Radio Opole » Kraj i świat
2022-10-03, 16:20 Autor: PAP

Dr hab. A. Zawistowski: Jerzy Urban jest twarzą propagandy PRL-u

Jerzy Urban jest twarzą propagandy PRL-owskiej, której oddał się bez westchnienia już w latach siedemdziesiątych, ale przede wszystkich w latach osiemdziesiątych – mówi PAP dr hab. Andrzej Zawistowski, historyk z SGH i Instytutu Pileckiego. Jerzy Urban zmarł w wieku 89 lat.

"Jerzy Urban jest bez wątpienia taką postacią, która będzie w każdym podręczniku mówiącym o historii Polski w drugiej połowie II wieku. On się w niej bardzo mocno zapisał i zapisał się w sposób charakterystyczny, bo przez jego życiorys możemy spojrzeć na to, co się wówczas działo z różnych pespektyw" – wskazał w rozmowie z PAP prof. Andrzej Zawistowski.


Jak zauważył historyk, "wczesne lata predestynowałyby Urbana do tego, żeby później trafił do środowiska opozycji demokratycznej". "Przecież w jego życiorysie jest +Po prostu+, a także zakazy publikacji wydawane przez władze partyjne oraz świetne reportaże interwencyjne, które pokazywały bezwład PRL-u czasów Gomułki" – przypomniał prof. Zawistowski.


"Jerzy Urban będzie symbolem propagandy, twarzą propagandy PRL-owskiej, której oddał się bez westchnienia już w latach siedemdziesiątych, ale przede wszystkich w latach osiemdziesiątych" – podkreślił badacz. "Był twarzą rządu Jaruzelskiego, stanu wojennego, twarzą tych zbrodni, które wówczas były popełniane, a które on racjonalizował, tłumaczył, o których on czasami również kłamał" - wskazał. "To jest twarz Jerzego Urbana lat osiemdziesiątych – twarz bezwzględnego cynika, chociaż bardzo inteligentnego i zdolnego, wykorzystującego swoją pozycję i swoją władzę nad kontrolowanymi przez partię mass mediami do szerzenia kłamstwa, pomówień, kpienia z ludzi, którzy po prostu chcieli być wolni i chcieli kupić coś do jedzenia w sklepach" – podkreślił historyk. Przypomniał, że "przecież słynna fraza, że +rząd się sam wyżywi+ to jest fraza Jerzego Urbana". "Słynne ogłoszenie o wysyłaniu do Nowego Jorku śpiworów, kiedy w Polsce młodzież chcąca wyjechać na obozy żadnego śpiwora w sklepie nie mogła znaleźć – to też jest Jerzy Urban" – dodał prof. Zawistowski.


Historyk wskazał także, że "to Urban jest jednym z autorów zmiany końca lat osiemdziesiątych". "On był jednym z architektów tych wszystkich porozumień z opozycją w końcu lat osiemdziesiątych. To nie wynikało jednak z jego miłości do opozycji, tylko z jego inteligencji i zrozumienia sytuacji, która wówczas miała miejsce" – podkreślił prof. Zawistowski. "Natomiast swoją inteligencję wykorzystywał w złej sprawie, był bezwzględnym cynikiem" - zaznaczył. Prof. Zawistowski przypomniał także, że "Jerzy Urban był człowiekiem, który został postawiony na czele Radiokomitetu po to, by partia nie przegrała w wyborach w roku 1989".


Jak podkreślił historyk, "Jerzy Urban to też jest historia III Rzeczpospolitej". "To jest historia dzikiego kapitalizmu, który rodzi się w latach dziewięćdziesiątych i człowieka, który z jednej strony chociaż w partii nie był, to był zwolennikiem socjalizmu czy komunizmu, a później pełnymi garściami czerpie z tego, co przynosi kapitalizm" – wyjaśnił prof. Zawistowski.


"Czerpie z rynku wydawniczego, z wolnego słowa, które w latach osiemdziesiątych zwalczał i znakomicie z tego żyje. I kpi czasami ze swoich ofiar, rodziny, z różnych ważnych rzeczy, sprzedając to, za grube pieniądze" - zaznaczył. "To też jest twarz Jerzego Urbana i pamięć o nim będzie konieczna, aby opisać III RP taką, jaką ona była w latach przede wszystkim dziewięćdziesiątych, bo późnej to już rola Urbana była znacznie węższa" – powiedział prof. Zawistowski.


Jerzy Urban urodził się 3 sierpnia 1933 r. w Łodzi w rodzinie o korzeniach żydowskich, od pokoleń zasymilowanej. Jego ojciec był redaktorem "Głosu Porannego" związanego z PPS. Po wybuchu wojny uciekając przed Niemcami wraz z rodzicami przedostał się do Lwowa. Po zajęciu miasta przez Niemców w 1941 r. jego rodzina ukrywała się na tzw. aryjskich papierach. Po wojnie wróciła do Łodzi, a po kilku latach przeniosła się do Warszawy, gdzie Jerzy Urban w Liceum im. Stanisława Staszica zdał maturę.


Jeszcze przed ukończeniem szkoły średniej związał się z tygodnikiem "Nowa Wieś". W 1951 r. rozpoczął studia dziennikarskie na Uniwersytecie Warszawskim, których jednak nie ukończył. W 1955 r. przeniósł się z "Nowej Wsi" do redakcji "Po prostu", gdzie pracował do 1957 r. W latach 1957-61 oraz 1964-69 objęty zakazem druku, publikował pod pseudonimami (m.in. Jan Rem, Jerzy Kibic). Od 1961 do 1981 r. kierował działem krajowym w tygodniku "Polityka". W sierpniu 1981 r. został rzecznikiem prasowym rządu gen. Wojciecha Jaruzelskiego. Funkcję tę pełnił w kolejnych gabinetach do 1989 r.


Od 1986 r. wspólnie ze Stanisławem Cioskiem i szefem wywiadu MSW gen. Władysławem Pożogą opracowywał dla gen. Jaruzelskiego analizy polityczne i propozycje działań. Został członkiem powołanego przez Biuro Polityczne sztabu, mającego nadzorować przygotowania do Okrągłego Stołu i jego przebieg. W trakcie obrad Okrągłego Stołu pełnił funkcję rzecznika prasowego strony koalicyjno-rządowej. Uczestniczył również w obradach podstolika ds. środków masowego przekazu. W roku 1989 (od kwietnia do września) był przewodniczącym Komitetu ds. Radia i Telewizji, następnie do maja 1990 r. dyrektorem i redaktorem naczelnym Krajowej Agencji Robotniczej. W roku 1990 wstąpił do Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej. Wcześniej pozostawał bezpartyjny. Od jesieni 1990 r. był wydawcą i redaktorem naczelnym tygodnika "Nie". (PAP)


Autorka: Anna Kruszyńska


akr/ dki/


Kraj i świat

2024-06-26, godz. 20:00 Komisja zarekomenduje przyjęcie poprawki wprowadzającej zmianę w Prawie lotniczym Zniesienie obowiązku uchwalenia planów miejscowych na obszarach objętych planami generalnymi lotnisk przewiduje poprawka w Prawie lotniczym, rekomendowana przez… » więcej 2024-06-26, godz. 20:00 ME 2024 - Słowacja - Rumunia 1:1 (wynik) Grupa E: Słowacja - Rumunia 1:1 (1:1). Bramki: 1:0 Ondrej Duda (24-głową), 1:1 Razvan Marin (37-karny). Żółta kartka - Rumunia: Andrei Burca, Nicusor… » więcej 2024-06-26, godz. 20:00 ME 2024 - Ukraina - Belgia 0:0 (wynik) Grupa E: Ukraina - Belgia 0:0. Żółta kartka - Ukraina: Artem Dowbyk. Belgia: Wout Faes. Sędzia: Anthony Taylor (Anglia). Widzów 54 000. Ukraina: Antolij… » więcej 2024-06-26, godz. 20:00 UE/ Źródła: jest wstępne porozumienie między Włochami i Polakami co do stanowisk w EKR Chociaż popołudniowe spotkanie grupy Europejskich Konserwatystów i Reformatorów (EKR) w Parlamencie Europejskim zostało odwołane, to - jak twierdzą źródła… » więcej 2024-06-26, godz. 20:00 ME 2024 - grupa E (tabela) Wyniki dotychczasowych meczów i tabela grupy E 2024-06-17:Rumunia - Ukraina 3:0 (1:0)Belgia - Słowacja 0:1 (0:1)2024-06-21:Słowacja - Ukraina 1:2 (1:0)2024-06-22:Belgia… » więcej 2024-06-26, godz. 20:00 Mołdawia/ Media: przeciwnicy eurointegracji ruszyli do walki z referendum Mai Sandu Przeciwnicy przystąpienia Mołdawii do UE ruszyli do walki z zainicjowanym przez prezydent Maię Sandu referendum w sprawie wpisania eurointegracji do konstytucji… » więcej 2024-06-26, godz. 19:50 ME 2024 - Foden tymczasowo opuścił reprezentację Anglii Phil Foden tymczasowo opuścił piłkarską reprezentację Anglii na Euro 2024 ze względu na 'nagłą sytuację rodzinną' - poinformowal w środę rzecznik angielskiej… » więcej 2024-06-26, godz. 19:50 Ekstraklasa piłkarska – Cracovia wypożyczyła bramkarza Bramkarz Jakub Burek najbliższy sezon ekstraklasy spędzi w Cracovii - poinformował krakowski klub. Piłkarz ten został wypożyczony z Wisły Płock z opcją… » więcej 2024-06-26, godz. 19:50 Rosja/ Około 70 rannych w wypadku pociągu w Republice Komi Około 70 osób zostało rannych w środę w wypadku pociągu pasażerskiego w Republice Komi na północy Rosji. Wykoleiło się dziewięć z 14 wagonów pociągu… » więcej 2024-06-26, godz. 19:50 Ekstraklasa piłkarska – wygrany sparing Śląska Wrocław Śląsk Wrocław w pierwszym sparingowym meczu podczas zgrupowania w Austrii pokonał 1:0 (1:0) wicemistrza Rumunii - CFR Cluj. Zwycięskiego gola dla zespołu… » więcej
6789101112
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »