Za przyjęciem projektu ustawy było 25 posłów, nikt nie był przeciw, siedem osób wstrzymało się od głosu.

Dominik Rozkrut, prezes Głównego Urzędu Statystycznego, uzasadniał podczas posiedzenia komisji, że sama idea przesunięcia czasu trwania spisu oparta jest na założeniu, że w warunkach panującej pandemii SARS-CoV-2, należy dać więcej czasu na efektywne prowadzenie badań spisowych.

Wyjaśniał, że proponowane zmiany mają na celu wydłużenie czasu trwania narodowego spisu powszechnego o trzy miesiące, tak, aby spis trwał sześć miesięcy: od 1 kwietnia do 30 września 2021 r., a nie jak pierwotnie planowano - do 30 czerwca 2021 r. Zaakcentował przy tym, że w ślad za tą zmianą nastąpiłoby również odpowiednie przesunięcie okresu, w którym przeprowadzane byłyby badania kontrolne oraz badania uzupełniające.

Ponadto, jak wskazywał, projekt zmian przewiduje także ujednolicenie stawki wynagrodzenia dla rachmistrzów spisowych, bez względu na metodę przeprowadzania przez nich wywiadu z osobami fizycznymi objętymi spisem powszechnym. Wyjaśnił, że zgodnie z wcześniejszymi założeniami stawka za wywiad telefoniczny była niższa niż za wywiad bezpośredni. Zgodnie z projektem, jako wynagrodzenie rachmistrza spisowego ustala się iloczyn stawki w wysokości 6 zł brutto.

Jak wskazywał, kolejna zmiana odnosi się do wydania nowego rozporządzenia rady ministrów określającego szczegółowe warunki i sposób rozpowszechniania w trakcie trwania spisu audycji informacyjnych, edukacyjnych i promocyjnych popularyzujących spis powszechny poprzez polskie radio i telewizję polską. "Chodzi o to, żeby rozłożyć te audycje na sześć miesięcy, a nie na trzy, jak pierwotnie planowano" – wyjaśnił prezes GUS.

Podczas debaty posłowie pytali m.in. o sytuacje osób głuchoniemych w trakcie trwania spisu. Poseł Janusz Cichoń (KO) pytał, czy GUS przewiduje zaangażowanie tłumaczy języka migowego do prowadzenia badań. Skowrońska Krystyna (KO) pytała m.in. z jakich środków zostaną rozdysponowane pieniądze na reklamy spis, szczególnie ile otrzyma telewizja publiczna i polskie radio.

W odpowiedzi prezes GUS wyjaśniał, że dla osób z niesprawnościami ruchowymi i osób głuchych i głuchoniemych planowana jest odpowiednia aplikacja internetowa oraz formularz szybkiego kontaktu z urzędem dostępny przez portal informacyjny GUS. "Przez taki formularz będzie można zgłosić swoje szczególne potrzeby i wtedy będziemy indywidualnie takie potrzeby obsługiwać" – powiedział. Zaznaczył także, że przepisy prawa zobowiązują do zaangażowania tłumaczy języka migowego dla osób głuchych i niedosłyszących.

Wyjaśniał także, że promocja spisu powszechnego nie jest zawężona wyłącznie do mediów publicznych i jest planowana we wszystkich rodzajach mediów. "Mamy tę miłą okoliczność, że media publiczne jesteśmy w stanie poprosić pod przymusem ustawy o realizacje misji publicznej za darmo. I o to chodzi w tych zapisach" – wyjaśnił.

Zgodnie z projektem, ustawa wchodzi w życie z dniem 1 kwietnia 2021 r.

Posłem sprawozdawcą na posiedzeniu plenarnym będzie poseł Andrzej Kosztowniak (PiS).

Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań (NSP) jest przeprowadzany co 10 lat. Ostatni odbył się w 2011 r. Tegoroczny ma rozpocząć się 1 kwietnia. Zwykle NSP polegał na udzielaniu wywiadu rachmistrzom odwiedzającym Polaków w miejscach zamieszkania. Tegoroczny ma być przeprowadzony metodą "obowiązkowego samospisu internetowego". Metoda ta polega na udzieleniu odpowiedzi za pośrednictwem interaktywnej aplikacji dostępnej na stronie internetowej GUS. Jeżeli ktoś nie będzie w stanie udzielić odpowiedzi za pośrednictwem internetowej aplikacji, dane od nich będą zbierane metodą wywiadu bezpośredniego lub metodą wywiadu telefonicznego.

Spis ma dostarczyć GUS danych m.in. o liczbie ludności na terenie Polski, strukturze demograficznej, sytuacji społecznej i ekonomicznej gospodarstw domowych oraz warunkach mieszkaniowych. Spis jest obowiązkowy, podlegają mu wszystkie osoby przebywające na terenie kraju, także te, które nie mają stałego miejsca zamieszkania.

GUS uruchomi specjalną infolinię poświęconą NSP. Tel. 22 279 99 99 ma być czynny od 15 marca.

Autorka: Daria Kania

dka/ robs/