Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 105 lat temu Rada Regencyjna Królestwa Polskiego…
2023-10-07, 10:00 Autor: IAR/E.Porycka/O.Kłosińska/K.Koziełł/

105 lat temu Rada Regencyjna Królestwa Polskiego wydała manifest "Do Narodu Polskiego"

Rada Regencyjna. Od lewej: Józef Ostrowski, Aleksander Kakowski, Zdzisław Lubomirski. [fot. wikipedia/domena publiczna]
Rada Regencyjna. Od lewej: Józef Ostrowski, Aleksander Kakowski, Zdzisław Lubomirski. [fot. wikipedia/domena publiczna]
105 lat temu, 7 października 1918 roku, Rada Regencyjna Królestwa Polskiego wydała manifest "Do Narodu Polskiego", w którym zapowiadała utworzenie wolnej Polski po 123 latach zaborów. Dokument był, pod względem chronologicznym, pierwszym formalnym aktem władzy państwowej, proklamującym odbudowę niepodległości państwa polskiego.
W manifeście "Do Narodu Polskiego" trzej członkowie Rady Regencyjnej - arcybiskup warszawski Aleksander Kakowski, ówczesny prezydent miasta książę Zdzisław Lubomirski i prawnik hrabia Józef Ostrowski - napisali o odrodzeniu "Polski Zjednoczonej Niepodległej". Miała być monarchią bez króla i objąć ziemie wszystkich trzech zaborów. W dokumencie Rada Regencyjna rozwiązała też Tymczasową Radę Stanu, która funkcjonowała od stycznia 1917 roku, a także zapowiedziała powołanie rządu międzypartyjnego i rozpisanie wyborów do Sejmu.

Manifest zapowiadający utworzenie wolnej Polski został sformułowany na podstawie orędzia do Kongresu prezydenta Stanów Zjednoczonych Thomasa Woodrowa Wilsona z 8 stycznia 1918 roku. Amerykański prezydent w 13. punkcie tego dokumentu podkreślił, że należy utworzyć niezawisłe państwo polskie, zamieszkane przez ludność "niezaprzeczalnie polską", zapewnić mu dostęp do morza, a jego suwerenność zagwarantować paktem międzynarodowym. Orędzie Wilsona zostało zaakceptowane później przez państwa centralne jako podstawa rokowań pokojowych.

Rada Regencyjna stanowiła namiastkę władzy w kraju okupowanym przez Niemcy oraz Austro-Węgry. Była zależna od państw okupacyjnych i z tej przyczyny nie cieszyła się dużym poparciem w polskim społeczeństwie. Mając ograniczone kompetencje, Rada podejmowała jednak działania, między innymi w celu uwolnienia Józefa Piłsudskiego z Magdeburga i unieważnienia niemiecko-austriacko-ukraińskiego traktatu brzeskiego w punkcie oddającym Ukrainie Chełmszczyznę i część Podlasia.

Rada powołała polskie sądownictwo, szkolnictwo i administrację niższego stopnia, sprawowała nadzór nad Polską Krajową Kasą Pożyczkową, czyli bankiem centralnym przyszłego państwa, utworzyła urząd Szefa Sztabu Wojska Polskiego i uchwaliła tymczasową ustawę o powszechnym obowiązku służby wojskowej. 13 lipca 1918 roku Rada Regencyjna powołała, istniejący do dziś, Główny Urząd Statystyczny, tworząc podwaliny polskiej statystyki.

11 listopada 1918 roku Rada Regencyjna przekazała władzę nad podległym jej wojskiem brygadierowi Józefowi Piłsudskiemu, uwolnionemu z twierdzy magdeburskiej, który przybył do Warszawy specjalnym pociągiem z Berlina. Trzy dni później, 14 listopada, Rada Regencyjna rozwiązała się.

Zobacz także

2023-12-18, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 18 grudnia » więcej 2023-12-17, godz. 11:00 42 lata temu powstał Prymasowski Komitet Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności 42 lata temu, 17 grudnia 1981 roku, powstał Prymasowski Komitet Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i ich Rodzinom. Kilka dni po wprowadzeniu przez komunistyczne… » więcej 2023-12-17, godz. 09:00 53. rocznica masakry robotników w Gdyni 53 lata temu, 17 grudnia 1970 roku, podczas protestów na Wybrzeżu doszło do masakry robotników w Gdyni. W tzw. czarny czwartek wojsko i milicja otworzyły… » więcej 2023-12-17, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 17 grudnia » więcej 2023-12-16, godz. 13:15 Syreny alarmowe w 42. rocznicę pacyfikacji kopalni Wujek O godzinie 11 w Katowicach rozległ się dźwięk syren alarmowych – w ten sposób uczczono pamięć o dziewięciu górnikach z kopalni Wujek, zastrzelonych… » więcej 2023-12-16, godz. 13:00 42 lata temu podczas pacyfikacji kopalni Wujek zginęło 9 górników 42 lata temu, 16 grudnia 1981 roku, podczas pacyfikacji kopalni Wujek w Katowicach od kul plutonu specjalnego ZOMO zginęło 9 górników, a ponad 20 zostało… » więcej 2023-12-16, godz. 11:00 Wręczono Nagrody Semper Fidelis przyznawane przez IPN Lubelska Wojewódzka Komenda Ochotniczych Hufców Pracy, Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich, Kresowe Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze… » więcej 2023-12-16, godz. 09:00 (16.12) 101 lat temu został zastrzelony prezydent Gabriel Narutowicz 101 lat temu, 16 grudnia 1922 roku, został zastrzelony Gabriel Narutowicz, pierwszy prezydent odrodzonej Polski. Najwyższy urząd w państwie piastował pięć… » więcej 2023-12-16, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 16 grudnia » więcej 2023-12-15, godz. 13:00 Wieczorem na warszawskiej Cytadeli koncert z muzyką z filmów o Powstaniu Styczniowym [DŹWIĘK] Wieczorem (o 19.00) w siedzibie Muzeum Historii Polski na warszawskiej Cytadeli odbędzie się koncert „Pejzaże 1863”. » więcej
124125126127128
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »