Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 15 lat temu zmarła Anka Kowalska, pisarka i poetka…
2023-06-29, 16:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł

15 lat temu zmarła Anka Kowalska, pisarka i poetka, działaczka demokratycznej opozycji

Anka Kowalska. [fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe]
Anka Kowalska. [fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe]
15 lat temu, 29 czerwca 2008 roku, zmarła Anka Kowalska, pisarka, poetka i dziennikarka, w okresie PRL działaczka demokratycznej opozycji. Była autorką zbiorów poezji, między innymi "Credo najmniejsze", "Psalm z doliny", wydanych w drugim obiegu "Wierszy z obozu internowanych" oraz przetłumaczonej na kilka języków, głośnej powieści "Pestka", zekranizowanej w latach 90. XX wieku.
Anka Kowalska współpracowała z Komitetem Obrony Robotników, działała w Komitecie Samoobrony Społecznej "KOR". Redagowała pismo "Komunikat KOR", była nieformalnym sekretarzem Komisji Redakcyjnej. Jej dziełem był w dużej mierze tzw. korkowiec - suchy i precyzyjny, z niewielkim zasobem słów, język dokumentów KOR. Prowadziła także bank informacji o represjach. Była wielokrotnie zatrzymywana, w jej mieszkaniu funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa przeprowadzali rewizje.

W październiku 1979 roku brała udział w głodówce w kościele św. Krzyża w Warszawie w obronie uwięzionych działaczy Karty 77 w Czechosłowacji. Współpracowała z Komisją Helsińską, uczestniczyła w pracach nad dokumentem "Raport Madrycki. O przestrzeganiu praw człowieka i obywatela w Polsce". W 1980 roku wstąpiła do Solidarności, była członkinią Komitetu Założycielskiego "S" w Instytucie Wydawniczym PAX. Po wprowadzeniu stanu wojennego, 13 grudnia 1981 roku została internowana, przetrzymywano ją w Ośrodku Odosobnienia w Warszawie-Grochowie, w Gołdapi oraz w Darłówku. Została zwolniona 1 czerwca 1982 roku.

Była sygnatariuszką - w lutym 1984 roku - oświadczenia byłych członków KSS KOR, Karty 77 i podziemnej "S", potępiających procesy polityczne w obu krajach. W listopadzie tego samego roku, po zabójstwie księdza Jerzego Popiełuszki, współorganizowała Komitet Obywatelski Przeciw Przemocy w Warszawie.

W latach 70. i 80. publikowała w niezależnym piśmie "Zapis", emigracyjnym "Pulsie" i paryskiej "Kulturze", współpracowała z "Zeszytami Historycznymi" wydawanymi przez Instytut Literacki w Paryżu. Jej utwory drukowały podziemne wydawnictwa, i tak "Wiersze z obozu internowanych" wydała w 1983 roku Biblioteka Obserwatora Stanu Wojennego, a dwa lata później tom "Racja stanu (...)" wyszedł nakładem, również w drugim obiegu, Przedświtu Warszawskiej Niezależnej Oficyny Poetów i Malarzy, a później Solidarności Walczącej.

W 2006 roku prezydent Lech Kaczyński odznaczył Ankę Kowalską Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

(więcej)

Urodziła się 22 lutego 1932 roku w Sosnowcu. W 1955 roku ukończyła filologię polską na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Debiutowała podczas studiów wierszami drukowanymi w "Słowie Powszechnym". Po studiach zamieszkała w Warszawie. W latach 1955-1962 pracowała jako korektorka, a następnie redaktorka w "Kierunkach" i "Słowie Powszechnym".

Pisała dla wydawnictwa PAX, w latach 1960-68 należała do Stowarzyszenia "Pax", z którego wystąpiła w proteście przeciwko stanowisku stowarzyszenia wobec wydarzeń Marca'68.

Współpracowała z pismami: "Puls", "Zapis", "Biuletyn Informacyjny", z paryską "Kultury", a także z Polskim Radiem i z "Gazetą Wyborczą".

Anka Kowalska była laureatką Nagrody Młodych im. Włodzimierza Pietrzaka w 1959 roku, Nagrody Peleryny na Ogólnopolskim Festiwalu Studentów w Gdańsku w 1961-ym, za tom poezji "Credo najmniejsze", oraz Nagrody POLCUL Foundation - Niezależnej Fundacji Popierania Kultury Polskiej w Sydney w 1982 roku.

Zmarła 29 czerwca 2008 roku w Warszawie. Została pochowana na cmentarzu przy parafii św. Józefa Rzemieślnika w Sosnowcu.

W 2011 roku nakładem Wydawnictwa Więź ukazała się książka Anki Kowalskiej "Folklor tamtych lat", zawierająca wspomnienia i wiersze, opisujące wydarzenia kilku lat działalności KOR.

Zobacz także

2023-08-07, godz. 12:00 Czas na nowe izby pamięci Dołącz do programu "Izby Pamięci"! Twórz lokalne dziedzictwo razem z Narodowym Instytutem Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów » więcej 2023-08-07, godz. 10:00 Wrocław w 1948 Od 4 do 30 sierpnia 2023 r. będziemy mieli okazję oglądać wystawę plenerową WROCŁAW 1948. STOLICA POLSKI przygotowaną przez Instytut Pamięci Narodowej… » więcej 2023-08-07, godz. 08:00 Kalendarz historyczny na dziś 7 sierpnia » więcej 2023-08-06, godz. 10:00 Przed wymarszem Kadrówki Dzisiaj już po raz 43 wyruszy z Krakowa Marsz Szlakiem I Kompani Kadrowej.Uroczystości poprzedzające wymarsz odbyły się już wczoraj. » więcej 2023-08-06, godz. 08:00 Kalendarz historyczny na dziś 6 sierpnia » więcej 2023-08-05, godz. 12:00 Jeszcze o obchodach 79 rocznicy Powstania Warszawskiego w Opolu Opolanie uroczyście uczcili pamięć 79. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego Przy Pomniku Armii Krajowej w Opolu w obecności przedstawicieli władz rządowych… » więcej 2023-08-05, godz. 10:00 Festiwal Dziedzictwa Kresów Już jutro czyli 5 sierpnia, sobota, 15.00, Budy, Park Żywiołów Lwów po raz pierwszy czyli miasto jakiego nie znacie… » więcej 2023-08-05, godz. 08:00 Kalendarz historyczny na dziś 5 sierpnia » więcej 2023-08-04, godz. 16:00 Powrót do przeszłości Muzeum Wsi Opolskiej zaprasza do oglądania kolejnej wystawy fotograficznej. Tym razem prac autorstwa prof. dr hab. Marka Szyryka pt. „POWRÓT DO PRZESZŁOŚCI… » więcej 2023-08-04, godz. 14:00 Komiks o Powstaniu Warszawskim Na rynku księgarskim pojawił się II tom komiksu o Powstaniu Warszawskim. » więcej
174175176177178
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »