Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 105 lat temu urodził się Hieronim Dekutowski '…
2023-09-24, 12:00 Autor: IAR/E.Leo/E.Porycka/O.Kłosińska

105 lat temu urodził się Hieronim Dekutowski "Zapora"

Hieronim Dekutowski "Zapora". [fot. źródło: pl.wikipedia.org/wiki/Hieronim_Dekutowski#/media/Plik:Hieronim_Dekutowski_Zapora.jpg]
Hieronim Dekutowski "Zapora". [fot. źródło: pl.wikipedia.org/wiki/Hieronim_Dekutowski#/media/Plik:Hieronim_Dekutowski_Zapora.jpg]
105 lat temu, 24 września 1918 roku, urodził się major Hieronim Dekutowski "Zapora", cichociemny, dowódca oddziałów partyzanckich Armii Krajowej, Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj oraz Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość", Żołnierz Niezłomny. Został zamordowany przez bezpiekę w 1949 roku. Jego ciało wrzucono do zbiorowej, bezimiennej mogiły.
Szczątki majora odnaleziono w 2012 roku w Kwaterze na Łączce na warszawskich Powązkach. Uroczysty pogrzeb odbył się 27 września 2015 roku. Major został pochowany w Panteonie - Mauzoleum Wyklętych-Niezłomnych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Hieronim Dekutowski "Zapora" walczył jako ochotnik w wojnie obronnej 1939 roku. Następnie bronił granic Francji, a po jej kapitulacji został ewakuowany do Wielkiej Brytanii. W 1943 roku przerzucono go na teren Polski jako cichociemnego. Został przydzielony do Kedywu Okręgu AK Lublin. Przeprowadził kilkadziesiąt akcji zbrojnych. W sierpniu 1944 roku podjął nieudaną próbę przedostania się na pomoc walczącej Warszawie.

Na początku 1945 roku skoncentrował żołnierzy zagrożonych aresztowaniami i rozpoczął akcje odwetowe wobec wojsk NKWD i organów władzy ludowej. Dowodził największym zgrupowaniem na Lubelszczyźnie, działającym do amnestii w 1947 roku. Podlegało mu około 200 żołnierzy, którzy wiosną 1945 roku oczyścili powiaty kraśnicki, część puławskiego i lubelskiego z posterunków Milicji Obywatelskiej.

W 1947 roku, po ogłoszeniu przez władze komunistyczne amnestii, zaprzestał akcji i ujawnił się. Zagrożony aresztowaniem, wraz z grupą podkomendnych, podjął próbę ucieczki poza granice kraju, jednak wszyscy zostali zatrzymani.

Major Dekutowski został poddany brutalnemu śledztwu w więzieniu przy Rakowieckiej w Warszawie. Wyrokiem sądu wojskowego skazano go na siedmiokrotną karę śmierci. Bolesław Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Przed wykonaniem wyroku major Dekutowski podjął jeszcze jedną, nieudaną próbę ucieczki z celi.

Stracono go 7 marca 1949 roku. Jego ostatnie słowa brzmiały: "Przyjdzie zwycięstwo! Jeszcze Polska nie zginęła!". Został pochowany w zbiorowym grobie. Razem z "Zaporą" stracono też sześciu jego żołnierzy.

Wyrok wydany przez komunistyczne władze na "Zaporę" został unieważniony w 1994 roku.

W 2007 prezydent Lech Kaczyński pośmiertnie odznaczył Hieronima Dekutowskiego Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. Uhonorowanych zostało też sześciu żołnierzy majora straconych wraz z nim - Stanisław Łukasik, Roman Groński, Edmund Tudruj, Tadeusz Pelak, Arkadiusz Wasilewski i Jerzy Miatkowski.

Zobacz także

2023-11-28, godz. 16:00 105 lat temu Polki otrzymały prawa wyborcze 105 lat temu, 28 listopada 1918 roku, Polki otrzymały prawa wyborcze. Nadał je Tymczasowy Naczelnik Państwa Józef Piłsudski, dekretem o ordynacji wyborczej… » więcej 2023-11-28, godz. 14:00 105 lat temu Józef Piłsudski powołał Marynarkę Wojenną 105 lat temu, 28 listopada 1918 roku, Tymczasowy Naczelnik Państwa Józef Piłsudski specjalnym dekretem powołał Marynarkę Wojenną. Dokument został wydany… » więcej 2023-11-28, godz. 12:00 80 lat temu "Wielka Trójka" spotkała się na konferencji w Teheranie 80 lat temu - 28 listopada 1943 roku - w Teheranie rozpoczęła się konferencja "Wielkiej Trójki", czyli przywódców koalicji antyhitlerowskiej podczas drugiej… » więcej 2023-11-28, godz. 08:30 "Walery Sławek - wspomnienia zebrane" - najlepsze wspomnienia 14. konkursu "Książka Historyczna Roku" "Walery Sławek - wspomnienia zebrane" to zwycięska publikacja w kategorii "Najlepsze wspomnienia dotyczące historii Polski i Polaków w XX wieku". 14. Konkursu… » więcej 2023-11-28, godz. 10:00 Nagroda Moczarskiego dla "Pińskich błot" Sławomira Łotysza Książka "Pińskie błota" Sławomira Łotysza wyróżniona Nagrodą Historyczną miasta stołecznego Warszawy imienia Kazimierza Moczarskiego. Publikacja przedstawia… » więcej 2023-11-28, godz. 09:00 Wystawa "Pomiędzy… historią a pamięcią. Górny Śląsk w latach 1918–1922" W południe (29.11) ekspozyjca nowej wystawy w Muzeum Czynu Powstańczego w Górze św. Anny pt. "Pomiędzy… historią a pamięcią. Górny Śląsk w latach… » więcej 2023-11-28, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 28 listopada » więcej 2023-11-27, godz. 15:00 Dobiega końca wystawa „Koniec i początek. Powstańcy warszawscy w niewoli niemieckiej” w Pruszkowie Wystawa przygotowana przez Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach pt.: „Koniec i początek. Powstańcy warszawscy w niewoli niemieckiej” prezentowana… » więcej 2023-11-27, godz. 13:00 Dziś poznamy laureatów 14. Konkursu "Książka Historyczna Roku" Konkurs, który ma popularyzować dzieje Polski w XX wieku oraz promować czytelnictwo książek historycznych, organizują: Instytut Pamięci Narodowej, Polskie… » więcej 2023-11-27, godz. 11:00 81. rocznica niemieckiej pacyfikacji Zamojszczyzny 81 lat temu, w nocy z 27 na 28 listopada 1942 roku, Niemcy rozpoczęli pacyfikację Zamojszczyzny. Do sierpnia 1943 roku okupant wysiedlił blisko 110 tysięcy… » więcej
134135136137138
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »