Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 84. rocznica prowokacji gliwickiej poprzedzającej…
2023-08-31, 08:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł

84. rocznica prowokacji gliwickiej poprzedzającej wybuch II wojny światowej

Gliwice. Miejsce prowokacji. Stąd nadano komunikat, w głębi – nadajnik Lorenz [fot. wikipedia/domena publiczna]
Gliwice. Miejsce prowokacji. Stąd nadano komunikat, w głębi – nadajnik Lorenz [fot. wikipedia/domena publiczna]
84 lata temu, 31 sierpnia 1939 roku, Niemcy zorganizowali tzw. prowokację gliwicką, która posłużyła III Rzeszy za pretekst do rozpoczęcia II wojny światowej. ęłęóO godzinie 20-tej grupa uzbrojonych esesmanów przebranych w polskie mundury rzekomych "powstańców śląskich" opanowała radiostację w Gliwicach, wówczas znajdującą się w niemieckiej części Śląska.
Napastnicy sterroryzowali niemiecką załogę i nadali komunikat w języku polskim nawołujący do wojny z Niemcami. Z niewyjaśnionych dotąd przyczyn, do słuchaczy dotarło tylko dziewięć wyrazów: "Uwaga, tu Gliwice. Radiostacja znajduje się w polskich rękach". Podczas akcji esesmani zamordowali Franciszka Honioka, polskiego Ślązaka, uważanego obecnie za pierwszą ofiarę II wojny światowej.

Akcję w Gliwicach pod kryptonimem "Himmler" przygotowałęłęó szef Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy Reinhard Heydrich. Wszystko zostało wykonane tak, aby wyglądało, że napastnikami są Polacy.

Był to jeden z licznych incydentów, zaaranżowanych przez Adolfa Hitlera, i natychmiast nagłaśnianych za pośrednictwem berlińskiego radia. Miał on usprawiedliwić podjęcie działań zbrojnych przeciwko Polsce i obciążyć nasz kraj odpowiedzialnością za wybuch II wojny światowej. Chodziło też o to, by państwa sojusznicze - Francja i Wielka Brytania - nie wykonały swoich zobowiązań wobec Polski i nie udzieliły nam pomocy militarnej po napaści Niemiec. Inne prowokacje miały udowadniać rzekome prześladowania mniejszości niemieckiej w Polsce.

1 września Adolf Hitler ogłosił w Reichstagu, że III Rzesza nie mogła pozostać bierna i odpowiedziała ogniem na brutalny atak polskiego wojska. Tego dnia, nad ranem, Niemcy - bez wypowiedzenia wojny - zaatakowały Polskę na całej długości granicy. Wybuchła II wojna światowa, największy konflikt zbrojny w historii, który pochłonął kilkadziesiąt milionów ludzkich istnień.

(więcej)

31 sierpnia 1939 roku napastnicy, udający powstańców śląskich, opanowali radiostację w Gliwicach. Po pokonaniu oporu strażników nadali po polsku komunikat nawołujący do wojny.

Esesmani przywieźli do Gliwic Franza Honioka, obywatela niemieckiego narodowości polskiej, uczestnika powstań śląskich. 30 sierpnia został on aresztowany przez gestapo w rodzinnej wsi Łubie. Do radiostacji przetransportowano go uśpionego, zastrzelono i pozostawiono jako dowód, że napastnikami byli polscy powstańcy. Na miejscu organizatorzy pozostawili również zwłoki zamordowanych więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych, ubranych w polskie mundury. To ich zdjęcia przedstawiono zagranicznym korespondentom akredytowanym w III Rzeszy.

Historyk Tomasz Gajownik w audycji Polskiego Radia w 2021 roku powiedział, że prowokacja gliwicka nie była jedynym przypadkiem, gdy Niemcy posłużyli się więźniami obozów koncentracyjnych przebranymi w polskie mundury. Takie incydenty organizowano również na innych odcinkach granicy niemiecko-polskiej.

31 sierpnia w późnych godzinach wieczornych berlińskie radio podało, że wojsko polskie bez powodu zaatakowało III Rzeszę, rozpoczynając tym samym wojnę. ęłęóInformowano także o kilku innych atakach - również na terenie Niemiec - przeprowadzonych rzekomo przez powstańców śląskich, wspieranych przez oddziały Wojska Polskiego. Niemiecka propaganda utrzymywała, że III Rzesza stała się ofiarą polskiej agresji.

Zobacz także

2024-07-28, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 28 lipca » więcej 2024-07-27, godz. 11:00 80.rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego w Polskim Radiu. Audycje plenerowe z Muzeum Powstania Warszawskiego oraz Parku Wolności, specjalne programy, wspomnienia i transmisja koncertu Moniki Brodki. 1 sierpnia o godz… » więcej 2024-07-27, godz. 09:00 80 lat temu Niemcy rozpoczęli likwidację KL Warschau 80 lat temu, 27 lipca 1944 roku, Niemcy rozpoczęli likwidację KL Warschau, obozu zwanego potocznie "Gęsiówką" z uwagi na jego usytuowanie przy ulicy Gęsiej… » więcej 2024-07-27, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 27 lipca » więcej 2024-07-26, godz. 15:00 W Paryżu wieczorem ceremonia otwarcia letnich igrzysk olimpijskich Oczy świata będą dziś (26.07) skierowane na Paryż. Wieczorem rozpoczną się tam 33. letnie igrzyska olimpijskie, czyli największa sportowa impreza na świecie… » więcej 2024-07-26, godz. 13:00 Tajemnice Naszego Miasta – oprowadzanie po wystawie stałej Wakacyjne oprowadzanie "Tajemnice Naszego Miasta". To wyjątkowa okazja dla rodzin, pasjonatów historii z Opola i całej Opolszczyzny oraz wakacyjnych turystów… » więcej 2024-07-26, godz. 11:00 Dokumenty Batalionu Parasol trafiły do Muzeum Powstania Warszawskiego Bezcenne oryginalne materiały opisujące między innymi działania plutonu egzekucyjno-wywiadowczego w Batalionie "Parasol" trafiły do Muzeum Powstania Warszawskiego… » więcej 2024-07-26, godz. 09:00 80 lat temu w operacji „Most III” polscy partyzanci przerzucili na Zachód części rakiety V2 80 lat temu, w nocy z 25 na 26 lipca 1944 roku, polscy partyzanci i brytyjscy lotnicy w okupowanej przez Niemców Polsce przeprowadzili brawurową operację "Most… » więcej 2024-07-26, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 26 lipca » więcej 2024-07-25, godz. 19:47 W 110 rocznicę wymarszu Pierwszej Kompanii Kadrowej wystawa fotografii Mieczysława Wejnerowskiego. Zdjęcia dokumentują Kadrówkę w latach 80-tych w tym wydarzeniu. Ekspozycję będzie można oglądać do 31 sierpnia w brzeskim ratuszu. » więcej
7891011
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »