Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 75 lat temu został stracony Stanisław Kasznica…
2023-05-12, 16:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/K.Koziełł

75 lat temu został stracony Stanisław Kasznica, ostatni komendant NSZ

Stanisław Kasznica – „Wąsowski”
Stanisław Kasznica – „Wąsowski”
75 lat temu - 12 maja 1948 roku - w więzieniu mokotowskim w Warszawie wykonano wyrok śmierci na podpułkowniku Stanisławie Kasznicy, ostatnim komendancie głównym Narodowych Sił Zbrojnych. Komunistyczny sąd uznał go winnym między innymi współdziałania z Gestapo, zamachów na władzę ludową, dążenia do obalenia ustroju przemocą, działania na szkodę państwa polskiego i posiadania broni. Stracony został także bliski współpracownik Stanisława Kasznicy - kapitan Lech Neyman, członek Komendy Głównej NSZ.
Stanisław Kasznica od 1939 roku działał w konspiracji, najpierw antyhitlerowskiej, potem antykomunistycznej. Na przełomie 1944 i 1945 roku objął funkcję dowódcy Okręgu Poznań poakowskiej organizacji "Nie", której celem była walka z Armią Czerwoną. W sierpniu 1945 został pełniącym obowiązki komendanta głównego NSZ. Funkcję tę pełnił do lutego 1947 roku. Był faktycznym zwierzchnikiem Narodowych Sił Zbrojnych. Podlegały mu struktury terenowe i oddziały zbrojne na obszarze od Białostocczyzny po Rzeszów.

Przez cały okres konspiracyjnej działalności poszukiwało go UB oraz NKWD. Ostatni komendant NSZ miał być przerzucony na Zachód, bo było oczywiste, że zostanie namierzony, rozpracowany i aresztowany. Nie zdążył uciec - zatrzymano go 15 lutego 1947 roku w Zakopanem, gdzie przebywał wraz z rodziną.

Lech Neyman współpracował ze Stanisławem Kasznicą od początku lat 40. Wspólnie tworzyli struktury partyzantki niepodległościowej, razem zostali aresztowani w Zakopanem.

Sfingowany przez komunistów proces Stanisława Kasznicy i Lecha Neymana odbywał się przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Warszawie. Trwał trzy tygodnie, zakończył się 2 marca 1948 roku. Stanisław Kasznica został skazany na czterokrotną karę śmierci, sąd orzekł także utratę praw publicznych i obywatelskich praw honorowych na zawsze oraz przepadek całego mienia na rzecz Skarbu Państwa. Na śmierć skazano także kapitana Lecha Neymana.

Wyroki wykonano 12 maja 1948 roku w więzieniu mokotowskim. Stanisław Kasznica i Lech Neyman zostali rozstrzelani. W 2012 i 2013 roku ich szczątki zostały odnalezione podczas prac prowadzonych przez Instytut Pamięci Narodowej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie w Kwaterze „Na Łączce”. 27 września 2015 roku podpułkownik Stanisław Kasznica został uroczyście pochowany w Panteonie - Mauzoleum Wyklętych-Niezłomnych na Powązkach Wojskowych.

Wyrok z 1948 roku został uznany za nieważny. W 2009 roku Stanisław Kasznica został pośmiertnie odznaczony Orderem Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej.

Zobacz także

2024-05-23, godz. 10:00 Jan Józef Kasprzyk o bitwie o Monte Cassino To była jedna z kluczowych bitew II wojny światowej -tak o bitwie o Monte Cassino mówił były szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan… » więcej 2024-05-23, godz. 09:30 Dziś pogrzeb państwowy doczesnych szczątków Edwarda Dziewy ps. "Ostoja", "Jeremi" W Katedrze Polowej Wojska Polskiego w Warszawie dziś (23.05, godz.11.00) państwowy pogrzeb doczesnych szczątków Edwarda Dziewy ps. "Ostoja", "Jeremi". Po Mszy… » więcej 2024-05-23, godz. 09:00 40 lat temu sąd wojskowy skazał płk. Ryszarda Kuklińskiego na karę śmierci 40 lat temu, 23 maja 1984 roku, Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego zaocznie skazał pułkownika Ryszarda Kuklińskiego na karę śmierci i konfiskatę majątku… » więcej 2024-05-23, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 23 maja » więcej 2024-05-22, godz. 18:34 „Którzy ogień podsycą…” - premierowy pokaz filmu o działaczach opozycji antykomunistycznej O bohaterach opozycji antykomunistycznej - prawie dziewięciu tysiącach osób odznaczonych Krzyżem Wolności i Solidarności opowiada film dokumentalny „Którzy… » więcej 2024-05-22, godz. 13:00 IPN - masowe mogiły Polaków na Polach Igielskich w Chojnicach Instytut Pamięci Narodowej odkrył kolejne masowe mogiły Polaków na Polach Igielskich w Chojnicach w woj. pomorskim. Prace poszukiwawcze w tak zwanej Dolinie… » więcej 2024-05-22, godz. 11:00 60 lat temu zmarł generał Michał Tokarzewski-Karaszewicz 60 lat temu, 22 maja 1964 roku, zmarł generał Michał Tokarzewski-Karaszewicz, podczas II wojny światowej organizator i pierwszy dowódca konspiracyjnej struktury… » więcej 2024-05-22, godz. 09:00 Mija 105. rocznica zakończenia obrony Lwowa Mija 105 lat od zakończenia obrony Lwowa, nazywanej też "bitwą o Lwów". 22 maja 1919 roku, po półrocznym oblężeniu miasta, siły ukraińskie wycofały… » więcej 2024-05-22, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 22 maja » więcej 2024-05-21, godz. 12:00 Koniec obchodów 80. rocznicy obrony Monte Cassino [AKTUALIZACJA] We włoskim w San Vittore del Lazio zakończą się obchody z okazji rocznicy zdobycia Monte Cassino przez żołnierzy 2. Korpusu Polskiego dowodzonych przez generała… » więcej
34567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »