Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 60 lat temu w Londynie zmarł Zygmunt Nowakowski…
2023-10-04, 14:00 Autor: IAR/D.Panek/K.Koziełł

60 lat temu w Londynie zmarł Zygmunt Nowakowski, pisarz, dziennikarz i aktor

Zygmunt Nowakowski [fot. wikipedia/domena publiczna]
Zygmunt Nowakowski [fot. wikipedia/domena publiczna]
60 lat temu, 4 października 1963 roku, zmarł w Londynie Zygmunt Nowakowski, pisarz, dziennikarz, aktor Teatru imienia Juliusza Słowackiego w Krakowie, w latach 1926-1929 jego dyrektor. Podczas II wojny światowej członek Rady Narodowej RP. Po wojnie przebywał na emigracji w Wielkiej Brytanii.
Był redaktorem emigracyjnych "Wiadomości Polskich, Politycznych i Literackich", wieloletnim współpracownikiem Radia Wolna Europa.

Jako aktor debiutował w 1910, rok później został zatrudniony przez Ludwika Solskiego w krakowskim Teatrze imienia Juliusza Słowackiego. Zagrał między innymi w "Weselu", "Dziadach", "Nie-Boskiej komedii" i "Księciu Niezłomnym". Występował też w teatrach Warszawy, Łodzi i Katowic. Na deskach Teatru im. Juliusz Słowackiego wyreżyserował między innymi "Turandot" Carla Gozziego i "Krakowiaków i Górali" według tekstu Wojciecha Bogusławskiego i Jana Nepomucena Kamińskiego z muzyką Karola Kurpińskiego. Na początku lat 30. XX wieku zerwał ze sceną i całkowicie poświęcił się pracy pisarskiej.

Sławę przyniosły mu felietony publikowane w krakowskim "Ilustrowanym Kurierze Codziennym", a także reportaże, między innymi te o początkach hitleryzmu zawarte w książce "Niemcy a la minute" z 1933 roku. Pisał także popularne opowiadania, powieści, był też autorem sztuki teatralnej o Legionach Polskich "Gałązka rozmarynu", w których służył od 1914 roku.

Po wybuchu II wojny światowej znalazł się najpierw we Lwowie, następnie zaś przez Węgry przedostał się do Francji. Tam w 1940 roku wszedł w skład Rady Narodowej RP ustanowionej przez prezydenta Władysława Raczkiewicza oraz - wspólnie z Mieczysławem Grydzewskim - został redaktorem emigracyjnych "Wiadomości Polskich (...)". Po zajęciu Francji przez Niemcy przedostał się najpierw do Lizbony, a potem do Londynu, z którym związał się na resztę życia. Był tam między innymi prezesem honorowym utworzonego w 1942 Stowarzyszenia Muzyków i Artystów Polskich.

Od 1946 roku we wznowionych pod redakcją Mieczysława Grydzewskiego "Wiadomościach", kontynuujących tradycję "Wiadomości Polskich, Politycznych i Literackich", zajmował sie twórczością publicystyczną, bezpardonowo atakując nowy porządek na wschodzie Europy, komunistyczne władze Polski i Związek Radziecki. Przez kolejne lata współpracował z Radiem Wolna Europa, gdzie wygłaszał gawędy o historii i kulturze polskiej w cyklu "Wieczory pod dębem".

"Był niezłomnym, antykomunistycznym emigrantem. Nie przyjeżdżał do PRL. Nie publikował tutaj. Nie utrzymywał kontaktów z reżimowymi instytucjami - mówił w Polskim Radiu doktor Paweł Chojnacki, historyk IPN. W ostatnich latach życia ciężko chorował. Zmarł w wieku 72 lat. Za życia, mimo ponawianych zaproszeń, nie chciał wrócić do Polski. W testamencie jednak wyraził życzenie, by jego ciało sprowadzono do ojczyzny. W 1968 roku urnę z prochami pisarza pochowano na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Zobacz także

2023-10-11, godz. 12:00 Remont Pomnika Czynu Powstańczego i annogórskiego amfiteatru za rok Pomnik Czynu Powstańczego i amfiteatr w Górze św. Anny doczeka się remontu. Jego przebudowa rozpocznie się w przyszłym roku. Podczas konferencji prasowej… » więcej 2023-10-11, godz. 10:00 Dziś rocznica śmierci generała Pułaskiego i dzień jego pamięci w USA Dziś - 11 października - przypada 244. rocznica śmierci generała Kazimierza Pułaskiego, bohatera walk o wolność dwóch narodów - polskiego i amerykańskiego… » więcej 2023-10-11, godz. 08:00 70 lat temu zginął kpt. Kazimierz Kamieński "Huzar", rozstrzelany z wyroku władz komunistycznych 70 lat temu - 11 października 1953 roku - w więzieniu w Białymstoku z wyroku władz komunistycznych został stracony Kazimierz Kamieński, pseudonimy „Gryf”… » więcej 2023-10-11, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 11 października » więcej 2023-10-10, godz. 16:00 41 lat temu został kanonizowany ojciec Maksymilian Maria Kolbe 41 lat temu, 10 października 1982 roku, papież Jan Paweł II kanonizował ojca Maksymiliana Marię Kolbego, franciszkanina, który podczas II wojny światowej… » więcej 2023-10-10, godz. 14:00 Do 30 listopada można nadsyłać prace na konkurs "Nieopowiedziane historie cywili" Do 30 listopada można nadsyłać prace na konkurs "Nieopowiedziane historie cywili". Konkurs odbywa się po raz pierwszy, a jego organizatorem jest Instytut Strat… » więcej 2023-10-10, godz. 10:00 Uroczystości w rocznicę powołania Batalionów Chłopskich Z udziałem przedstawicieli władz państwowych i kombatantów w rocznicę powołania Batalionów Chłopskich w Warszawie odbyły się uroczystości upamiętniające… » więcej 2023-10-10, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 10 października » więcej 2023-10-09, godz. 16:00 Umowa o utworzeniu Instytutu Biblioteka Polska W Paryżu podpisano umowę o utworzeniu Instytutu Biblioteka Polska. Umowa ta ma zapewnić odpowiednie wsparcie finansowe Bibliotece Polskiej - jednej z najbogatszych… » więcej 2023-10-09, godz. 14:00 17 lat temu zmarł Marek Grechuta, piosenkarz, kompozytor, poeta 17 lat temu, 9 października 2006 roku, zmarł Marek Grechuta, piosenkarz, kompozytor, mistrz poezji śpiewanej. Autor "Dni, których nie znamy", "Ocalić od zapomnienia"… » więcej
125126127128129
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »