W 1914 roku, po powołaniu 1. Kompanii Kadrowej, która stała się zalążkiem Legionów Polskich, Józef Piłsudski zlecił kapitanowi Brzozie-Brzezinie utworzenie pododdziału artylerii dla formujących się oddziałów. 30 września powołano 1. Pułk Artylerii Legionów, składający się z dwóch dywizjonów. Na czele jednego z nich stanął Brzoza-Brzezina. Jednostka wyruszyła na front, między innymi w listopadzie 1914 Brzoza-Brzezina walczył w bitwie pod Krzywopłotami, podczas której dowodził baterią artylerii.

W 1918 roku pułkownik Brzoza-Brzezina wstąpił do odrodzonego Wojska Polskiego. Dwa lata później objął dowództwo 6. Dywizji Piechoty, z którą walczył podczas wojny polsko-bolszewickiej. Następnie był między innymi zastępcą dowódcy artylerii obrony Warszawy. Po przeniesieniu w stan spoczynku w 1927 roku, zamieszkał w Zielonce pod Warszawą.

Gdy wybuchła II wojna światowa zgłosił się do służby i objął dowództwo nad zorganizowanym przez siebie zgrupowaniem "Brzoza". Wkrótce podporządkował się dowódcy Samodzielnej Grupy Operacyjnej "Polesie" generałowi Kleebergowi, a jego jednostka została przemianowana na 50. Dywizję Piechoty Rezerwowej „Brzoza”. Pułkownik Brzoza-Brzezina dowodził nią pod Kockiem, podczas ostatniej bitwy kampanii wrześniowej. W czasie okupacji prowadził firmę budowlaną, jego majątek w Zielonce pełnił rolę konspiracyjnego ośrodka Okręgu Warszawskiego Służby Zwycięstwu Polski, a następnie ZWZ-AK. Działał w wywiadzie AK, przez pewien czas ukrywał grupę Żydów. W 1944 roku aresztowany przez Niemców, został wywieziony do obozu jenieckiego II C Woldenberg. Po wojnie ukrywał się przed Sowietami na Dolnym Śląsku. W latach 50. wrócił do Zielonki, gdzie zmarł 30 sierpnia 1968 roku.

Został pochowany na Cmentarzu Bródnowskim bez należnych mu honorów wojskowych. 5 maja 2018 roku szczątki generała przeniesiono na wojskowe Powązki, przy honorowej asyście Wojska Polskiego.

(więcej)

Ottokar Brzoza-Brzezina był z pochodzenia Czechem. Urodził się 3 marca 1883 roku w Protivinie. Kształcił się w Szkole Kadetów Artylerii w Wiener Neustadt, którą ukończył w 1903 roku. Zawodową służbę wojskową podjął w armii austriackiej w 31. Pułku Artylerii Polowej w Stanisławowie i w 1. Pułku Artylerii Górskiej w Nowym Targu.
W 1909 roku został przeniesiony do rezerwy. Dwa lata później wstąpił do Związku Walki Czynnej, a następnie do Związku Strzeleckiego, w którym sprawował funkcję komendanta miasta Stanisławów i szkolił przyszłych artylerzystów w podkrakowskich Przegorzałach .

Po wybuchu I wojny światowej, od sierpnia 1914 roku, kapitan Brzoza-Brzezina służył w Legionach Polskich. Do marca 1917 był organizatorem i dowódcą 1. Pułku Artylerii. Po kryzysie przysięgowym wcielono go do armii austriackiej, gdzie został dowódcą baterii zapasowej w 1. Pułku Artylerii Górskiej. W 1918 wstąpił do Wojska Polskiego. Został uhonorowany licznymi odznaczeniami, w tym czterokrotnie Orderem Wojennym Virtuti Militari, czterokrotnie Krzyżem Walecznych oraz znakiem oficerskim "Parasol". Pośmiertnie, w 1969 roku, awansowano go na stopień generała brygady.