Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 15 lat temu zmarła Anka Kowalska, pisarka i poetka…
2023-06-29, 16:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł

15 lat temu zmarła Anka Kowalska, pisarka i poetka, działaczka demokratycznej opozycji

Anka Kowalska. [fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe]
Anka Kowalska. [fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe]
15 lat temu, 29 czerwca 2008 roku, zmarła Anka Kowalska, pisarka, poetka i dziennikarka, w okresie PRL działaczka demokratycznej opozycji. Była autorką zbiorów poezji, między innymi "Credo najmniejsze", "Psalm z doliny", wydanych w drugim obiegu "Wierszy z obozu internowanych" oraz przetłumaczonej na kilka języków, głośnej powieści "Pestka", zekranizowanej w latach 90. XX wieku.
Anka Kowalska współpracowała z Komitetem Obrony Robotników, działała w Komitecie Samoobrony Społecznej "KOR". Redagowała pismo "Komunikat KOR", była nieformalnym sekretarzem Komisji Redakcyjnej. Jej dziełem był w dużej mierze tzw. korkowiec - suchy i precyzyjny, z niewielkim zasobem słów, język dokumentów KOR. Prowadziła także bank informacji o represjach. Była wielokrotnie zatrzymywana, w jej mieszkaniu funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa przeprowadzali rewizje.

W październiku 1979 roku brała udział w głodówce w kościele św. Krzyża w Warszawie w obronie uwięzionych działaczy Karty 77 w Czechosłowacji. Współpracowała z Komisją Helsińską, uczestniczyła w pracach nad dokumentem "Raport Madrycki. O przestrzeganiu praw człowieka i obywatela w Polsce". W 1980 roku wstąpiła do Solidarności, była członkinią Komitetu Założycielskiego "S" w Instytucie Wydawniczym PAX. Po wprowadzeniu stanu wojennego, 13 grudnia 1981 roku została internowana, przetrzymywano ją w Ośrodku Odosobnienia w Warszawie-Grochowie, w Gołdapi oraz w Darłówku. Została zwolniona 1 czerwca 1982 roku.

Była sygnatariuszką - w lutym 1984 roku - oświadczenia byłych członków KSS KOR, Karty 77 i podziemnej "S", potępiających procesy polityczne w obu krajach. W listopadzie tego samego roku, po zabójstwie księdza Jerzego Popiełuszki, współorganizowała Komitet Obywatelski Przeciw Przemocy w Warszawie.

W latach 70. i 80. publikowała w niezależnym piśmie "Zapis", emigracyjnym "Pulsie" i paryskiej "Kulturze", współpracowała z "Zeszytami Historycznymi" wydawanymi przez Instytut Literacki w Paryżu. Jej utwory drukowały podziemne wydawnictwa, i tak "Wiersze z obozu internowanych" wydała w 1983 roku Biblioteka Obserwatora Stanu Wojennego, a dwa lata później tom "Racja stanu (...)" wyszedł nakładem, również w drugim obiegu, Przedświtu Warszawskiej Niezależnej Oficyny Poetów i Malarzy, a później Solidarności Walczącej.

W 2006 roku prezydent Lech Kaczyński odznaczył Ankę Kowalską Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

(więcej)

Urodziła się 22 lutego 1932 roku w Sosnowcu. W 1955 roku ukończyła filologię polską na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Debiutowała podczas studiów wierszami drukowanymi w "Słowie Powszechnym". Po studiach zamieszkała w Warszawie. W latach 1955-1962 pracowała jako korektorka, a następnie redaktorka w "Kierunkach" i "Słowie Powszechnym".

Pisała dla wydawnictwa PAX, w latach 1960-68 należała do Stowarzyszenia "Pax", z którego wystąpiła w proteście przeciwko stanowisku stowarzyszenia wobec wydarzeń Marca'68.

Współpracowała z pismami: "Puls", "Zapis", "Biuletyn Informacyjny", z paryską "Kultury", a także z Polskim Radiem i z "Gazetą Wyborczą".

Anka Kowalska była laureatką Nagrody Młodych im. Włodzimierza Pietrzaka w 1959 roku, Nagrody Peleryny na Ogólnopolskim Festiwalu Studentów w Gdańsku w 1961-ym, za tom poezji "Credo najmniejsze", oraz Nagrody POLCUL Foundation - Niezależnej Fundacji Popierania Kultury Polskiej w Sydney w 1982 roku.

Zmarła 29 czerwca 2008 roku w Warszawie. Została pochowana na cmentarzu przy parafii św. Józefa Rzemieślnika w Sosnowcu.

W 2011 roku nakładem Wydawnictwa Więź ukazała się książka Anki Kowalskiej "Folklor tamtych lat", zawierająca wspomnienia i wiersze, opisujące wydarzenia kilku lat działalności KOR.

Zobacz także

2023-07-15, godz. 12:00 Grunwald 1410 613 lat temu na polach grunwaldzkich doszło do jednej z najważniejszych bitew w historii Polski. » więcej 2023-07-15, godz. 10:00 Wyklęci ' 63 Już po raz trzeci w Starym Grodkowie, dzisiaj o 15 rozpocznie się Festiwal Pamięci.Tym razem będzie poświęcony Powstańcom Styczniowym i Żołnierzom Wy… » więcej 2023-07-15, godz. 08:00 Kalendarium historyczne na dziś 15 lipca » więcej 2023-07-14, godz. 16:00 Do Berlina z historycznym przesłaniem Już 10 września odbędzie się uroczysta beatyfikacja Rodziny Ulmów, która niosła pomoc Żydom, ukrywając ich pod swoim dachem podczas II wojny światow… » więcej 2023-07-14, godz. 14:00 Z Przystankiem Historia w Bieszczady Przygoda laureatów konkursu fotograficznego w malowniczych Bieszczadach wciąż trwa!To już drugi obóz patriotyczno-historyczny zorganizowany przez Instytut… » więcej 2023-07-14, godz. 12:00 Wakacje z Muzeum Piastów Śląskich Niedawno rozpoczęły się wakacje.W zwiazku z tym w brzeskim zamku-muzeum obowiązywać będą niższe ceny biletów! » więcej 2023-07-14, godz. 10:00 80 lat temu Stanisław Mikołajczyk został premierem rządu RP na uchodźstwie 80 lat temu, 14 lipca 1943 roku, Stanisław Mikołajczyk, przywódca ruchu ludowego, został premierem rządu RP na uchodźstwie. Tekę premiera objął po śmierci… » więcej 2023-07-14, godz. 08:00 135 lat temu urodził się gen.Tadeusz Malinowski, żołnierz Legionów Polskich, współorganizator Armii Polskiej we… 135 lat temu - 14 lipca 1888 - urodził się Tadeusz Malinowski, żołnierz Legionów Polskich, współorganizator Armii Polskiej we Francji, generał Wojska Polskiego… » więcej 2023-07-14, godz. 08:00 Kalendarium historyczne na dziś 14 lipca » więcej 2023-07-13, godz. 16:00 Podziemne miasto Do końca sierpnia rozpoczyna kursowanie autobus komunikacji miejskiej na plaże przy "Podziemne Miasto na Wyspie Wolin". » więcej
184185186187188
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »