Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 115 lat temu urodził się Jerzy Antoni Lewiński…
2023-06-14, 08:00 Autor: IAR/K.Koziełł/D.Panek

115 lat temu urodził się Jerzy Antoni Lewiński, komendant Kedywu Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej

Jerzy Antoni Lewiński (Chuchro). [fot. wikipedia/domena publiczna]
Jerzy Antoni Lewiński (Chuchro). [fot. wikipedia/domena publiczna]
115 lat temu, 14 czerwca 1908 roku, urodził się w Mierzycach niedaleko Wielunia Jerzy Antoni Lewiński, pseudonimy "Chuchro” i "Jurek”, major saperów Wojska Polskiego, organizator i komendant Kedywu Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej. Zginął rozstrzelany przez Niemców w publicznej egzekucji, 24 listopada 1943 roku. Miał 35 lat.
Podczas kampanii wrześniowej 1939 roku walczył w obronie Warszawy. Był dowódcą 1. kompanii i zastępcą dowódcy 5. zmotoryzowanego batalionu saperów. Ranny, dostał się do niewoli niemieckiej. Po ucieczce z obozu jenieckiego w Radomiu, powrócił do Warszawy.

Od grudnia 1939 działał w konspiracji, w Związku Walki Zbrojnej. Początkowo należał do tak zwanego Sztabu Dywersji, a od sierpnia 1940 dowodził batalionem saperów miasta stołecznego Warszawy. Dodatkowo w czerwcu 1942 roku objął dowództwo Związku Odwetu Okręgu Warszawskiego AK.

Od listopada 1942 roku kapitan Jerzy Antoni Lewiński był organizatorem i dowódcą Kedywu (Kierownictwa Dywersji) Okręgu Warszawa AK. Odpowiadał za wiele akcji zbrojnych Związku Odwetu i Kedywu, w tym głośną akcję "Wieniec” przeciwko niemieckiemu transportowi kolejowemu, przeprowadzoną w październiku 1942. W tym samym czasie zostały wysadzone tory kolejowe w ośmiu miejscach Warszawskiego Węzła Kolejowego. Ponadto uczestniczył osobiście między innymi w akcji "Getto”, podczas której AK udzielała zbrojnej pomocy żydowskim powstańcom z getta. W maju 1943 roku wyraził zgodę na przeprowadzenie przez Jana Krysta "Alana" akcji bojowej w kawiarni "Adria", podczas której zastrzelono trzech oficerów gestapo.

6 listopada 1943 major Lewiński został aresztowany i 18 dni później zamordowany przez Niemców.
Po śmierci oznaczono go Srebrnym Krzyżem Zasługi.

(więcej)

Jerzy Antoni Lewiński uczył się w Szkole Podchorążych Piechoty w Ostrowi i Szkole Podchorążych Inżynierii w Warszawie. Następnie, w latach 1933-1934, odbył kurs dla instruktorów Wychowania Fizycznego w Centralnym Instytucie WF w Warszawie, a cztery lata później rozpoczął studia w Wyższej Szkole Inżynierii.

Od 1930 był oficerem instruktorem w 5. batalionie saperów. W 1933 roku został oficerem WF. Jednocześnie od 1935 był adiutantem, a od 1937 oficerem do spraw wyszkolenia 5. batalionu saperów. W tym samym roku objął funkcję kierownika WF w Centrum Wyszkolenia Saperów.

Podczas kampanii wrześniowej 1939 roku walczył w obronie Warszawy. W czerwcu 1943 roku został mianowany majorem służby stałej.

Po śmierci Jerzego Antoniego Lewińskiego w listopadzie 1943 roku, jego następca Józef Rybicki w jednym ze sprawozdań Kedywu Okręgu Warszawa pisał o wstrząsie, jakiego doznał Kedyw po stracie komendanta: "Zabrakło (...) jego fachowych wiadomości, doświadczenia, umiejętności doboru i kierowania ludźmi. (...) To, że Kedyw Okręgu po stracie jego poszedł bez zahamowania naprzód, jest jego niezaprzeczalną zasługą. Stworzył on fundamenty, na których jego następca mógł oprzeć swoją dalszą pracę”.

Zobacz także

2023-07-06, godz. 16:00 Wieczorem w niemodlińskim zamku Letnie wieczory z historią w tle. Spacer z komentarzem przewodnika to doskonała propozycja by zatrzymać się na chwilę i poznać historię Zamku Niemodlin. » więcej 2023-07-06, godz. 14:00 Powrót płaskorzeźb do Brzegu Z okazji otwarcia wystawy czasowej poświęconej księciu Jerzemu II w Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu, po 80 latach wróciły do tego miasta płaskorzeźby… » więcej 2023-07-06, godz. 12:00 Letnia Akademia Odkrywców W Letniej Akademii Odkrywców w Kędzierzynie Koźlu są jeszcze wolne miejsca » więcej 2023-07-06, godz. 10:00 101 lat temu zmarła błogosławiona Maria Teresa Ledóchowska, nazywana Matką Afryki 101 lat temu, 6 lipca 1922 roku, zmarła Maria Teresa Ledóchowska, błogosławiona Kościoła katolickiego, założycielka Zgromadzenia Sióstr Misjonarek św… » więcej 2023-07-06, godz. 08:00 Szkocka koronacja króla Karola III Za nami szkocka koronacja króla Karola III. Od XVII-wiecznej unii personalnej między Szkocją i Anglią aż do początku XIX stulecia monarchowie dostawali insygnia… » więcej 2023-07-06, godz. 08:00 Kalendarium historyczne na dziś 6 lipca » więcej 2023-07-05, godz. 16:00 130 lat temu urodziła się Maria Kujawska, lekarka, nazywana "Aniołem z Ravensbrück" 130 lat temu, 5 lipca 1893 roku, urodziła się Maria Kujawska, lekarka, działaczka społeczna na Śląsku. Podczas II wojny światowej wraz z dwiema córkami… » więcej 2023-07-05, godz. 14:00 Wołyń 1943-2023 W związku ze zbliżającą się rocznicą rzezi wołyńskiej, na placu przed Centrum Historii Zajezdnia pojawiła się organizowana przez Centrum Myśli Jana… » więcej 2023-07-05, godz. 12:00 Jak rozmawiać o Wołyniu W poniedziałek 10 lipca o godz. 11.00 w Przystanek Historia IPN Wrocław przy ul. Długosza 48 we Wrocławiu odbędzie się konferencja naukowa pt. "Jak rozmawiać… » więcej 2023-07-05, godz. 10:00 Rusza konkurs „Książka Historyczna Roku” Rusza konkurs „Książka Historyczna Roku”. Jest on organizowany przez Instytut Pamięci Narodowej, Narodowe Centrum Kultury, Polskie Radio oraz Telewizję… » więcej
189190191192193
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »