegrano w Woli… » więcej 2024-06-26, godz. 13:30 Eminem zapowiedział występ podczas koncertu Grand Prix USA Formuły 1 Formuła 1 to przede wszystkim zawrotna prędkość i pasjonujące wyścigi. Ale wokół nich nie brakuje wydarzeń będących solidną ucztą dla fanów muzyki… » więcej 2024-06-26, godz. 13:30 Ukraina/ HUR: 38 proc. danych od satelity ICEYE wykorzystano do atak rosyjskiej armii Ukraiński wywiad wojskowy HUR poinformował w środę, że około 38 proc. danych, jakie uzyskał za pośrednictwem satelity ICEYE, wykorzystano do ataków na… » więcej 2024-06-26, godz. 13:30 Sejm/ Tumanowicz (Konfederacja): projekt dot. gwałtu nie pomoże ofiarom (krótka3) Ten projekt ani nie zwiększy bezpieczeństwa kobiet, ani nie pomoże ofiarom - stwierdził podczas drugiego czytania projektu nowelizacji Kodeksu karnego dotyczącego… » więcej 2024-06-26, godz. 13:30 Kosiniak-Kamysz: potrzebna jest rewitalizacja Trzeciej Drogi i wystawienie wspólnego kandydata na prezydenta Wicepremier, lider PSL Władysław Kosiniak-Kamysz ocenił, że potrzebna jest rewitalizacja projektu Trzeciej Drogi i wspólna strategia polityczna, w tym wystawienie… » więcej 2024-06-26, godz. 13:30 Tajwan/ 26 chińskich myśliwców w pobliżu wyspy; chińskie media: wzrost aktywności elementem kary Resort obrony Tajwanu powiadomił w środę, że Chiny przeprowadziły kolejny 'wspólny patrol gotowości bojowej' w pobliżu wyspy, wysyłając tam 26 samolotów… » więcej 2024-06-26, godz. 13:30 Paryż – judoczka Pacut-Kłoczko: spełnić marzenia z dzieciństwa „Jadę na igrzyska spełnić siebie i swoje dziecięce marzenia. Jestem w trakcie intensywnych przygotowań. Mam nadzieję, że w dniu startu wszystko +zagra+”… » więcej
10111213141516
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »