Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80. rocznica zastrzelenia Franza Bürkla, kata z…
2023-09-07, 07:30 Autor: IAR/E.Leo/K.Koziełł

80. rocznica zastrzelenia Franza Bürkla, kata z Pawiaka

Miejsce akcji – ulica Litewska przy Marszałkowskiej [fot. Stefan Bałuk/wikipedia/domena publiczna]
Miejsce akcji – ulica Litewska przy Marszałkowskiej [fot. Stefan Bałuk/wikipedia/domena publiczna]
80 lat temu, 7 września 1943 roku, żołnierze Armii Krajowej zastrzelili SS-Oberscharführera Franza Bürkla, znanego z sadyzmu zastępcę komendanta więzienia na Pawiaku.
Akcja oddziału specjalnego Kedywu Komendy Głównej AK "Agat" (od stycznia 1944 - "Pegaz") trwała zaledwie 90 sekund. SS-man został zabity nieopodal swojego domu, na rogu ulic Litewskiej i Marszałkowskiej w Warszawie.

Franz Bürkl był funkcjonariuszem SS na Pawiaku od września 1941 roku. Armia Krajowa wydała na niego wyrok śmierci z powodu okrucieństwa, z jakim traktował więźniów.

Podczas okupacji niemieckiej w pierwszym okresie funkcjonowania Pawiaka więzienie podlegało Wydziałowi Sprawiedliwości Urzędu Generalnego Gubernatorstwa. W marcu 1940 roku Pawiak stał się więzieniem śledczym Policji Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa Dystryktu Warszawskiego, a szczególnie jej Wydziału IV - Tajnej Policji Państwowej, czyli Gestapo. Było to największe więzienie polityczne na terenie okupowanej Polski - polityczne jedynie w założeniach, bo trafiali tam również ludzie przypadkowi z ulicznych łapanek. Według relacji więźniów Pawiaka, Franz Bürkl był jednym z najbardziej bestialskich oprawców. Niejednokrotnie strzelał do więźniów dla samej przyjemności, innych wieszał własnoręcznie. Miał wilczura, którego wykorzystywał do szczucia i zadawania poważnych ran więźniom.

Przeprowadzenie akcji likwidacyjnej powierzono plutonowi podharcmistrza Jerzego Zborowskiego, pseudonim "Jeremi". W grupie mającej zastrzelić Bürkla znaleźli się między innymi Bronisław Pietraszewicz "Lot", Eugeniusz Schielberg "Dietrich", Henryk Migdalski "Kędzior".

Wyrok na jednym z najokrutniejszych gestapowców służących na Pawiaku wykonano 7 września 1943 roku. Dzień później w odwecie za zabicie Bürkla Niemcy rozstrzelali w ruinach getta warszawskiego ponad 30 osób. Zapłaciły one najwyższą cenę, jednak likwidacja Bürkla spowodowała, że na okupantów padł strach - zorientowali się, że nie można bezkarnie mordować i że Polskie Państwo Podziemne jest groźniejsze, niż im się wcześniej wydawało.

Kilka dni po zabiciu sadysty w "Biuletynie Informacyjnym", będącym organem prasowym Polskiego Państwa Podziemnego, umieszczono komunikat: "Dnia 7 IX 43 roku o godz. 9.58 został zastrzelony w Warszawie Oberscharführer Bürkl, komendant Pawiaka, znany ze znęcania się nad więźniami i masakrowania ich".

Dla AK-owców akcja "Bürkl" była bardzo cennym doświadczeniem, które pozwoliło z powodzeniem wcielić w życie inne operacje likwidacji szczególnie niebezpiecznych funkcjonariuszy niemieckiego aparatu terroru. Jedną z nich była słynna akcja zorganizowana 1 lutego 1944 roku przez oddział dywersyjny Kedywu KG AK "Pegaz" na dowódcę SS i Policji Dystryktu Warszawskiego, niemieckiego generała Franza Kutscherę, odpowiedzialnego za masowe egzekucje publiczne w Warszawie. Akcja "Kutschera" odbiła się głośnym echem w całej okupowanej Europie.

Zobacz także

2023-10-11, godz. 14:00 80 lat temu w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau Niemcy rozstrzelali 54 więźniów 80 lat temu, 11 października 1943 roku, w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau rozstrzelano 54 więźniów polskiej narodowości… » więcej 2023-10-11, godz. 12:00 Remont Pomnika Czynu Powstańczego i annogórskiego amfiteatru za rok Pomnik Czynu Powstańczego i amfiteatr w Górze św. Anny doczeka się remontu. Jego przebudowa rozpocznie się w przyszłym roku. Podczas konferencji prasowej… » więcej 2023-10-11, godz. 10:00 Dziś rocznica śmierci generała Pułaskiego i dzień jego pamięci w USA Dziś - 11 października - przypada 244. rocznica śmierci generała Kazimierza Pułaskiego, bohatera walk o wolność dwóch narodów - polskiego i amerykańskiego… » więcej 2023-10-11, godz. 08:00 70 lat temu zginął kpt. Kazimierz Kamieński "Huzar", rozstrzelany z wyroku władz komunistycznych 70 lat temu - 11 października 1953 roku - w więzieniu w Białymstoku z wyroku władz komunistycznych został stracony Kazimierz Kamieński, pseudonimy „Gryf”… » więcej 2023-10-11, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 11 października » więcej 2023-10-10, godz. 16:00 41 lat temu został kanonizowany ojciec Maksymilian Maria Kolbe 41 lat temu, 10 października 1982 roku, papież Jan Paweł II kanonizował ojca Maksymiliana Marię Kolbego, franciszkanina, który podczas II wojny światowej… » więcej 2023-10-10, godz. 14:00 Do 30 listopada można nadsyłać prace na konkurs "Nieopowiedziane historie cywili" Do 30 listopada można nadsyłać prace na konkurs "Nieopowiedziane historie cywili". Konkurs odbywa się po raz pierwszy, a jego organizatorem jest Instytut Strat… » więcej 2023-10-10, godz. 10:00 Uroczystości w rocznicę powołania Batalionów Chłopskich Z udziałem przedstawicieli władz państwowych i kombatantów w rocznicę powołania Batalionów Chłopskich w Warszawie odbyły się uroczystości upamiętniające… » więcej 2023-10-10, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 10 października » więcej 2023-10-09, godz. 16:00 Umowa o utworzeniu Instytutu Biblioteka Polska W Paryżu podpisano umowę o utworzeniu Instytutu Biblioteka Polska. Umowa ta ma zapewnić odpowiednie wsparcie finansowe Bibliotece Polskiej - jednej z najbogatszych… » więcej
140141142143144
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »