Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 120 lat temu urodził się Stanisław Mieszkowski…
2023-06-17, 10:00 Autor: IAR/D.Panek/K.Koziełł

120 lat temu urodził się Stanisław Mieszkowski, oficer Marynarki Wojennej skazany na śmierć w procesie komandorów

Stanisław Mieszkowski. [fot. wikipedia/domena publiczna]
Stanisław Mieszkowski. [fot. wikipedia/domena publiczna]
120 lat temu, 17 czerwca 1903 roku, urodził się w Piotrkowie Trybunalskim Stanisław Mieszkowski, oficer Marynarki Wojennej, we wrześniu 1939 obrońca Helu. Po upadku kampanii wrześniowej przebywał w niemieckich oflagach. W 1945 wrócił do czynnej służby w powstającej od podstaw Marynarce Wojennej. W latach 50., jako jeden z siedmiu oficerów, był sądzony w tak zwanym procesie komandorów. Dowody przeciwko oficerom sfabrykował Główny Zarząd Informacji Wojska Polskiego pod nadzorem komunistycznych władz. Został stracony w 1952 roku, na podstawie wyroku komunistycznego Najwyższego Sądu Wojskowego.
Stanisław Mieszkowski jako ochotnik brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, następnie wstąpił do elitarnej Szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie. W 1924 zgłosił się do Oficerskiej Szkoły Marynarki Wojennej w Toruniu. Był I oficerem artylerii na kontrtorpedowcu "Burza" i na niszczycielach "Grom” i "Błyskawica”.

We wrześniu 1939 roku dowodził kanonierką "Generał Haller”, uczestnicząc w obronie polskiego wybrzeża przed lotnictwem niemieckim. Wraz z załogą okrętu wzmocnił załogę Helu, walcząc aż do kapitulacji 2 października.

W styczniu 1945 roku został uwolniony z obozu jenieckiego przez Armię Czerwoną. Zdecydował się wrócić na Wybrzeże, gdzie rozpoczął służbę w Głównym Urzędzie Morskim, otrzymując stanowisko kapitana portu w Kołobrzegu. Na początku 1946 został skierowany do Marynarki Wojennej w Gdyni. Pełnił funkcję dowódcy Flotylli Trałowców oraz organizował Oficerską Szkołę Marynarki Wojennej w Gdyni. Od 1947 roku był szefem Sztabu Głównego Marynarki Wojennej, zaś 15 listopada 1949 objął stanowisko dowódcy Floty.

Został aresztowany 20 października 1950 roku przez oficerów Zarządu Informacji Marynarki Wojennej w Gdyni pod nieprawdziwym zarzutem szpiegostwa. Wyrokiem Najwyższego Sądu Wojskowego z 21 lipca 1952 skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano 16 grudnia tego samego roku w więzieniu przy ulicy Rakowieckiej w Warszawie. Komandor Mieszkowski zginął od strzału w tył głowy.

Szczątki Stanisława Mieszkowskiego zostały odnalezione wiosną 2013 roku w kwaterze "Ł” Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie przez zespół badawczy IPN.

W 2016 roku prezydent Andrzej Duda mianował go pośmiertnie kontradmirałem. W kołobrzeskim porcie znajduje się pomnik Stanisława Mieszkowskiego, jego imię nosi też skwer w tym mieście.

(więcej)

21 lipca 1952 roku stalinowski Najwyższy Sąd Wojskowy w Warszawie, pod przewodnictwem pułkownika Piotra Parzenieckiego, wydał wyrok w tak zwanym procesie komandorów. Siedmiu oficerów Marynarki Wojennej, w tym komandor Stanisław Mieszkowski, zostało oskarżonych o przestępstwo, którego nie popełnili. Dowody przeciwko nim sfabrykował Główny Zarząd Informacji Wojska Polskiego. Oficerom zarzucono działalność szpiegowską i dywersyjną.

Po miesiącach tortur, na podstawie sfałszowanych dowodów i wymuszonych zeznań, w lipcu 1952 roku pięciu z nich zostało skazanych na karę śmierci, a dwóch na dożywocie. Cztery miesiące później, w listopadzie, dwóm oficerom wyrok śmierci zmieniono na dożywotnie więzienie.

12 grudnia 1952 roku w mokotowskim więzieniu został rozstrzelany komandor Jerzy Staniewicz, cztery dni później zamordowano komandora Stanisława Mieszkowskiego i komandora porucznika Zbigniewa Przybyszewskiego. W 2013 ich szczątki odnaleziono w kwaterze "Ł” na warszawskim Cmentarzu Powązkowskim.

W grudniu 2017 odbył się uroczysty państwowy pogrzeb komandorów zamordowanych z wyroku komunistycznego sądu. Po mszy świętej w kościele Marynarki Wojennej w Gdyni Oksywiu, zostali pochowani w Kwaterze Pamięci na Cmentarzu Marynarki Wojennej. Jerzy Staniewicz i Stanisław Mieszkowski zostali pośmiertnie mianowani na stopień kontradmirała, a Zbigniew Przybyszewski - komandora.

W 1956 roku Najwyższy Sąd Wojskowy uchylił wyrok z 1952, a sprawa została umorzona z braku dowodów winy.

Oficerowie skazani w procesie komandorów przed wojną służyli w Wojsku Polskim, w kampanii wrześniowej 1939 roku bronili Helu, następnie przebywali w niemieckich oflagach. W 1945 wrócili do służby w powstającej Marynarce Wojennej i zajęli najwyższe stanowiska w morskich siłach zbrojnych. Szybko też stali się ofiarami stalinowskich represji.

Przyjmuje się, że w latach 1945-1955 różnym formom represji w Marynarce Wojennej zostało poddanych około 400 żołnierzy zawodowych oraz około 250 marynarzy i podoficerów służby zasadniczej.

Zobacz także

2023-07-19, godz. 16:00 Nagroda Semper Fidelis Rusza piąta edycja Nagrody IPN „Semper Fidelis” » więcej 2023-07-19, godz. 14:00 Spacer archeologiczny w Łambinowicach Centralne Muzeum Jeńców Wojennych zaprasza już dzisiaj (19 lipca) do udziału w „Lekcji czytania krajobrazu”, czyli wyjątkowym spacerze archeologicznym… » więcej 2023-07-19, godz. 12:00 Pomysł na parowozownię Już dzisiaj spotkanie ws. rewitalizacji Parowozowni w Katowicach. Obiekt, mimo niepozorności, jest istotną częścią dziedzictwa kulturowego Katowic - miasta… » więcej 2023-07-19, godz. 10:00 Aresztowania dowódców AK Okręgu Wileńskiego Mija właśnie 79 lat od czasu NKWD podstępnego aresztowania przez NKWD dowódcy Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej płk. Aleksandra Krzyżanowskiego „Wilka”… » więcej 2023-07-19, godz. 08:00 Kalendarium historyczne na dziś 19 lipca » więcej 2023-07-18, godz. 16:00 Obława Augustowska zapamiętana 78 lat temu trwały jeszcze aresztowanie w ramach tzw.Obławy Augustowskiej » więcej 2023-07-18, godz. 14:00 Skwer im.Janusza Kurtyki Wczoraj w Tarnowie odbyła się uroczystość nadania imienia Janusza Kurtyki prezes Instytutu Pamięci Narodowej, który zginął w Katastrofie Smoleńskiej » więcej 2023-07-18, godz. 12:00 Szlaki Nadziei na Śląsku Do 24 września tego roku na jaworznickim Rynku prezentowana jest plenerowa wystawa pt. „Szlaki nadziei. Odyseja Wolności", przygotowana przez Instytut Pamięci… » więcej 2023-07-18, godz. 10:00 Tramwajem w przeszłość Wrocławia 130 lat temu, w 1893 roku we Wrocławiu uruchomiono tramwaje elektryczne O tej i innych ciekawostkach, takich jak pierwszej kobiecie za sterami tramwaju czy kolorze… » więcej 2023-07-18, godz. 08:00 Kalendarium historyczne na dziś 18 lipca » więcej
182183184185186
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »