Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 15 lat temu zmarła Anka Kowalska, pisarka i poetka…
2023-06-29, 16:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł

15 lat temu zmarła Anka Kowalska, pisarka i poetka, działaczka demokratycznej opozycji

Anka Kowalska. [fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe]
Anka Kowalska. [fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe]
15 lat temu, 29 czerwca 2008 roku, zmarła Anka Kowalska, pisarka, poetka i dziennikarka, w okresie PRL działaczka demokratycznej opozycji. Była autorką zbiorów poezji, między innymi "Credo najmniejsze", "Psalm z doliny", wydanych w drugim obiegu "Wierszy z obozu internowanych" oraz przetłumaczonej na kilka języków, głośnej powieści "Pestka", zekranizowanej w latach 90. XX wieku.
Anka Kowalska współpracowała z Komitetem Obrony Robotników, działała w Komitecie Samoobrony Społecznej "KOR". Redagowała pismo "Komunikat KOR", była nieformalnym sekretarzem Komisji Redakcyjnej. Jej dziełem był w dużej mierze tzw. korkowiec - suchy i precyzyjny, z niewielkim zasobem słów, język dokumentów KOR. Prowadziła także bank informacji o represjach. Była wielokrotnie zatrzymywana, w jej mieszkaniu funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa przeprowadzali rewizje.

W październiku 1979 roku brała udział w głodówce w kościele św. Krzyża w Warszawie w obronie uwięzionych działaczy Karty 77 w Czechosłowacji. Współpracowała z Komisją Helsińską, uczestniczyła w pracach nad dokumentem "Raport Madrycki. O przestrzeganiu praw człowieka i obywatela w Polsce". W 1980 roku wstąpiła do Solidarności, była członkinią Komitetu Założycielskiego "S" w Instytucie Wydawniczym PAX. Po wprowadzeniu stanu wojennego, 13 grudnia 1981 roku została internowana, przetrzymywano ją w Ośrodku Odosobnienia w Warszawie-Grochowie, w Gołdapi oraz w Darłówku. Została zwolniona 1 czerwca 1982 roku.

Była sygnatariuszką - w lutym 1984 roku - oświadczenia byłych członków KSS KOR, Karty 77 i podziemnej "S", potępiających procesy polityczne w obu krajach. W listopadzie tego samego roku, po zabójstwie księdza Jerzego Popiełuszki, współorganizowała Komitet Obywatelski Przeciw Przemocy w Warszawie.

W latach 70. i 80. publikowała w niezależnym piśmie "Zapis", emigracyjnym "Pulsie" i paryskiej "Kulturze", współpracowała z "Zeszytami Historycznymi" wydawanymi przez Instytut Literacki w Paryżu. Jej utwory drukowały podziemne wydawnictwa, i tak "Wiersze z obozu internowanych" wydała w 1983 roku Biblioteka Obserwatora Stanu Wojennego, a dwa lata później tom "Racja stanu (...)" wyszedł nakładem, również w drugim obiegu, Przedświtu Warszawskiej Niezależnej Oficyny Poetów i Malarzy, a później Solidarności Walczącej.

W 2006 roku prezydent Lech Kaczyński odznaczył Ankę Kowalską Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

(więcej)

Urodziła się 22 lutego 1932 roku w Sosnowcu. W 1955 roku ukończyła filologię polską na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Debiutowała podczas studiów wierszami drukowanymi w "Słowie Powszechnym". Po studiach zamieszkała w Warszawie. W latach 1955-1962 pracowała jako korektorka, a następnie redaktorka w "Kierunkach" i "Słowie Powszechnym".

Pisała dla wydawnictwa PAX, w latach 1960-68 należała do Stowarzyszenia "Pax", z którego wystąpiła w proteście przeciwko stanowisku stowarzyszenia wobec wydarzeń Marca'68.

Współpracowała z pismami: "Puls", "Zapis", "Biuletyn Informacyjny", z paryską "Kultury", a także z Polskim Radiem i z "Gazetą Wyborczą".

Anka Kowalska była laureatką Nagrody Młodych im. Włodzimierza Pietrzaka w 1959 roku, Nagrody Peleryny na Ogólnopolskim Festiwalu Studentów w Gdańsku w 1961-ym, za tom poezji "Credo najmniejsze", oraz Nagrody POLCUL Foundation - Niezależnej Fundacji Popierania Kultury Polskiej w Sydney w 1982 roku.

Zmarła 29 czerwca 2008 roku w Warszawie. Została pochowana na cmentarzu przy parafii św. Józefa Rzemieślnika w Sosnowcu.

W 2011 roku nakładem Wydawnictwa Więź ukazała się książka Anki Kowalskiej "Folklor tamtych lat", zawierająca wspomnienia i wiersze, opisujące wydarzenia kilku lat działalności KOR.

Zobacz także

2023-08-09, godz. 08:00 78 rocznica zrzucenia bomby atomowej na Nagasaki 78 lat temu, 9 sierpnia 1945 roku, Amerykanie zrzucili bombę atomową na Nagasaki, trzy dni po ataku jądrowym na Hiroszimę. Były to jedyne w historii przypadki… » więcej 2023-08-09, godz. 08:00 Kalendarz historyczny na dziś 9 sierpnia » więcej 2023-08-08, godz. 17:00 Na Jakubowym Szlaku Już 10 września tego roku w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa będzie można zwiedzać z przewodnikiem kościół pw. św. Jakuba Apostoła w Małujowicac… » więcej 2023-08-08, godz. 15:00 Prąd dla walczącej Warszawy Elektrownia Powiśle działała od 1904 roku do wczesnych lat 90-tych XX wieku. Podczas Powstania Warszawskiego zatrudnieni w niej monterzy przedostawali się… » więcej 2023-08-08, godz. 12:00 79 lat temu zginął Antoni Godlewski pseudonim "Antek Rozpylacz" 79 lat temu, 8 sierpnia 1944 roku, w ósmym dniu Powstania Warszawskiego, zginął Antoni Szczęsny Godlewski, pseudonim "Antek Rozpylacz". Po śmierci stał się… » więcej 2023-08-08, godz. 10:00 79 lat temu rozpoczęła nadawanie powstańcza radiostacja Błyskawica 79 lat temu, 8 sierpnia 1944 roku, warszawscy powstańcy uruchomili stację nadawczą Armii Krajowej "Błyskawica". Była to pierwsza polska radiostacja, która… » więcej 2023-08-08, godz. 08:00 Dzisiaj (08.08) Pogrzeb Krzysztofa Adama Wolfa, działacza Solidarności Walczącej i Solidarności Huty Warszawa W Warszawie odbędzie się pogrzeb Krzysztofa Adama Wolfa, działacza Solidarności Walczącej i Solidarności Huty Warszawa, związanego z Międzyzakładowym… » więcej 2023-08-08, godz. 08:00 Kalendarz historyczny na dziś 8 sierpnia » więcej 2023-08-07, godz. 16:00 Wystawa o Ponurym Już za tydzień otwarcie wystawy poświęconej legendarnemu świętokrzyskiemu dowódcy AK "Ponuremu" » więcej 2023-08-07, godz. 14:00 Wakacje z CMJW Okolice Popielowa pośród Borów Stobrawskich wyróżnia gęsta sieć pieszych i rowerowych szlaków, zadbane wioski oraz duża aktywność kulturalna » więcej
173174175176177
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »