Polsko-Niemiecka Współpraca Młodzieży (Das Deutsch-Polnisches Jugendwerk) jest dwunarodową, polsko-niemiecką organizacją. Działa na rzecz porozumienia i współpracy młodzieży z Polski i Niemiec.

17 czerwca 1991 r. w Bonn kanclerz RFN Helmut Kohl i premier RP Jan Krzysztof Bielecki podpisali Traktat o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy. Wraz z parafowanym siedem miesięcy wcześniej traktatem o granicy na Odrze i Nysie otworzył on nowy rozdział w relacjach obu państw. Jak zapisano w pierwszym artykule traktatu – Polska i Niemcy mają "dążyć do stworzenia Europy, w której przestrzegane są prawa człowieka i podstawowe wartości, a granice utracą dzielący charakter".

Wraz z podpisaniem Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy rządy Polski i Niemiec powołały do życia Polsko-Niemiecką Współpracę Młodzieży (PNWM). Celem utworzenia organizacji było zadbanie o lepsze sąsiedztwo. Polsko-Niemiecka Współpraca Młodzieży otrzymała przy tym specjalne zadanie "wspierania wszelkimi sposobami wzajemnego poznania i zrozumienia oraz ścisłej współpracy młodzieży Polski i Niemiec", co zapisano w umowie założycielskiej organizacji. Działalność PNWM finansują po połowie oba rządy – polski i niemiecki.

"To, co w latach 90. ostrożnie zaczęto rozwijać, stało się z czasem historią sukcesu. Dzięki dofinansowaniu ze środków Polsko-Niemieckiej Współpracy Młodzieży już ponad 3 miliony młodych ludzi z Polski i Niemiec mogło się spotkać, poznać i nawiązać relacje. Wsparciem objęto ponad 80 000 projektów. Wiele uprzedzeń i stereotypów, którym na początku swojej działalności PNWM musiała stawić czoła, udało się w międzyczasie przezwyciężyć" – czytamy w informacji przygotowanej na 30-lecie organizacji.

"Wyjazdy do kraju sąsiada nie są dziś czymś nadzwyczajnym. Polska od 17 lat jest członkiem Unii Europejskiej, a granicę pomiędzy oboma krajami wyznacza obecnie już tylko rzeka – o ile pandemia nie wymusza wprowadzenia ograniczeń w ruchu granicznym" – tak Ewa Nocoń, dyrektor zarządzająca PNWM w Warszawie, podsumowuje minione 30 lat.

"Powstała duża i różnorodna sieć instytucjonalnych partnerstw: szkół, stowarzyszeń, placówek kształceniowych i związków młodzieżowych, które oparte są na osobistym zaangażowaniu wielu indywidualnych osób" – dodał Stephan Erb, dyrektor zarządzający PNWM w Poczdamie.

Jak podaje PNWM, dużemu zaangażowaniu organizatorek i organizatorów można zawdzięczać także to, że w czasach pandemii, choć może w nieco mniejszym zakresie, nadal realizowano polsko-niemieckie wymiany młodzieżowe. Na początku pandemii COVID-19 wiosną 2020 r. większość projektów zostało wstrzymanych.

"Bardzo szybko pierwsze organizacje zdobyły się jednak na odwagę i zaczęły przygotowywać spotkania młodzieży zgodne z obowiązującymi obostrzeniami, przenosząc je do wirtualnego świata. Organizowano zabawy online, młodzież gotowała wspólnie przez ekranem lub razem opracowywała koncerty muzyczne. Także PNWM elastycznie dopasowała swoją ofertę do tych niezwyczajnych warunków. Organizacja obecnie dofinansowuje spotkania w przestrzeni cyfrowej, a szkolenia i konsultacje są dostępne także w wersji online" – czytamy w informacji.

Zaznaczono w niej, że 2021 r. "pozwala być +ostrożnie+ optymistycznym, jeśli chodzi o polsko-niemiecką wymianę młodzieży". "Coraz więcej spotkań może się odbyć, organizowane są letnie projekty stacjonarne, a także projekty hybrydowe, podczas których grupy młodzieży pozostają w swoim kraju i łączą się za pomocą internetu" – podano.

Z badania "Poznać sąsiada. Wpływ polsko-niemieckich programów wymiany młodzieży na ich uczestników", z którego wnioski opublikowano w kwietniu 2014 r. wynika, że wymiana ta oceniana jest jednoznacznie pozytywnie przez wszystkich polskich uczestników, jako jedno z cenniejszych życiowych doświadczeń, często kształtujących ich dalszą drogę życiową. Ważna jest dla nich możliwość sprawdzenia swoich możliwości językowych, poznania innej kultury i innych obyczajów, a także przełamania stereotypów.

Pobyt w Niemczech utwierdził uczestników wymiany w przekonaniu, że Niemcy są uporządkowani i dobrze zorganizowani. Pokazał jednak także, że – wbrew oczekiwaniom – są oni także otwarci i wyluzowani, nie zaś zimni i zamknięci. Z kolei niemieccy uczestnicy programów wymiany jednogłośnie opisywali Polaków jako otwartych, serdecznych i gościnnych. Wielu z nich przyznało, że nie miało przed wyjazdem wyobrażenia, jaka jest Polska.

Badanie pokazało też, że młodzi Niemcy uczestniczący w wymianie łatwiej niż ich rówieśnicy, którzy nigdy nie byli w Polsce, wskazują podobieństwa miedzy obu społeczeństwami, częściej też zaliczają Polskę do Europy Środkowej, nie zaś do Europy Wschodniej. Uczestnicy wymiany pozaszkolnej jako korzyści wymieniali zwłaszcza nowo zawarte kontakty.

Badanie przeprowadziły Instytut Spraw Publicznych i niemieckie Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego (Zentrum für zivilgesellschaftliche Entwicklung) z Fryburga. Oparto je na rozmowach z uczestnikami spotkań młodych Polaków i Niemców, dotowanych przez Polsko-Niemiecką Współpracę Młodzieży. (PAP)

Autorka: Danuta Starzyńska-Rosiecka

dsr/ joz/