Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 105 lat temu Rada Regencyjna Królestwa Polskiego…
2023-10-07, 10:00 Autor: IAR/E.Porycka/O.Kłosińska/K.Koziełł/

105 lat temu Rada Regencyjna Królestwa Polskiego wydała manifest "Do Narodu Polskiego"

Rada Regencyjna. Od lewej: Józef Ostrowski, Aleksander Kakowski, Zdzisław Lubomirski. [fot. wikipedia/domena publiczna]
Rada Regencyjna. Od lewej: Józef Ostrowski, Aleksander Kakowski, Zdzisław Lubomirski. [fot. wikipedia/domena publiczna]
105 lat temu, 7 października 1918 roku, Rada Regencyjna Królestwa Polskiego wydała manifest "Do Narodu Polskiego", w którym zapowiadała utworzenie wolnej Polski po 123 latach zaborów. Dokument był, pod względem chronologicznym, pierwszym formalnym aktem władzy państwowej, proklamującym odbudowę niepodległości państwa polskiego.
W manifeście "Do Narodu Polskiego" trzej członkowie Rady Regencyjnej - arcybiskup warszawski Aleksander Kakowski, ówczesny prezydent miasta książę Zdzisław Lubomirski i prawnik hrabia Józef Ostrowski - napisali o odrodzeniu "Polski Zjednoczonej Niepodległej". Miała być monarchią bez króla i objąć ziemie wszystkich trzech zaborów. W dokumencie Rada Regencyjna rozwiązała też Tymczasową Radę Stanu, która funkcjonowała od stycznia 1917 roku, a także zapowiedziała powołanie rządu międzypartyjnego i rozpisanie wyborów do Sejmu.

Manifest zapowiadający utworzenie wolnej Polski został sformułowany na podstawie orędzia do Kongresu prezydenta Stanów Zjednoczonych Thomasa Woodrowa Wilsona z 8 stycznia 1918 roku. Amerykański prezydent w 13. punkcie tego dokumentu podkreślił, że należy utworzyć niezawisłe państwo polskie, zamieszkane przez ludność "niezaprzeczalnie polską", zapewnić mu dostęp do morza, a jego suwerenność zagwarantować paktem międzynarodowym. Orędzie Wilsona zostało zaakceptowane później przez państwa centralne jako podstawa rokowań pokojowych.

Rada Regencyjna stanowiła namiastkę władzy w kraju okupowanym przez Niemcy oraz Austro-Węgry. Była zależna od państw okupacyjnych i z tej przyczyny nie cieszyła się dużym poparciem w polskim społeczeństwie. Mając ograniczone kompetencje, Rada podejmowała jednak działania, między innymi w celu uwolnienia Józefa Piłsudskiego z Magdeburga i unieważnienia niemiecko-austriacko-ukraińskiego traktatu brzeskiego w punkcie oddającym Ukrainie Chełmszczyznę i część Podlasia.

Rada powołała polskie sądownictwo, szkolnictwo i administrację niższego stopnia, sprawowała nadzór nad Polską Krajową Kasą Pożyczkową, czyli bankiem centralnym przyszłego państwa, utworzyła urząd Szefa Sztabu Wojska Polskiego i uchwaliła tymczasową ustawę o powszechnym obowiązku służby wojskowej. 13 lipca 1918 roku Rada Regencyjna powołała, istniejący do dziś, Główny Urząd Statystyczny, tworząc podwaliny polskiej statystyki.

11 listopada 1918 roku Rada Regencyjna przekazała władzę nad podległym jej wojskiem brygadierowi Józefowi Piłsudskiemu, uwolnionemu z twierdzy magdeburskiej, który przybył do Warszawy specjalnym pociągiem z Berlina. Trzy dni później, 14 listopada, Rada Regencyjna rozwiązała się.

Zobacz także

2023-12-12, godz. 11:00 Rok temu zmarł Mirosław Hermaszewski, pierwszy i jedyny Polak, który odbył lot w kosmos Rok temu, 12 grudnia 2022 roku, generał zmarł Mirosław Hermaszewski, pierwszy i jedyny Polak, który odbył lot w kosmos. W 1978 roku wziął udział w misji… » więcej 2023-12-12, godz. 10:00 Wernisaż wystawy "Dwie wojny - jedno cierpienie" Na placu przed Auditorium Maximum Uniwersytetu Warszawskiego można obejrzeć wystawę "Dwie wojny - jedno cierpienie". Ukazane są losy polskich dzieci - więźniów… » więcej 2023-12-12, godz. 09:00 Rok temu zmarł profesor Zbigniew Wawer, dyrektor Muzeum Łazienki Królewskie Rok temu, 12 grudnia 2022 roku, zmarł profesor Zbigniew Wawer, historyk, muzealnik, popularyzator historii i kultury, dyrektor Muzeum Łazienki Królewskie. Specjalizował… » więcej 2023-12-12, godz. 08:30 Obchody 42. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego na Białołęce "Stan wojenny był złem, wymierzonym w odradzającą się wolność, a jego skutkiem było stłumienie rozbudzonej nadziei na godne życie, prawo obywatelskie… » więcej 2023-12-12, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 12 grudnia » więcej 2023-12-11, godz. 13:00 29 lat temu zmarł generał Stanisław Maczek 29 lat temu - 11 grudnia 1994 roku - zmarł generał Stanisław Maczek, jeden z najwybitniejszych polskich dowódców II wojny światowej. Mawiał, że "żołnierz… » więcej 2023-12-11, godz. 11:00 105 lat temu urodził się urodził się Aleksander Sołżenicyn, pisarz, autor "Archipelagu GuŁag" 105 lat temu, 11 grudnia 1918 roku, urodził się Aleksander Sołżenicyn, pisarz, myśliciel, autor słynnej powieści "Archipelag GUŁag". Więzień sowieckich… » więcej 2023-12-11, godz. 09:00 Kilkanaście osób z medalami Pro Patria i Pro Bono Kilkanaście osób, działaczy podziemia antykomunistycznego z czasów stanu wojennego, zostało uhonorowanych medalami Pro Patria i Pro Bono. Medale przyznał… » więcej 2023-12-11, godz. 08:00 Rocznica wprowadzenia stanu wojennego w Muzeum na Rakowieckiej Od 9 do 13 grudnia 2023 r. w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL odbywają się wydarzenia i uroczystości upamiętniające ofiary systemu… » więcej 2023-12-11, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 11 grudnia » więcej
127128129130131
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »