Jak przypomniało NCBR, Horyzont Europa to największy w historii Unii Europejskiej program wspierający badania naukowe i innowacje. Jego budżet na lata 2021-2027 to ponad 95 mld euro.

Celem Polski w programie Horyzont Europa jest pełniejsze wykorzystanie potencjału krajowej nauki i wzrost udziału w finansowaniu ze środków programów ramowych UE. W poprzedniej perspektywie finansowej (2014-2020) udział Polski w podziale środków z poprzedniego programu ramowego Horyzont 2020 wyniósł około 820 mln euro (dane na marzec 2021). To o 380 mln euro więcej niż w 7. Programie Ramowym, realizowanym w latach 2007-2013 - podano. .

Wskazano, że ogłoszone konkursy to pierwsza szansa na realizację planu zwiększenia udziału Polski w prestiżowym programie.

"Bardzo nam zależy na wzmocnieniu polskiej obecności i jej efektów w Horyzoncie Europa. Dlatego Krajowy Punkt Kontaktowy, działający w strukturach Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, służy pomocą podmiotom, które chciałyby ubiegać się o środki w ramach tego programu" - powiedział, cytowany w komunikacie dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju Wojciech Kamieniecki.

Dodał, że Horyzont Europa to ogromne możliwości na realizację pomysłów naukowców i przedsiębiorców, ale też na wprowadzanie nowatorskich rozwiązań przez samorządowców czy organizacje pozarządowe.

Wskazał, że oferta programu jest bardzo szeroka. "Od prestiżowych grantów Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych, skierowanych do naukowców, poprzez Działania Marii Skłodowskiej-Curie wspierające rozwój kadr, kariery naukowej i mobilności, projekty badawczo-innowacyjne dla międzynarodowych konsorcjów, aż po wysoko innowacyjne projekty badawcze i wdrożeniowe dla przedsiębiorstw" – wymienił Kamieniecki.

NCBR przypomniało, że Horyzont Europa ma strukturę trzech filarów: „Doskonała nauka”, „Globalne wyzwania i europejska konkurencyjność przemysłowa” oraz „Innowacyjna Europa”. Ponadto zawiera on komponent horyzontalny (pakiet Szersze uczestnictwo i wzmacnianie Europejskiej Przestrzeni Badawczej).

Dodało, że najbliższe konkursy w filarze „Doskonała nauka” przeznaczone jest prawie 3 mld euro. Z tych środków mogą skorzystać zarówno indywidualni naukowcy – na prowadzenie indywidualnych badań, mobilność, budowanie kariery, jak również instytucje naukowe i badawcze – na finansowanie badań, tworzenie infrastruktury badawczej i wyposażenie laboratoriów, a także zatrudnianie naukowców i wymianę doświadczeń.

Jak wskazano, Horyzont Europa wspiera międzynarodową i międzysektorową współpracę w działaniach B+R+I (badania, rozwój, innowacje). Służą temu konkursy w ramach klastrów, czyli szeroko zdefiniowanych obszarów tematycznych, w których wnioski składać mogą głównie konsorcja złożone z co najmniej trzech partnerów z trzech różnych krajów UE lub stowarzyszonych. Klastry tworzą drugi filar programu.

Partnerami w projektach mogą być instytucje posiadające osobowość prawną, a zatem zarówno duże, jak i małe przedsiębiorstwa, uczelnie, instytuty badawcze, administracja publiczna, organizacje pozarządowe. Konkursy w klastrach to również oferta dla samorządów, które mogą brać udział w międzynarodowych projektach realizujących np. idee Europejskiego Zielonego Ładu.

Uczestnictwo w programach ramowych jest dla nich szansą na wykorzystanie synergii z funduszami strukturalnymi oraz przynosi szereg korzyści, takich jak możliwość przetestowania innowacyjnych rozwiązań, które nie są jeszcze dostępne na rynku. Projekty, które będą finansowane w ramach tych konkursów, mają uczynić Europę neutralną klimatycznie, cyfrową, zdrowszą, bezpieczniejszą i bardziej zintegrowaną. W 2021 r. Komisja Europejska przeznaczyła na ten cel ponad 5 mld euro - podało Centrum.

Wskazało, że Horyzont Europa ma również bogatą ofertę dla firm. Na otwarte właśnie konkursy Europejskiej Rady Innowacji (EIC z ang. European Innovation Council) w ramach trzeciego filaru programu przeznaczono 1,5 mld euro. EIC wspiera najbardziej obiecujących europejskich innowatorów: przedsiębiorców z małych i średnich firm, start-upy (ze wszystkich branż) oraz konsorcja w realizowaniu ich projektów.Dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz start-upów posiadających dojrzałe rozwiązania dedykowane są granty EIC Accelerator.

Na rozwijanie innowacyjnych projektów można pozyskać grant do 2,5 mln euro albo tzw. finansowanie mieszane – grant plus finansowanie kapitałowe – łącznie do wysokości 17,5 mln euro. O finansowanie w tym przypadku firma musi ubiegać się samodzielnie, nie ma możliwości tworzenia konsorcjum.

Według NCBR konkursy to również większa szansa dla Polski i innych krajów regionu.

Jak wskazno, Horyzont Europa zawiera komponent Szersze uczestnictwo i wzmacnianie Europejskiej Przestrzeni Badawczej. Ma on na celu wyrównywanie poziomu doskonałości naukowej w poszczególnych krajach unijnych. Granty przeznaczone są przede wszystkim na rozwój doskonałości naukowej instytucji naukowo-badawczych.

Jak przypomina NCBR, program Horyzont Europa należy do programów zarządzanych centralnie. "Oznacza to, że polskie podmioty ubiegają się w nim o finansowanie bezpośrednio w Komisji Europejskiej, na takich samych zasadach jak podmioty z innych krajów UE. Nie ma wydzielonej puli pieniędzy przeznaczonych dla Polski. A zatem jedynie od aktywności polskich jednostek zależy, jak dużo funduszy pozyskamy z tego programu na realizację działań związanych z badaniami i innowacjami, w tym na wszelkie działania związane z priorytetami Europejskiego Zielonego Ładu" - podkreślono.(PAP)

autorka: Longina Grzegórska-Szpyt

lgs/ drag/