Radio Opole » Kraj i świat
2022-07-31, 07:50 Autor: PAP

Słupsk/ Pierwszy w Polsce pomnik Powstańców Warszawskich czeka na renowację i kopię

Pierwszy pomnik poświęcony powstańcom warszawskim powstał w Słupsku - głównie z inicjatywy warszawiaków, którzy po wojnie zamieszkali na tzw. ziemiach odzyskanych. Teraz czeka na renowację i swoją kopię. Miasto fundusze ma, problemem jest znalezienie wykonawcy - informują władze Słupska.

Prowizoryczny pomnik poświęcony powstańcom warszawskim powstał w Słupsku już 15 września 1945 r. "Był w formie muru zbudowanego z desek. Symbolizował mur warszawski, na którego tle Niemcy dokonywali masowych egzekucji Polaków. Powstał na placu, który już wówczas nazywany był placem Powstańców Warszawskich. Dokładnie w tym miejscu, w niemieckim jeszcze Słupsku przejmowanym przez Rosjan, Niemcy robili egzekucje Polaków i Rosjan" – powiedziała PAP zastępca prezydenta Słupska Marta Makuch.


Pomnik już po kilku miesiącach groził obaleniem, dlatego głównie warszawiacy, którzy po wojnie osiedlili się w Słupsku w porozumieniu z ówczesnymi władzami miasta powołali komitet społeczny budowy nowego pomnika. Na jego czele stanął pochodzący z krakowskiej rodziny szlacheckiej, związany z teatrem i prasą Edward Łada-Cybulski. Wojna zastała go w Warszawie, walczył u boku gen. Franciszka Kleeberga, trafił do niewoli niemieckiej, z której uciekł. Do Słupska przyjechał z żoną 1 września 1945 r. Objął stanowisko kierownika Wydziału Społecznego przy Zarządzie Miejskim Miejskiej Rady Narodowej. W budowę pomnika zaangażowani byli także m.in. kapelan Szarych Szeregów ks. Jan Zieja oraz uczestnik zamachu na Franza Kutscherę, żołnierz AK Michał Issajewicz ps. Miś.


"Ta budowa to był zryw społeczny. Pieniądze na pomnik zbierali powstańcy, nowi słupszczanie. Częściowo koszty pokryte zostały przez urząd. Pomnik, w miejscu prowizorycznej konstrukcji, odsłonięto 15 września 1946 r. jako pierwszy w Polsce poświęcony bohaterom Warszawy. Co ważne jest on jedynym powstańczym pomnikiem w Polsce zbudowanym z ostrzelanych cegieł zburzonych warszawskich kamienic" – zaznaczyła Makuch.


Dodała, że materiał na ceglany mur, będący częścią pomnika zaprojektowanego przez warszawskiego artystę Jana Małetę, a wykonanego przez Stanisława Kołodziejskiego i S. Wąsowicza, przyjechał ze stolicy do Słupska specjalnym transportem kolejowym za zgodą władz Warszawy. Do muru przylega cokół z napisem "Bohaterom Warszawy – Słupsk", na którym znajduje się postać poległego w walce powstańca. W jednej dłoni trzyma granat, drugą opiera na tarczy z herbem Warszawy. Nad nim pochyla się orzeł, a u jego stóp klęczy płaczące dziecko. W centralnej części muru znajduje się płaskorzeźba ukrzyżowanego Chrystusa na tle płonącego placu Zamkowego w Warszawie.


Podjęta w 2015 r. próba wzmocnienia i impregnacji cegły oraz zabezpieczenia wykonanego z betonu zespołu figuralnego przed korozją, a także uzupełnienie ubytków i rekonstrukcja brakujących elementów nie dały oczekiwanego efektu. Pomnik, który jest wpisany do rejestru zabytków, nadal niszczeje.


"By nie dopuścić do kolejnych ubytków w pomniku, nie narażać go na akty wandalizmu, które miały miejsce przed 2015 r., a jednocześnie zachować pamięć o tamtych wydarzeniach, inicjatorach i wykonawcach pomnika, zdecydowaliśmy oryginały figur i płaskorzeźbę przenieść do Izby Pamięci Słupszczan. W ich miejsce zostaną umieszczone kopie z brązu” – powiedziała Makuch.


Na ten cel miasto uzyskało ponad 215 tys. zł z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, z własnego budżetu dołożyło jeszcze blisko 150 tys. zł. Prace konserwatorsko-restauratorskie miałyby potrwać 100 dni od podpisania umowy z wykonawcą. Na razie jednak do ich wykonania nie ma chętnych. Pierwszy przetarg miasto unieważniło, ponieważ nie wpłynęła ani jedna oferta. Drugi został ogłoszony. "Na tę chwilę również nie mamy żadnego oferenta. Liczymy na to, że zgłosi się chociaż jeden chętny" – przekazała zastępca prezydenta Słupska.


Dodała, że w poniedziałek w Słupsku obchody 78. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego odbędą się tradycyjnie właśnie przy pomniku Powstańców Warszawskich. Rozpoczną się o godz. 15.30 mszą św. (PAP)


autorka: Inga Domurat


ing/ ann/


Kraj i świat

2024-06-20, godz. 16:00 Prokuratura ws. zatrzymanych żołnierzy: czekamy na rekonstrukcję 3D zdarzeń na granicy Prokuratura oczekuje na rekonstrukcję 3D zdarzeń na granicy w oparciu o którą będzie uzyskana opinia z zakresu techniki i taktyki interwencji oraz użycia… » więcej 2024-06-20, godz. 16:00 Kuba/ Dwie znane publicystki: zostałyśmy pobite przez policję Dwie niezależne i znane publicystki z Kuby, krytykujące działania rządu, zostały zatrzymane przez podległe komunistycznemu reżimowi służby w Hawanie… » więcej 2024-06-20, godz. 16:00 Kuwejt/ Wobec upałów rząd wprowadzi przerwy dostaw elektryczności Kuwejt zapowiedział wprowadzenie planowanych przerw w dostawach prądu; wobec coraz większych upałów elektrownie nie są w stanie sprostać zapotrzebowaniu… » więcej 2024-06-20, godz. 16:00 MFiPR: ruszyły prace nad Strategią Rozwoju Polski 2035; rozpoczęto spotkania z ekspertami Ruszyły prace nad Strategią Rozwoju Polski 2035; spotkaliśmy się z ekspertami od energetyki, gospodarki i rozwoju regionalnego - poinformowała szefowa MFiPR… » więcej 2024-06-20, godz. 15:50 ME 2024 - trener Austrii: waga meczu z Polską jest oczywista Trener Ralf Rangnick na konferencji prasowej w Berlinie w przeddzień meczu z Polską w piłkarskich mistrzostwach Europy podkreślił, że oba zespoły zdają… » więcej 2024-06-20, godz. 15:50 ME 2024 - Słowenia - Serbia 0:0 (do przerwy) Grupa C: Słowenia - Serbia 0:0 do przerwy. Żółta kartka - Serbia: Filip Mladenovic. Sędzia: Istvan Kovacs (Rumunia).(PAP) pp/ km/ » więcej 2024-06-20, godz. 15:50 Katowice/ Ewa Niewiadomska laureatką głównej nagrody Silesia Press Dziennikarka Polskiego Radia Katowice Ewa Niewiadomska zdobyła główną nagrodę XIX konkursu dziennikarskiego Silesia Press. Nagrodzono jej reportaż „Jestem… » więcej 2024-06-20, godz. 15:40 Dania/ Polak podejrzany o napaść na premier Frederiksen pozostanie w areszcie Sąd w Kopenhadze przedłużył w czwartek do 4 lipca areszt dla 39-letniego Polaka, podejrzanego o napaść na premier Danii Mette Frederiksen. Do incydentu doszło… » więcej 2024-06-20, godz. 15:40 Wielkopolskie/ Przy przebudowanych peronach w Orzechowie powstanie nowy parking Przy przebudowanych peronach w Orzechowie powstanie nowy parking - poinformował w czwartek Radosław Śledziński z zespołu prasowego PKP PLK. Dla kierowców… » więcej 2024-06-20, godz. 15:40 Inżynierowie z PW pracują nad rozwiązaniem, które zapewni gospodarstwom niezależność energetyczną Nad prototypem urządzenia, które wytwarza energię elektryczną oraz ciepło - i zapewni niezależność energetyczną każdemu gospodarstwu domowemu, pracują… » więcej
13141516171819
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »