Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 75 lat temu został stracony Stanisław Kasznica…
2023-05-12, 16:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/K.Koziełł

75 lat temu został stracony Stanisław Kasznica, ostatni komendant NSZ

Stanisław Kasznica – „Wąsowski”
Stanisław Kasznica – „Wąsowski”
75 lat temu - 12 maja 1948 roku - w więzieniu mokotowskim w Warszawie wykonano wyrok śmierci na podpułkowniku Stanisławie Kasznicy, ostatnim komendancie głównym Narodowych Sił Zbrojnych. Komunistyczny sąd uznał go winnym między innymi współdziałania z Gestapo, zamachów na władzę ludową, dążenia do obalenia ustroju przemocą, działania na szkodę państwa polskiego i posiadania broni. Stracony został także bliski współpracownik Stanisława Kasznicy - kapitan Lech Neyman, członek Komendy Głównej NSZ.
Stanisław Kasznica od 1939 roku działał w konspiracji, najpierw antyhitlerowskiej, potem antykomunistycznej. Na przełomie 1944 i 1945 roku objął funkcję dowódcy Okręgu Poznań poakowskiej organizacji "Nie", której celem była walka z Armią Czerwoną. W sierpniu 1945 został pełniącym obowiązki komendanta głównego NSZ. Funkcję tę pełnił do lutego 1947 roku. Był faktycznym zwierzchnikiem Narodowych Sił Zbrojnych. Podlegały mu struktury terenowe i oddziały zbrojne na obszarze od Białostocczyzny po Rzeszów.

Przez cały okres konspiracyjnej działalności poszukiwało go UB oraz NKWD. Ostatni komendant NSZ miał być przerzucony na Zachód, bo było oczywiste, że zostanie namierzony, rozpracowany i aresztowany. Nie zdążył uciec - zatrzymano go 15 lutego 1947 roku w Zakopanem, gdzie przebywał wraz z rodziną.

Lech Neyman współpracował ze Stanisławem Kasznicą od początku lat 40. Wspólnie tworzyli struktury partyzantki niepodległościowej, razem zostali aresztowani w Zakopanem.

Sfingowany przez komunistów proces Stanisława Kasznicy i Lecha Neymana odbywał się przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Warszawie. Trwał trzy tygodnie, zakończył się 2 marca 1948 roku. Stanisław Kasznica został skazany na czterokrotną karę śmierci, sąd orzekł także utratę praw publicznych i obywatelskich praw honorowych na zawsze oraz przepadek całego mienia na rzecz Skarbu Państwa. Na śmierć skazano także kapitana Lecha Neymana.

Wyroki wykonano 12 maja 1948 roku w więzieniu mokotowskim. Stanisław Kasznica i Lech Neyman zostali rozstrzelani. W 2012 i 2013 roku ich szczątki zostały odnalezione podczas prac prowadzonych przez Instytut Pamięci Narodowej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie w Kwaterze „Na Łączce”. 27 września 2015 roku podpułkownik Stanisław Kasznica został uroczyście pochowany w Panteonie - Mauzoleum Wyklętych-Niezłomnych na Powązkach Wojskowych.

Wyrok z 1948 roku został uznany za nieważny. W 2009 roku Stanisław Kasznica został pośmiertnie odznaczony Orderem Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej.

Zobacz także

2024-05-09, godz. 15:00 37 lat temu w Lesie Kabackim rozbił się Ił-62 "Tadeusz Kościuszko" 37 lat temu, 9 maja 1987 roku, w Lesie Kabackim pod Warszawą rozbił się samolot Ił-62 M "Tadeusz Kościuszko". Na pokładzie maszyny znajdowały się 183 osoby… » więcej 2024-05-09, godz. 13:00 79. rocznica wyzwolenia KL Stutthof 79 lat temu, 9 maja 1945 roku, wojska radzieckie wkroczyły do niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Stutthof. Założony w 1939 roku w Sztutowie… » więcej 2024-05-09, godz. 11:30 Dziś Dzień Europy Dziś świętujemy Dzień Europy, ustanowiony na pamiątkę ogłoszenia historycznej deklaracji Roberta Schumana, w której przedstawił swoją wizję nowoczesnej… » więcej 2024-05-09, godz. 11:00 W Muzeum Niepodległości zaprezentowało „Portret zesłańca” Muzeum Niepodległości w Warszawie zaprezentowało unikatowy obraz - „Portret zesłańca” Aleksandra Sochaczewskiego z 1885 roku. To portret starszego mężczyzny… » więcej 2024-05-09, godz. 09:00 Archiwum IPN zaprezentowało publikację poświęconą losom rodzin Polaków Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej zaprezentowało publikację poświęconą losom rodzin Polaków zamordowanych w ramach operacji antypolskiej NKWD. Wydawnictwo… » więcej 2024-05-09, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 9 maja » więcej 2024-05-08, godz. 19:41 Prof. G. Berendt o zakończeniu II wojny światowej Profesor historyk Grzegorz Berendt przypomina, że zakończenie II wojny światowej nie przyniosło Polsce wolności i suwerenności. 79 lat temu, 8 maja 1945… » więcej 2024-05-08, godz. 18:38 69 lat temu zmarł Kazimierz Wajda, słynny Szczepcio z "Wesołej Lwowskiej Fali" 69 lat temu, 8 maja 1955 roku, zmarł Kazimierz Wajda, aktor radiowy i filmowy, niezwykle popularny przed II wojną światową. W słynnej audycji Polskiego Radia… » więcej 2024-05-08, godz. 18:34 Mija 5. rocznica śmierci Zofii Pociłowskiej-Kann, rzeźbiarki, poetki, więźniarki Ravensbrück 5 lat temu, 8 maja 2019 roku, zmarła Zofia Pociłowska-Kann, rzeźbiarka, poetka, była więźniarka Pawiaka i niemieckiego obozu koncentracyjnego Ravensbrück… » więcej 2024-05-08, godz. 11:00 IPN zaprezentuje publikację poświęconą losom rodzin Polaków zamordowanych w operacji antypolskiej NKWD Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej zaprezentuje dziś publikację poświęconą losom rodzin Polaków zamordowanych w ramach operacji antypolskiej NKWD. Spotkanie… » więcej
1415161718
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »