Radio Opole » Kraj i świat
2022-07-31, 07:50 Autor: PAP

Słupsk/ Pierwszy w Polsce pomnik Powstańców Warszawskich czeka na renowację i kopię

Pierwszy pomnik poświęcony powstańcom warszawskim powstał w Słupsku - głównie z inicjatywy warszawiaków, którzy po wojnie zamieszkali na tzw. ziemiach odzyskanych. Teraz czeka na renowację i swoją kopię. Miasto fundusze ma, problemem jest znalezienie wykonawcy - informują władze Słupska.

Prowizoryczny pomnik poświęcony powstańcom warszawskim powstał w Słupsku już 15 września 1945 r. "Był w formie muru zbudowanego z desek. Symbolizował mur warszawski, na którego tle Niemcy dokonywali masowych egzekucji Polaków. Powstał na placu, który już wówczas nazywany był placem Powstańców Warszawskich. Dokładnie w tym miejscu, w niemieckim jeszcze Słupsku przejmowanym przez Rosjan, Niemcy robili egzekucje Polaków i Rosjan" – powiedziała PAP zastępca prezydenta Słupska Marta Makuch.


Pomnik już po kilku miesiącach groził obaleniem, dlatego głównie warszawiacy, którzy po wojnie osiedlili się w Słupsku w porozumieniu z ówczesnymi władzami miasta powołali komitet społeczny budowy nowego pomnika. Na jego czele stanął pochodzący z krakowskiej rodziny szlacheckiej, związany z teatrem i prasą Edward Łada-Cybulski. Wojna zastała go w Warszawie, walczył u boku gen. Franciszka Kleeberga, trafił do niewoli niemieckiej, z której uciekł. Do Słupska przyjechał z żoną 1 września 1945 r. Objął stanowisko kierownika Wydziału Społecznego przy Zarządzie Miejskim Miejskiej Rady Narodowej. W budowę pomnika zaangażowani byli także m.in. kapelan Szarych Szeregów ks. Jan Zieja oraz uczestnik zamachu na Franza Kutscherę, żołnierz AK Michał Issajewicz ps. Miś.


"Ta budowa to był zryw społeczny. Pieniądze na pomnik zbierali powstańcy, nowi słupszczanie. Częściowo koszty pokryte zostały przez urząd. Pomnik, w miejscu prowizorycznej konstrukcji, odsłonięto 15 września 1946 r. jako pierwszy w Polsce poświęcony bohaterom Warszawy. Co ważne jest on jedynym powstańczym pomnikiem w Polsce zbudowanym z ostrzelanych cegieł zburzonych warszawskich kamienic" – zaznaczyła Makuch.


Dodała, że materiał na ceglany mur, będący częścią pomnika zaprojektowanego przez warszawskiego artystę Jana Małetę, a wykonanego przez Stanisława Kołodziejskiego i S. Wąsowicza, przyjechał ze stolicy do Słupska specjalnym transportem kolejowym za zgodą władz Warszawy. Do muru przylega cokół z napisem "Bohaterom Warszawy – Słupsk", na którym znajduje się postać poległego w walce powstańca. W jednej dłoni trzyma granat, drugą opiera na tarczy z herbem Warszawy. Nad nim pochyla się orzeł, a u jego stóp klęczy płaczące dziecko. W centralnej części muru znajduje się płaskorzeźba ukrzyżowanego Chrystusa na tle płonącego placu Zamkowego w Warszawie.


Podjęta w 2015 r. próba wzmocnienia i impregnacji cegły oraz zabezpieczenia wykonanego z betonu zespołu figuralnego przed korozją, a także uzupełnienie ubytków i rekonstrukcja brakujących elementów nie dały oczekiwanego efektu. Pomnik, który jest wpisany do rejestru zabytków, nadal niszczeje.


"By nie dopuścić do kolejnych ubytków w pomniku, nie narażać go na akty wandalizmu, które miały miejsce przed 2015 r., a jednocześnie zachować pamięć o tamtych wydarzeniach, inicjatorach i wykonawcach pomnika, zdecydowaliśmy oryginały figur i płaskorzeźbę przenieść do Izby Pamięci Słupszczan. W ich miejsce zostaną umieszczone kopie z brązu” – powiedziała Makuch.


Na ten cel miasto uzyskało ponad 215 tys. zł z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, z własnego budżetu dołożyło jeszcze blisko 150 tys. zł. Prace konserwatorsko-restauratorskie miałyby potrwać 100 dni od podpisania umowy z wykonawcą. Na razie jednak do ich wykonania nie ma chętnych. Pierwszy przetarg miasto unieważniło, ponieważ nie wpłynęła ani jedna oferta. Drugi został ogłoszony. "Na tę chwilę również nie mamy żadnego oferenta. Liczymy na to, że zgłosi się chociaż jeden chętny" – przekazała zastępca prezydenta Słupska.


Dodała, że w poniedziałek w Słupsku obchody 78. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego odbędą się tradycyjnie właśnie przy pomniku Powstańców Warszawskich. Rozpoczną się o godz. 15.30 mszą św. (PAP)


autorka: Inga Domurat


ing/ ann/


Kraj i świat

2024-06-27, godz. 08:30 Pokaz filmu i wykład pt. Tradycyjna kultura religijna Tatarów polsko-litewskich w Wilanowie Pokaz filmu i wykład pt. 'Tradycyjna kultura religijna Tatarów polsko-litewskich. Jej unikalne źródła i współczesne losy' odbędzie się w czwartek w Sali… » więcej 2024-06-27, godz. 08:30 Media: Egipt i ZEA są skłonne do udziału w powojennym systemie bezpieczeństwa w Strefie Gazy Sekretarz stanu USA Antony Blinken przekazał partnerom, że Egipt i Zjednoczone Emiraty Arabskie (ZEA) są skłonne do udziału w powojennych siłach bezpieczeństwa… » więcej 2024-06-27, godz. 08:10 Piłkarska LM - Dynamo Kijów w eliminacjach zagra w Lublinie Wicemistrz Ukrainy w eliminacjach piłkarskiej Ligi Mistrzów zagra w Lublinie - 23 lipca jako gospodarz wystąpi w meczu z Partizanem Belgrad. » więcej 2024-06-27, godz. 08:10 Tusk i liderzy krajów bałtyckich apelują o wzmocnienie granicy UE z Rosją i Białorusią Szef polskiego rządu Donald Tusk, premierki Estonii i Łotwy oraz prezydent Litwy zaapelowali we wspólnym liście do szefa Rady Europejskiej i szefowej Komisji… » więcej 2024-06-27, godz. 08:00 Psycholog: po sterydy najczęściej sięgają osoby impulsywne Osoby sięgające po sterydy w celu poprawienia swojej muskulatury cechuje znacznie większą impulsywność w podejmowaniu decyzji związanych ze zdrowiem. Wolą… » więcej 2024-06-27, godz. 07:50 LN siatkarzy - Marcin Janusz: idziemy w dobrym kierunku, chcemy to potwierdzić w Łodzi (wywiad) 'Idziemy w dobrym kierunku. Bardzo chcemy to potwierdzić w Łodzi. Celem jest wygrać Ligę Narodów, chociaż to tylko etap przygotowań do igrzysk olimpijskich… » więcej 2024-06-27, godz. 07:40 Zachodniopomorskie/ Odwołano zakaz kąpieli w Wodnej Dolinie w Koszalinie Można już korzystać z kąpieliska Wodna Dolina w Koszalinie. Sanepid odwołał zakaz wchodzenia do wody wprowadzony w związku z uzyskaniem oceny niedostatecznej… » więcej 2024-06-27, godz. 07:40 Kujawsko-pomorskie/ Przywrócono ruch po tragicznym wypadku na dk 10 w Zielonczynie (aktl. 3) Przywrócony został ruch na drodze krajowej nr 10 w Zielonczynie (woj. kujawsko-pomorskie), gdzie w środę przed południem cysterna zderzyła się z ciężarówką… » więcej 2024-06-27, godz. 07:30 Pszczel: przed sekretarzem generalnym NATO trudne wyzwania, zasługuje na wsparcie NATO mierzy się z najtrudniejszymi wyzwaniami w swojej historii, skoro Mark Rutte zyskał zgodne poparcie sojuszników, zasługuje na wsparcie, bo od jego skuteczności… » więcej 2024-06-27, godz. 07:30 Wielkopolskie/ 19 jednostek straży dogasza pożar stolarni w Gnieźnie 19 zastępów straży bierze udział w dogaszaniu pożaru stolarni w Gnieźnie (woj. wielkopolskie). Ogień objął budynek w czwartek około godz. 2 w nocy. W… » więcej
13141516171819
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »