Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Mija 80 lat od akcji AK pod Celestynowem
2023-05-20, 11:00 Autor: IAR/K.Koziełł/O.Kłosińska

Mija 80 lat od akcji AK pod Celestynowem

Mieczysław Kurkowski "Mietek". [fot. wikipedia/domena publiczna]
Mieczysław Kurkowski "Mietek". [fot. wikipedia/domena publiczna]
80 lat temu, w nocy z 19 na 20 maja 1943 roku, na stacji kolejowej w Celestynowie nieopodal Warszawy Grupy Szturmowe Szarych Szeregów przeprowadziły brawurową akcję odbicia 49 więźniów przewożonych pociągiem z więzienia na Zamku w Lublinie do KL Auschwitz-Birkenau. Ponad 30 z uwolnionych więźniów przeżyło wojnę.
Przeprowadzenie akcji powierzono oddziałowi dyspozycyjnemu Kedywu Komendy Głównej AK „Motor 30”. Według informacji uzyskanych przez polską konspirację 19 maja więźniarka miała zostać dołączona do pociągu numer 401. O godzinie 22.00 skład miał zatrzymać się na stacji w Celestynowie na trzyminutowy postój.

Polacy dojechali na miejsce po zmierzchu. Przygotowując się do akcji, zajęli pozycje wzdłuż torów, a kilku z nich pojawiło się na peronie, udając podróżnych. Kiedy po północy na stację wjechał pociąg, okazało się, że przewozi na front wschodni kilka kompanii żołnierzy Wehrmachtu. Właściwy skład pojawił się godzinę później.

Żołnierze AK opanowali stację kolejową, odcięli łączność telefoniczną i sterroryzowali załogę parowozu. Jeden z Polaków zastrzelił gestapowca, który nagle wyskoczył z pociągu. Zaalarmowało to załogę konwojującą więźniarkę. Niemcy zaryglowali drzwi wagonu i rozpoczęli ostrzał. Krótko potem AK-owcy wrzucili do przedziału konwojentów granaty, przerywając wymianę ognia, po czym wyważyli drzwi i uwolnili więźniów.

Cała akcja trwała około 40 minut. Po jej zakończeniu żołnierze AK wraz z uwolnionymi więźniami przedostali się do Warszawy. Zginęło dwóch Polaków - porucznik Stanisław Kotorowicz "Kron" oraz porucznik Włodzimierz Stysło "Jan II".

Akcją unieszkodliwienia konwojentów oraz uwolnienia więźniów dowodził Tadeusz Zawadzki "Zośka" w obecności kapitana Mieczysława Kurkowskiego „Mietka”, ówczesnego bezpośredniego zwierzchnika Oddziału Specjalnego „Jerzy” w Kedywie Komendy Głównej AK. "Mietek" czuwał nad przebiegiem akcji, stanowiącej dla „Zośki” egzamin oficerski. Operacja została wysoko oceniona przez Komendę Główną, a "Zośkę" odznaczono Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari.

Tadeusz Zawadzki zginął trzy miesiące później podczas ataku na niemiecką strażnicę w Sieczychach koło Wyszkowa, na granicy między Generalnym Gubernatorstwem a polskimi ziemiami włączonymi do Rzeszy.

Zobacz także

2024-08-05, godz. 13:00 80 lat temu rozpoczęła się Rzeź Woli [DŹWIĘK] 80 lat temu rozpoczęła się Rzeź Woli, czyli masakra cywilnej ludności Warszawy, dokonana przez oddziały SS oraz niemieckie siły policyjne. Liczba ofiar… » więcej 2024-08-05, godz. 11:00 Wystawa „Służba członkiń Przysposobienia Wojskowego Kobiet w Powstaniu Warszawskim” Były łączniczkami, sanitariuszkami, przeprowadzały cywilów kanałami, angażowały się w działania bojowe. W siedzibie głównej Muzeum Niepodległości… » więcej 2024-08-05, godz. 10:58 160. rocznica stracenia Romualda Traugutta i 4 innych przywódców Powstania Styczniowego 160 lat temu, 5 sierpnia 1864 roku, na stokach Cytadeli Warszawskiej władze carskie przeprowadziły egzekucję generała Romualda Traugutta, dyktatora Powstania… » więcej 2024-08-05, godz. 09:00 Armia rozpoczyna przygotowania do święta wojska Polscy żołnierze rozpoczynają przygotowania do obchodów święta wojska, które przypada 15 sierpnia. Uroczystości zwieńczy defilada, która po raz kolejny… » więcej 2024-08-05, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 5 sierpnia » więcej 2024-08-04, godz. 11:00 Otwarto wystawę "Cudzoziemcy w Powstaniu Warszawskim" Brytyjczycy, Francuzi, Słowacy, Gruzini. Przedstawiciele między innymi tych narodowości włączyli się 80 lat temu w walkę o wyzwolenie Warszawy. Ich losy… » więcej 2024-08-04, godz. 09:00 80 lat temu zginął Krzysztof Kamil Baczyński, poeta, żołnierz Armii Krajowej 80 lat temu, 4 sierpnia 1944 roku, w czwartym dniu Powstania Warszawskiego - od kuli niemieckiego snajpera - zginął Krzysztof Kamil Baczyński, poeta, żołnierz… » więcej 2024-08-04, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 4 sierpnia » więcej 2024-08-03, godz. 11:00 110 lat temu Józef Piłsudski powołał Pierwszą Kompanię Kadrową 110 lat temu, 3 sierpnia 1914 roku, Józef Piłsudski powołał Pierwszą Kompanię Kadrową, która trzy dni później rozpoczęła historyczny Marsz ku Wolności… » więcej 2024-08-03, godz. 10:15 Cieszyn: wystawa plenerowa w rocznicę zbrodni wojennej Na Dziedzińcu Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Cieszynie zostanie o 14.00 otwarta wystawa plenerowa "Żywocice 1944". We wtorek minie 80. rocznica tragedii żywocickiej… » więcej
45678
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »