Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 105 lat temu urodził się Hieronim Dekutowski '…
2023-09-24, 12:00 Autor: IAR/E.Leo/E.Porycka/O.Kłosińska

105 lat temu urodził się Hieronim Dekutowski "Zapora"

Hieronim Dekutowski "Zapora". [fot. źródło: pl.wikipedia.org/wiki/Hieronim_Dekutowski#/media/Plik:Hieronim_Dekutowski_Zapora.jpg]
Hieronim Dekutowski "Zapora". [fot. źródło: pl.wikipedia.org/wiki/Hieronim_Dekutowski#/media/Plik:Hieronim_Dekutowski_Zapora.jpg]
105 lat temu, 24 września 1918 roku, urodził się major Hieronim Dekutowski "Zapora", cichociemny, dowódca oddziałów partyzanckich Armii Krajowej, Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj oraz Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość", Żołnierz Niezłomny. Został zamordowany przez bezpiekę w 1949 roku. Jego ciało wrzucono do zbiorowej, bezimiennej mogiły.
Szczątki majora odnaleziono w 2012 roku w Kwaterze na Łączce na warszawskich Powązkach. Uroczysty pogrzeb odbył się 27 września 2015 roku. Major został pochowany w Panteonie - Mauzoleum Wyklętych-Niezłomnych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Hieronim Dekutowski "Zapora" walczył jako ochotnik w wojnie obronnej 1939 roku. Następnie bronił granic Francji, a po jej kapitulacji został ewakuowany do Wielkiej Brytanii. W 1943 roku przerzucono go na teren Polski jako cichociemnego. Został przydzielony do Kedywu Okręgu AK Lublin. Przeprowadził kilkadziesiąt akcji zbrojnych. W sierpniu 1944 roku podjął nieudaną próbę przedostania się na pomoc walczącej Warszawie.

Na początku 1945 roku skoncentrował żołnierzy zagrożonych aresztowaniami i rozpoczął akcje odwetowe wobec wojsk NKWD i organów władzy ludowej. Dowodził największym zgrupowaniem na Lubelszczyźnie, działającym do amnestii w 1947 roku. Podlegało mu około 200 żołnierzy, którzy wiosną 1945 roku oczyścili powiaty kraśnicki, część puławskiego i lubelskiego z posterunków Milicji Obywatelskiej.

W 1947 roku, po ogłoszeniu przez władze komunistyczne amnestii, zaprzestał akcji i ujawnił się. Zagrożony aresztowaniem, wraz z grupą podkomendnych, podjął próbę ucieczki poza granice kraju, jednak wszyscy zostali zatrzymani.

Major Dekutowski został poddany brutalnemu śledztwu w więzieniu przy Rakowieckiej w Warszawie. Wyrokiem sądu wojskowego skazano go na siedmiokrotną karę śmierci. Bolesław Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Przed wykonaniem wyroku major Dekutowski podjął jeszcze jedną, nieudaną próbę ucieczki z celi.

Stracono go 7 marca 1949 roku. Jego ostatnie słowa brzmiały: "Przyjdzie zwycięstwo! Jeszcze Polska nie zginęła!". Został pochowany w zbiorowym grobie. Razem z "Zaporą" stracono też sześciu jego żołnierzy.

Wyrok wydany przez komunistyczne władze na "Zaporę" został unieważniony w 1994 roku.

W 2007 prezydent Lech Kaczyński pośmiertnie odznaczył Hieronima Dekutowskiego Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. Uhonorowanych zostało też sześciu żołnierzy majora straconych wraz z nim - Stanisław Łukasik, Roman Groński, Edmund Tudruj, Tadeusz Pelak, Arkadiusz Wasilewski i Jerzy Miatkowski.

Zobacz także

2024-09-10, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 10 września » więcej 2024-09-09, godz. 13:00 85 lat temu rozpoczęła się bitwa nad Bzurą, największe starcie we wrześniu 1939 85 lat temu, 9 września 1939 roku, rozpoczęła się bitwa nad Bzurą. Było to największe starcie z Niemcami podczas wojny obronnej Polski 1939 roku i jedyna… » więcej 2024-09-09, godz. 11:00 Nieznani sprawcy zniszczyli w Chajsach na Białorusi miejsce pamięci ofiar represji stalinowskich Nieznani sprawcy zbezcześcili w Chajsach na Białorusi, w obwodzie witebskim, miejsce pamięci ofiar represji stalinowskich. W masowych grobach są tu pochowani… » więcej 2024-09-09, godz. 09:00 EDD 2024. Zwiedzanie ratusza w Brzegu z przewodnikiem Europejskie Dni Dziedzictwa to okazja na poznanie losów brzeskiego ratusza. Bezpłatna wycieczka 10 września. Budynek będzie można zwiedzać o godzinie 11:30… » więcej 2024-09-09, godz. 08:00 IPN o Narodowych Siłach Zbrojnych w Malerzowicach Wielkich Ma nie tylko przypominać o zamordowanych żołnierzach, ale też prezentować historię Narodowych Sił Zbrojnych. Mowa o ścieżce edukacyjnej, która została… » więcej 2024-09-09, godz. 07:00 Na Polanie Śmierci w Starym Grodkowie upamiętniono żołnierzy NSZ Mija 78. rocznica zbrodni dokonanej przez funkcjonariuszy UB i NKWD na żołnierzach Narodowych Sił Zbrojnych z oddziału kapitana Henryka Flamego pseudonim "Bartek"… » więcej 2024-09-08, godz. 13:00 56 lat temu Ryszard Siwiec dokonał samospalenia Mijają 56 lat od samospalenia Ryszarda Siwca w proteście przeciwko inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację, w której wzięły udział także… » więcej 2024-09-08, godz. 11:00 85 lat temu rozpoczęła się naziemna obrona Warszawy 85 lat temu, 8 września 1939 roku, rozpoczęła się naziemna obrona Warszawy, jeden z bohaterskich epizodów kampanii wrześniowej 1939 roku. Wcześniej stolica… » więcej 2024-09-08, godz. 10:00 EDD 2024. Pomnik Historii na Szlaku św. Jakuba w Małujowicach Dzisiaj (08.09) w Sanktuarium św. Jakuba w Małujowicach po uroczystej Mszy św. o godzinie 12:00 zaprezentują się wokaliści oraz chór gminy Skarbimierz Cantate… » więcej 2024-09-08, godz. 09:00 455 lat temu zmarł Mikołaj Rej, poeta renesansu, zwany "ojcem polskiej literatury" 455 lat temu, między 8 września 1569 roku, zmarł Mikołaj Rej z Nagłowic, poeta renesansu, zwany "ojcem polskiej literatury", jeden z pierwszych poetów piszących… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »