"Dyrygowałem jako gość bardzo dużo i właściwie po całym świecie, wielokrotnie wracając do stolic takich jak Rzym, Paryż czy Londyn" - opowiadał o sobie w wywiadzie dla Polskiego Radia. Zmarł w 2003 roku. W jego repertuarze znalazły się zarówno wielkie formy wokalno-instrumentalne - oratoria i opery - jak i utwory symfoniczne, muzyka klasyczna i współczesna.

Był cenionym interpretatorem dzieł Krzysztofa Pendereckiego, dyrygował prawykonaniami jego "Pasji według św. Łukasza", "Dies irae" czy "Diabłów z Loudun". Na polskie sceny operowe i estrady koncertowe wprowadził liczne utwory Igora Strawińskiego, Artura Honeggera, Claude'a Debussy'ego. Przez wiele lat kierował klasą dyrygentury w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie (od 1979 Akademia Muzyczna) i Akademii Muzycznej w Warszawie (od 2008 Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina).

Komponował opery, utwory symfoniczne i kameralne, a także muzykę filmową, między innymi do produkcji "Ewa chce spać", "Rancho Texas" czy "Inspekcja Pana Anatola". Był popularyzatorem muzyki, opublikował wiele książek o tematyce muzycznej, jak: "Ucieczka spod klucza", "Niewczesne żarty", "Jak z nut".

W Telewizji Polskiej prowadził autorski program "Nie taki diabeł straszny", propagujący muzykę poważną. Dokonał licznych nagrań dla firm fonograficznych, w tym Philips, Harmonia Mundi, Polskie Nagrania, Miełodija, Electra. Albumy te były wielokrotnie nagradzane. Nagranie "Pasji" pod dyrekcją Henryka Czyża w 1967 roku zdobyło najważniejsze światowe wyróżnienia płytowe - Grand Prix du Disque i Nagrodę Edisona.

Zmarł w Warszawie 16 stycznia 2003 roku. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

(więcej)

Henryk Czyż urodził się 16 czerwca 1923 roku w Grudziądzu. W czasie wojny był żołnierzem Armii Krajowej, po udziale w akcji "Burza" w 1944 roku został aresztowany i wraz z tysiącami innych wywieziony do obozu sowieckiego w Kałudze.

Po wojnie, w latach 1946-1948, studiował prawo i filozofię na Uniwersytecie im. Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 1952 ukończył Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną w Poznaniu, gdzie studiował kompozycję w klasie Tadeusza Szeligowskiego i dyrygenturę pod kierunkiem Waleriana Bierdiajewa.

Był dyrygentem wielu orkiestr w całym kraju, w latach 1957-1960 i w latach 70. kierownikiem artystycznym Filharmonii Łódzkiej, a od 1963 do 1967 roku - Filharmonii Krakowskiej. Od 1962 do 1966 prowadził klasę dyrygentury w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie. Do jego uczniów należał między innymi Antoni Wit. W latach 1980-1995 prowadził klasę dyrygentury w Akademii Muzycznej w Warszawie.

Pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.