Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 60 lat temu w Londynie zmarł Zygmunt Nowakowski…
2023-10-04, 14:00 Autor: IAR/D.Panek/K.Koziełł

60 lat temu w Londynie zmarł Zygmunt Nowakowski, pisarz, dziennikarz i aktor

Zygmunt Nowakowski [fot. wikipedia/domena publiczna]
Zygmunt Nowakowski [fot. wikipedia/domena publiczna]
60 lat temu, 4 października 1963 roku, zmarł w Londynie Zygmunt Nowakowski, pisarz, dziennikarz, aktor Teatru imienia Juliusza Słowackiego w Krakowie, w latach 1926-1929 jego dyrektor. Podczas II wojny światowej członek Rady Narodowej RP. Po wojnie przebywał na emigracji w Wielkiej Brytanii.
Był redaktorem emigracyjnych "Wiadomości Polskich, Politycznych i Literackich", wieloletnim współpracownikiem Radia Wolna Europa.

Jako aktor debiutował w 1910, rok później został zatrudniony przez Ludwika Solskiego w krakowskim Teatrze imienia Juliusza Słowackiego. Zagrał między innymi w "Weselu", "Dziadach", "Nie-Boskiej komedii" i "Księciu Niezłomnym". Występował też w teatrach Warszawy, Łodzi i Katowic. Na deskach Teatru im. Juliusz Słowackiego wyreżyserował między innymi "Turandot" Carla Gozziego i "Krakowiaków i Górali" według tekstu Wojciecha Bogusławskiego i Jana Nepomucena Kamińskiego z muzyką Karola Kurpińskiego. Na początku lat 30. XX wieku zerwał ze sceną i całkowicie poświęcił się pracy pisarskiej.

Sławę przyniosły mu felietony publikowane w krakowskim "Ilustrowanym Kurierze Codziennym", a także reportaże, między innymi te o początkach hitleryzmu zawarte w książce "Niemcy a la minute" z 1933 roku. Pisał także popularne opowiadania, powieści, był też autorem sztuki teatralnej o Legionach Polskich "Gałązka rozmarynu", w których służył od 1914 roku.

Po wybuchu II wojny światowej znalazł się najpierw we Lwowie, następnie zaś przez Węgry przedostał się do Francji. Tam w 1940 roku wszedł w skład Rady Narodowej RP ustanowionej przez prezydenta Władysława Raczkiewicza oraz - wspólnie z Mieczysławem Grydzewskim - został redaktorem emigracyjnych "Wiadomości Polskich (...)". Po zajęciu Francji przez Niemcy przedostał się najpierw do Lizbony, a potem do Londynu, z którym związał się na resztę życia. Był tam między innymi prezesem honorowym utworzonego w 1942 Stowarzyszenia Muzyków i Artystów Polskich.

Od 1946 roku we wznowionych pod redakcją Mieczysława Grydzewskiego "Wiadomościach", kontynuujących tradycję "Wiadomości Polskich, Politycznych i Literackich", zajmował sie twórczością publicystyczną, bezpardonowo atakując nowy porządek na wschodzie Europy, komunistyczne władze Polski i Związek Radziecki. Przez kolejne lata współpracował z Radiem Wolna Europa, gdzie wygłaszał gawędy o historii i kulturze polskiej w cyklu "Wieczory pod dębem".

"Był niezłomnym, antykomunistycznym emigrantem. Nie przyjeżdżał do PRL. Nie publikował tutaj. Nie utrzymywał kontaktów z reżimowymi instytucjami - mówił w Polskim Radiu doktor Paweł Chojnacki, historyk IPN. W ostatnich latach życia ciężko chorował. Zmarł w wieku 72 lat. Za życia, mimo ponawianych zaproszeń, nie chciał wrócić do Polski. W testamencie jednak wyraził życzenie, by jego ciało sprowadzono do ojczyzny. W 1968 roku urnę z prochami pisarza pochowano na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Zobacz także

2024-08-08, godz. 09:00 80 lat temu rozpoczęła nadawanie powstańcza radiostacja Błyskawica 80 lat temu, 8 sierpnia 1944 roku, warszawscy powstańcy uruchomili stację nadawczą Armii Krajowej "Błyskawica". Była to pierwsza polska radiostacja, która… » więcej 2024-08-08, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 8 sierpnia » więcej 2024-08-07, godz. 15:00 Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku podtrzymuje plan ws. wystawy głównej Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku podtrzymuje plan powrotu do pierwotnego kształtu wystawy. Pracuje nad tym zespół ekspertów. Placówka przekazała Polskiemu… » więcej 2024-08-07, godz. 13:00 Premiera dokumentu "Jak warszawskie dzieci poszły w bój" - wspomnienia powstańców [DŹWIĘK] W Domu Powstańców Warszawskich odbył się premierowy pokaz filmu prezentującego wspomnienia powstańców warszawskich. Obraz "Jak warszawskie dzieci poszły… » więcej 2024-08-07, godz. 11:00 82 lata temu w niemieckim obozie zagłady w Treblince zmarł Janusz Korczak, pedagog i pisarz 82 lata temu, 7 sierpnia 1942 roku, w niemieckim nazistowskim obozie zagłady w Treblince zmarł Janusz Korczak, znany lekarz, pedagog i pisarz, major Wojska Polskiego… » więcej 2024-08-07, godz. 09:00 Mija 80 lat od zwycięstwa aliantów w bitwie pod Falaise 7 sierpnia mija 80 lat od rozpoczęcia bitwy pod Falaise stoczonej podczas II wojny światowej, a zakończonej zwycięstwem aliantów. W walkach przełamano niemiecką… » więcej 2024-08-07, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 7 sierpnia » więcej 2024-08-06, godz. 14:13 Zdewastowano pomnik poświęcony Rzezi Woli w Warszawie Pomnik upamiętniający ofiary Rzezi Woli w Warszawie został zdewastowany. Burmistrz dzielnicy Krzysztof Strzałkowski poinformował o akcie wandalizmu na portalu… » więcej 2024-08-06, godz. 13:00 Mija 79 lat od zrzucenia bomby atomowej na Hiroszimę Mija 79 lat od zrzucenia amerykańskiej bomby atomowej na Hiroszimę. 6 sierpnia 1945 roku o godzinie 8.15 na japońskie miasto spadła, ważąca cztery tony… » więcej 2024-08-06, godz. 10:30 Obchody 80. rocznicy rzezi Woli [DŹWIĘK] To był największy mord na ludności cywilnej podczas II wojny światowej. Szacuje się, że w ciągu zaledwie jednego tygodnia Niemcy na Woli zamordowali ponad… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »