Wójt gminy Hrubieszów Tomasz Zając w rozmowie z PAP poinformował, że na budowę nowoczesnego centrum gmina otrzymała około 13,6 mln zł dofinansowania z Polskiego Ładu. „Wstępnie szacowaliśmy, że inwestycja będzie kosztować około 15 mln. Po przetargu okazało się, że najtańsza oferta opiewa na 21 mln zł. Radni podjęli decyzję o zabezpieczeniu brakujących pieniędzy na realizację tej inwestycji ze środków własnych gminy” – powiedział wójt.

Jak wyjaśnił, Centrum Dziedzictwa Archeologicznego i Kulturowego - Laboratorium Historiae Gothorum powstanie w Masłomęczu na terenie „Wioski Gotów”, gdzie obecnie zlokalizowany jest skansen. Wykonawca ma 26 miesięcy na wybudowanie obiektu. „W ramach inwestycji przewiduje się budowę dwukondygnacyjnego budynku, z częścią podziemną i nadziemną, o powierzchni łącznej 1,7 tys. m2. Architektura tego budynku jest zaprojektowana na zasadzie tzw. skoczni narciarskiej. W środku przewiduje się szereg pomieszczeń – jednym z najważniejszych będzie sala ekspozycyjno-archeologiczna, wyposażona we współczesne multimedia. Oprócz tego będzie też m.in. sala konferencyjna na 120 osób oraz sala kinowa” – wyjaśnił wójt Tomasz Zając.

Podkreślił, że skansen „Wioska Gotów” pod Hrubieszowem cieszy się dużym zainteresowaniem, a rocznie odwiedza go kilkanaście tysięcy osób. „Budowa centrum potrzebna jest m.in. na ekspozycję zabytków archeologicznych, które od lat 70. XX wieku zostały odkryte i znajdują się w różnych muzeach i magazynach archiwalnych. Chcemy też w bardziej współczesnym wymiarze, za pomocą nowoczesnych technik multimedialnych, przedstawić turystom cywilizację gocką” – zaznaczył wójt Hrubieszowa. Dodał, że w centrum kulturowym będą mogły odbywać się również inne wydarzenia, jak np. koncerty, sympozja naukowe, konferencje.

Prof. Andrzej Kokowski z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, jeden z pionierów badań archeologicznych na ziemi hrubieszowskiej, podkreślił w rozmowie z PAP, że bardzo cieszy się z budowy Centrum Dziedzictwa Archeologicznego i Kulturowego. „Zachwyt w świecie archeologicznym jest przeogromny. Wielkie osobowości z najwyższej półki europejskiej archeologii będą legitymowały wszystko, co się będzie działo w tym miejscu. Uważają, że jest to niewiarygodne wydarzenie, że serce słowiańskiej ziemi okazuje szacunek nie tylko dla dziedzictwa starożytnego, ale tak naprawdę dziedzictwa w jakimś sensie germańskiego” – dodał profesor.

Wyjaśnił, że w sali ekspozycyjnej prezentowane będą nie tylko zabytki związane z Gotami z Kotliny Hrubieszowskiej. „Tak naprawdę to one będą tylko pretekstem, bo kilkanaście muzeów z Polski i z Europy zgodziło się udostępnić swoje zabytki na potrzeby stałej wystawy. Prezentowane będą tu największe osiągnięcia europejskiej archeologii. Przedstawimy m.in. sztukę inspirowaną starożytnością” – uzupełnił prof. Kokowski.

Goci byli związkiem plemion pochodzenia germańskiego. Pierwotna siedziba Gotów znajdowała się na terenie Skandynawii. Pod koniec II wieku Goci wyruszyli na południowy-wschód, docierając m.in. do Kotliny Hrubieszowskiej. Zaplanowana akcja zajmowania nowych terenów skupiła się na bogatym i dogodnie położonym regionie w międzyrzeczu Huczwy i Bugu.

Prezes Masłomęckiego Stowarzyszenia „Wioska Gotów” Anna Hyrchała w rozmowie z PAP wyjaśniła, że Wioska Gotów to skansen archeologiczny, w którym znajdują się rekonstrukcje chat, w jakich mieszkali Goci przed osiemnastoma wiekami na terenie Kotliny Hrubieszowskiej. „Te rekonstrukcje powstały na podstawie badań archeologicznych w Hrubieszowie, Masłomęczu, Gródku i okolicach, które prowadził prof. Andrzej Kokowski z Instytutu Archeologii UMCS już od lat 70. XX wieku. Przez 25 lat badał m.in. cmentarzysko gockie w Masłomęczu z ponad 500 grobami, jak również uczestniczył w badaniu osad w okolicy” – dodała.

Na terenie „Wioski Gotów” w Masłomęczu turyści mogą zobaczyć rekonstrukcje chat o różnej konstrukcji i pokryciu dachowym. Są one w pełni wyposażone rekonstrukcjami przedmiotów codziennego użytku. „Mamy pracownię garncarza z piecem garncarskim służącym do wypału ceramiki, chatę kowala, gdzie znajduje się stanowisko do wyrobu przedmiotów z metali, chatę wojownika wyposażoną w sprzęty, które używali wojownicy między II a IV wiekiem, chatę tkaczki przy której znajduje się również ogród z roślinami służącymi do farbowania, a także pole na którym hodujemy len” – wyliczyła Anna Hyrchała. Natomiast wielki dom Gotów podzielony jest na część mieszkalną i na pomieszczenie służące zwierzętom, które hodowane są we wiosce, np. kozy, owce i gęsi.

Odnosząc się do zabytków gockich odnalezionych w trakcie badań archeologicznych prezes zaznaczyła, że turyści mogą zobaczyć na przykład naczynia gliniane, fibule czyli agrafki do spinania szat wykonane ze srebra, brązu lub pozłacane. „Mamy mnóstwo paciorków szklanych o przeróżnych kształtach, które nosiły na co dzień w formie naszyjników gockie kobiety. Można zobaczyć m.in. sprzączki do pasów, okucia końca pasa, przęśliki służące do obciążenia przęśnic, ale również pucharki szklane sprowadzane z terenu Cesarstwa Rzymskiego. W trackie badań odnaleziono jeszcze np. różnego rodzaju amulety zrobione z kości zwierzęcych, jak i kości ludzkich, np. woreczek z zębami zawieszony na szyi, czy też przewiercony fragment kości udowej” – wyjaśniła prezes Masłomęckiego Stowarzyszenia „Wioska Gotów”.(PAP)

Autorka: Gabriela Bogaczyk

gab/ aszw/