Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 105 lat temu urodził się Hieronim Dekutowski '…
2023-09-24, 12:00 Autor: IAR/E.Leo/E.Porycka/O.Kłosińska

105 lat temu urodził się Hieronim Dekutowski "Zapora"

Hieronim Dekutowski "Zapora". [fot. źródło: pl.wikipedia.org/wiki/Hieronim_Dekutowski#/media/Plik:Hieronim_Dekutowski_Zapora.jpg]
Hieronim Dekutowski "Zapora". [fot. źródło: pl.wikipedia.org/wiki/Hieronim_Dekutowski#/media/Plik:Hieronim_Dekutowski_Zapora.jpg]
105 lat temu, 24 września 1918 roku, urodził się major Hieronim Dekutowski "Zapora", cichociemny, dowódca oddziałów partyzanckich Armii Krajowej, Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj oraz Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość", Żołnierz Niezłomny. Został zamordowany przez bezpiekę w 1949 roku. Jego ciało wrzucono do zbiorowej, bezimiennej mogiły.
Szczątki majora odnaleziono w 2012 roku w Kwaterze na Łączce na warszawskich Powązkach. Uroczysty pogrzeb odbył się 27 września 2015 roku. Major został pochowany w Panteonie - Mauzoleum Wyklętych-Niezłomnych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Hieronim Dekutowski "Zapora" walczył jako ochotnik w wojnie obronnej 1939 roku. Następnie bronił granic Francji, a po jej kapitulacji został ewakuowany do Wielkiej Brytanii. W 1943 roku przerzucono go na teren Polski jako cichociemnego. Został przydzielony do Kedywu Okręgu AK Lublin. Przeprowadził kilkadziesiąt akcji zbrojnych. W sierpniu 1944 roku podjął nieudaną próbę przedostania się na pomoc walczącej Warszawie.

Na początku 1945 roku skoncentrował żołnierzy zagrożonych aresztowaniami i rozpoczął akcje odwetowe wobec wojsk NKWD i organów władzy ludowej. Dowodził największym zgrupowaniem na Lubelszczyźnie, działającym do amnestii w 1947 roku. Podlegało mu około 200 żołnierzy, którzy wiosną 1945 roku oczyścili powiaty kraśnicki, część puławskiego i lubelskiego z posterunków Milicji Obywatelskiej.

W 1947 roku, po ogłoszeniu przez władze komunistyczne amnestii, zaprzestał akcji i ujawnił się. Zagrożony aresztowaniem, wraz z grupą podkomendnych, podjął próbę ucieczki poza granice kraju, jednak wszyscy zostali zatrzymani.

Major Dekutowski został poddany brutalnemu śledztwu w więzieniu przy Rakowieckiej w Warszawie. Wyrokiem sądu wojskowego skazano go na siedmiokrotną karę śmierci. Bolesław Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Przed wykonaniem wyroku major Dekutowski podjął jeszcze jedną, nieudaną próbę ucieczki z celi.

Stracono go 7 marca 1949 roku. Jego ostatnie słowa brzmiały: "Przyjdzie zwycięstwo! Jeszcze Polska nie zginęła!". Został pochowany w zbiorowym grobie. Razem z "Zaporą" stracono też sześciu jego żołnierzy.

Wyrok wydany przez komunistyczne władze na "Zaporę" został unieważniony w 1994 roku.

W 2007 prezydent Lech Kaczyński pośmiertnie odznaczył Hieronima Dekutowskiego Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. Uhonorowanych zostało też sześciu żołnierzy majora straconych wraz z nim - Stanisław Łukasik, Roman Groński, Edmund Tudruj, Tadeusz Pelak, Arkadiusz Wasilewski i Jerzy Miatkowski.

Zobacz także

2024-09-08, godz. 08:00 EDD 2024 - odkrywanie opolskiego odcinka Drogi św. Jakuba Śladami przyrody i historii czyli krótka wyprawa opolskim odcinkiem Drogi św. Jakuba w ramach wydarzeń związanych z obchodami Europejskich Dni Dziedzictw… » więcej 2024-09-08, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 8 września » więcej 2024-09-07, godz. 21:40 32. Europejskie Dni Dziedzictwa. Jak co roku będzie można bezpłatnie zwiedzić najciekawsze zabytki oraz wziąć udział w warsztatach, prelekcjach, spacerach i pokazach. Rozpoczynają się… » więcej 2024-09-07, godz. 11:00 85 lat temu rozpoczęła się bitwa pod Wizną nazywana polskimi Termopilami 85 lat temu, 7 września 1939 roku rozpoczęła się bitwa pod Wizną nazywana polskimi Termopilami. Przez cztery dni - do 10 września - 720 żołnierzy polskich… » więcej 2024-09-07, godz. 09:00 85 lat temu po bohaterskiej obronie skapitulowała załoga Westerplatte 85 lat temu, 7 września 1939 roku, po bohaterskiej obronie, przed przeważającymi siłami niemieckimi, skapitulowała załoga Westerplatte. Wojskowej Składnicy… » więcej 2024-09-07, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 7 września » więcej 2024-09-06, godz. 16:00 IPN zachęca do włączenia się w projekt „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką w latach 1939-… Informacje o ponad 5 i pół milionach ofiar i osobach represjonowanych podczas niemieckiej okupacji zawiera opracowywana przez IPN elektroniczna baza straty.pl… » więcej 2024-09-06, godz. 11:00 Raport z oblężonej Warszawy Jednym z najważniejszych epizodów kampanii wrześniowej była obrona Warszawy. Oblężenie trwało przez dwadzieścia dni. W tym czasie na antenie Polskiego… » więcej 2024-09-06, godz. 10:00 Dwudniowe spotkanie konserwatorów na zamku w Otmuchowie Konserwatorzy zabytków z naszego regionu zjechali wczoraj do Otmuchowa, by podyskutować m.in. o problemach gmin, które posiadają zabytki. Spotkanie potrwa… » więcej 2024-09-06, godz. 09:00 Mija 193. rocznica obrony Reduty Ordona w Powstaniu Listopadowym 193 lata temu, 6 września 1831 roku, podczas Powstania Listopadowego, rozpoczęły się walki o Redutę Ordona na przedpolach Warszawy. Dwudniowe starcia polskich… » więcej
23456
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »