"Zakończenie rewitalizacji pelplińskich Ogrodów Biskupich stworzyło okazję do spotkania w tym niezwykłym miejscu, zwanym niekiedy +Pomorskimi Atenami+, (…) któremu prace konserwatorskie przywróciły dawny blask" – podkreślił podczas wtorkowych uroczystości w Pelplinie wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego, generalny konserwator zabytków dr Jarosław Sellin.

W swoim wystąpieniu przypomniał, że Pelplin w pierwszym skojarzeniu nieodmiennie przywodzi na myśl zakon cystersów i opactwo, funkcjonujące tu od 1274 r. "Zakon cystersów odegrał ogromną rolę w rozwoju kultury i gospodarki tamtych czasów. Opactwa cysterskie stanowiły ważne centra nauki, medycyny i kultury" - wskazał.

Generalny konserwator zabytków zwrócił uwagę, że najważniejsze pamiątki cysterskie i pocysterskie leżą na turystycznym Szlaku Cysterskim, wytyczonym decyzją Rady Europy w 1990 roku.

"Sercem każdego zgromadzenia zakonnego jest świątynia, ale w przypadku cystersów niemal równie ważną rolę odgrywały ogrody" - podkreślał wiceminister.

Dodał, że w nich znakomicie realizowało się słynne "Ora et Labora", czyli "Módl się i pracuj" – dewiza św. Benedykta – założyciela klasztoru benedyktynów, przejęta przez cystersów. "Ogrody sprzyjały kontemplacji, modlitwie w trakcie pracy przy pielęgnacji upraw ogrodowych" – podkreślił Jarosław Sellin.

Wiceminister przypomniał również, że pod koniec pierwszej połowy XIX w. w domenie pelplińskiej powstał nowy układ urbanistyczno-przestrzenny, składający się z założenia cysterskiego i pałacu biskupiego wraz z barokowym ogrodem.

"Pałacowi biskupiemu, wzniesionemu w latach 1837-1838 z inicjatywy biskupa chełmińskiego Jana Stanisława Kutowskiego, towarzyszył ogród z siatką alejek i kwater" - powiedział wiceminister.

Podkreślił, że był on wzbogacony o nowe budynki (kancelarię biskupią, wozownię, bramę) i urządzenia parkowe (pergolę różaną, altanę, mostek, labirynt i tunel wierzbowy), który został przekomponowany z dawnego barkowego ogrodu opackiego w typie francuskim.

Wśród prac przeprowadzonych w ramach projektu były m.in: rewaloryzacja zieleni, modernizacja alejek i dróg, instalacja systemu do nawadniania, zamontowanie oświetlenia i monitoringu, wykonanie sceny na terenie parku oraz stworzenie naturalistycznego placu zabaw w przestrzeni wypoczynku dla rodzin z dziećmi. Zamontowano także infokiosk oraz makiety Opactwa i Ogrodów z brązu, a także plakiety przedstawiające najbardziej atrakcyjne obiekty w parku. Wykonano również remont obiektów z XIX w. – budynku bramnego oraz dawnej wozowni, w której przeprowadzono także adaptację wnętrz do nowej funkcji Galerii "Ogrody Cystersów" wraz z jej wyposażeniem w sprzęt do prowadzenia działalności kulturalno-edukacyjnej.

Inwestycja "Barokowy zespół parkowy w Pelplinie – udostępnienie poprzez zagospodarowanie terenu oraz nadanie nowej funkcji wystawienniczo-kulturalnej" została zrealizowana ze środków unijnych w ramach VIII osi priorytetowej POIiŚ 2014-2020. Całkowity koszt projektu wyniósł ponad 20,5 mln zł, w tym dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego – 17,4 mln zł.

Ogrody Biskupie są cennym zabytkiem o kilkusetletniej historii. Stanowią część zespołu pocystersko-katedralnego, wpisanego w 2014 r. na listę Pomników Historii. Układ przestrzenny Ogrodów powstał w I połowie XIX wieku na terenie dawnego klasztornego ogrodu użytkowego i choć zachowały się one w prawie niezmienionej formie, to jednak wymagały gruntownej rewitalizacji.(PAP)

autor: Piotr Mirowicz

pm/ aszw/