Radio Opole » Kraj i świat
2023-03-23, 16:20 Autor: PAP

Świętokrzyskie/ Rozwikłano jedną z zagadek dotyczących powstania szachów sandomierskich

Badania prowadzone przez ekspertów z Uniwersytetu Warszawskiego dały odpowiedź na pytanie, z jakich materiałów wykonano tzw. szachy sandomierskie – jeden z najcenniejszych tego typu zabytków w Polsce. Wbrew wcześniejszym hipotezom unikatowy zestaw nie powstał z kości egzotycznych zwierząt.

Na temat najnowszych ustaleń badawczych dotyczących szachów sandomierskich mówili w czwartek podczas konferencji prasowej dr Danijela Popovic z Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz dr Wojciech Rajpold z dział archeologicznego Muzeum Zamkowego w Sandomierzu.


Dr Rajpold podkreślił, że szachy sandomierskie są unikatowym tego typu znaleziskiem w Polsce i jednym z niewielu podobnych w Europie. Powstały prawdopodobnie w XII lub pierwszej połowie XIII w. Odkryto je w 1962 roku na Wzgórzu św. Jakuba, podczas wykopalisk archeologicznych kierowanych przez doktora Jerzego Gąssowskiego.


Jak wskazał dr Rajpold, na wyjątkowość zestawu wpływ mają dwie rzeczy. Po pierwsze zestaw jest niemal kompletny, z 32 bierek nie zdołano odnaleźć zaledwie trzech. Po jednej stronie szachownicy stały figury o głębokim i czytelnym rzeźbieniu, po drugiej – z płytkim i miejscami zanikającym. Dodatkowo unikatowe jest to, że szachy sandomierskie zostały odkryte w trakcie badań, co powiększa ich wartość naukową.


Dr Danijela Popovic z Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego poinformowała, że do badań genetycznych wytypowany trzy pionki. Próbki pobrano w połowie ubiegłego roku. „W tak starych materiałach muzealnych DNA zachowuje się w bardzo małych ilościach i jest trudne do analiz. Na szczęście udało nam się uzyskać prawie kompletne sekwencje genomów mitochondrialnych, co pozwoliło uzyskać odpowiedź, z jakich gatunków zwierząt zostały wykonane badane przez nas bierki” – wyjaśniała dr Popovic.


Okazało się, że zestaw charakteryzujący się wyraźniejszymi zdobieniami wykonano z kości konia domowego. Drugi komplet powstał z kości krowy. Trzeci pionek (jeden z dwóch dorobionych prawdopodobnie później) wykonano z kości jelenia szlachetnego. Poprzednie hipotezy zakładały, że szachy były wykonane z kości egzotycznych zwierząt m.in. słonia.


„Badania przeprowadzone przez zespół dr Popovic, są o tyle ważna, że dzięki nim wiemy m.in. w jaki sposób prowadzić właściwą konserwację tego zabytku. Na razie nie jesteśmy w stanie stwierdzić, czy szachy powstały na naszym terenie, Rusi, czy wykonali je włoscy rzemieślnicy” – dodał dr Rajpold.


Nie jest też pewne, kiedy dokładnie powstały. „Mamy nadzieje, że kolejne badania pozwolą w szerszym kontekście poznać tajemnicę Szachów Sandomierskich” – dodała dr Popovic.


Szachy sandomierskie reprezentują geometryczny, abstrakcyjny styl muzułmański; należą do najmniejszych spośród średniowiecznych szachów znalezionych w Polsce. Ich wysokość sięga maksymalnie 25 mm. Z terenów Polski znanych jest ponad 50 znalezisk średniowiecznych bierek szachowych, ale niemal wszystkie były pojedynczymi egzemplarzami. (PAP)


Autor: Wiktor Dziarmaga


wdz/ pat/


Kraj i świat

2024-06-17, godz. 16:00 UE/ Tusk poprze nominację Kai Kallas na jedno z najwyższych stanowisk w UE (opis) Premier Donald Tusk powiedział w poniedziałek przed szczytem w Brukseli, że poprze nominację premierki Estonii Kai Kallas na jedno z najwyższych stanowisk… » więcej 2024-06-17, godz. 16:00 Płock/ Teatry uliczne na I Festiwalu Form Wielu - od 22 do 23 czerwca W Płocku (Mazowieckie) od 22 do 23 czerwca odbywać się będzie I Festiwal Form Wielu, czyli rodzinny festiwal teatrów ulicznych z całej Polski. Widzowie będą… » więcej 2024-06-17, godz. 15:50 Wrocław/ „Kimono jako doświadczenie” wystawa projektantki Joanny Hawrot w Muzeum Narodowym Autorską kolekcję kimon polskiej projektantki mody Joanny Hawrot, inspirowaną pracami innych artystów wizualnych, można zobaczyć na wystawie w Muzeum Narodowym… » więcej 2024-06-17, godz. 15:50 ME 2024 - Lewandowski trenuje już z piłką, lżejszy dzień kadrowiczów (aktl.) Robert Lewandowski, który z powodu kontuzji nie zagrał w niedzielnym meczu Euro 2024 z Holandią (1:2), trenował w poniedziałek z piłką, ale jeszcze z bandażem… » więcej 2024-06-17, godz. 15:50 ME 2024 - Rumunia - Ukraina 1:0 (do przerwy) Grupa E: Rumunia - Ukraina 1:0 do przerwy. Bramki: 1:0 Nicolae Stanciu (29). Sędzia: Glenn Nyberg (Szwecja).(PAP) mm/ km/ co/ » więcej 2024-06-17, godz. 15:40 ME 2024 - Rumunia - Ukraina 1:0 (bramka) Grupa E: Rumunia - Ukraina 1:0 w 29. min. Bramki: 1:0 Nicolae Stanciu (29). Sędzia: Glenn Nyberg (Szwecja).(PAP) mm/ km/ co/ » więcej 2024-06-17, godz. 15:40 Źródło: rozmowy m.in. Meloni, Orbana i Morawieckiego ws. zjednoczenia sił na prawicy w PE Przed nieformalnym szczytem UE w Brukseli trwają rozmowy m.in. premier Włoch Giorgii Meloni, premiera Węgier Viktora Orbana i byłego premiera Polski Mateusza… » więcej 2024-06-17, godz. 15:40 1. liga piłkarska - Jakub Dziółka trenerem ŁKS Łódź Jakub Dziółka został trenerem spadkowicza z piłkarskiej ekstraklasy ŁKS Łódź. 43-letni szkoleniowiec w minionym sezonie był w sztabie Rakowa Częstoc… » więcej 2024-06-17, godz. 15:40 MF: na koniec maja na rachunkach walutowych budżetu było ponad 20,3 mld euro Stan środków walutowych na rachunkach budżetowych na koniec maja 2024 roku wyniósł łącznie 20,33 mld euro (86,8 mld zł) - podało w poniedziałek Ministerstwo… » więcej 2024-06-17, godz. 15:40 Muzeum Auschwitz unieważniło przetarg na remont dachu poobozowego bloku Muzeum Auschwitz poinformowało o unieważnieniu w poniedziałek przetargu, który miał wyłonić wykonawcę remontu dachu jednego z poobozowych bloków na terenie… » więcej
10111213141516
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »