Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 70 lat temu zapadł wyrok w tzw. procesie księży…
2023-01-27, 14:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

70 lat temu zapadł wyrok w tzw. procesie księży kurii krakowskiej

Ława oskarżonych w procesie księży kurii krakowskiej. [fot. Instytut Pamieci Narodowej]
Ława oskarżonych w procesie księży kurii krakowskiej. [fot. Instytut Pamieci Narodowej]
70 lat temu, 27 stycznia 1953 roku, zapadł wyrok w tzw. procesie księży kurii krakowskiej. Był to kilkudniowy, pokazowy proces czterech kapłanów i trzech osób świeckich, oskarżonych na podstawie sfingowanych dowodów, o rzekome szpiegostwo na rzecz wywiadu Stanów Zjednoczonych.
Celem komunistycznych władz było skompromitowanie Kościoła katolickiego w Polsce i przedstawienie go opinii społecznej jako niebezpiecznej "reakcyjnej agentury Watykanu". Ponadto chodziło o zdyskredytowane środowisk emigracyjnych, które miały zlecać kapłanom owo szpiegostwo.

Proces rozpoczął się 21 stycznia, a już 27 stycznia Wojskowy Sąd Rejonowy w Krakowie wydał wyrok. Na karę śmierci skazał księdza Józefa Lelitę, wikarego parafii w Rabce-Zdroju i kapelana Narodowej Organizacji Wojskowej, oraz Edwarda Chachlicę i Michała Kowalika. Ksiądz Franciszek Szymonek z parafii w Rabce-Zdroju otrzymał dożywocie, księża - notariusze kurii: Wit Brzycki i Jan Pochopień - po 15 i 8 lat oraz Stefania Rospond z Kongregacji Żywego Różańca Dziewcząt - 6 lat.

Kary śmierci, decyzją Rady Państwa z 18 sierpnia 1953 roku, zamieniono na dożywocie. Po blisko 40 latach, w 1992 roku, sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego unieważnił wyroki wydane w procesie kurii krakowskiej.

Rozprawy w 1953 roku odbywały się w hali widowiskowej jednego z krakowskich przedsiębiorstw, oskarżał Naczelny Prokurator Wojskowy Stanisław Zarakowski, odpowiedzialny za wydawanie wyroków śmierci na żołnierzy antykomunistycznego podziemia. Propagandowe media zamieszczały artykuły opisujące "bandę zdrajców, szpiegów i wyrzutków". O kurii krakowskiej pisano, że jest "siedliskiem reakcji powiązanej z ośrodkami szpiegostwa i dywersji".

Pod pretekstem śledztwa sąd skonfiskował wiele zabytkowych przedmiotów będących własnością krakowskiej kurii oraz ukryty w archiwum depozyt katyński, zawierający koperty z dokumentami i pamiątkami wydobytymi przez Niemców w czasie prac ekshumacyjnych w 1943 roku w Katyniu.

Po wydaniu wyroku w procesie kurii krakowskiej, 9 lutego 1953 komunistyczne władze ogłosiły dekret o obsadzaniu stanowisk kościelnych za zgodą organów państwowych. We wrześniu tego samego roku rządzący przeprowadzili proces pokazowy przeciwko biskupowi Czesławowi Kaczmarkowi, a wkrótce potem aresztowali na trzy lata prymasa Polski kardynała Stefana Wyszyńskiego. Osobisty sekretarz prymasa - biskup Antoni Baraniak - na 27 miesięcy trafił do aresztu na Mokotowie, gdzie był torturowany. Jego nieugięta postawa udaremniła komunistom spreparowanie procesu pokazowego kardynała Wyszyńskiego.

W sumie w latach 1952-1953 władze PRL wtrąciły do więzień około tysiąca kapłanów.

Zobacz także

2024-05-16, godz. 18:00 Rycerska Noc Muzeów w Nysie [DŹWIĘK] Kramy kupieckie, kowalstwo artystyczne czy nauka fechtunku - to część atrakcji, które czekają na tych, którzy wybiorą się w sobotę (18.05) do Muzeum Powiatowego… » więcej 2024-05-16, godz. 11:00 81 lat temu zakończyło się powstanie w warszawskim getcie 81 lat temu - 16 maja 1943 roku - Niemcy ogłosili koniec akcji pacyfikacyjnej w warszawskim getcie i - na znak ostatecznego zniszczenia dzielnicy żydowskiej… » więcej 2024-05-16, godz. 09:00 Instytut Śląski świętuje 90-lecie powstania Instytut Śląski obchodzi w tym roku jubileusz 90-lecia powstania. Z tej okazji w czwartek (16.05) w Sali Herbowej Opolskiego Urzędu Wojewódzkiego odbędzie… » więcej 2024-05-16, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 16 maja » więcej 2024-05-15, godz. 15:00 Mija 135. rocznica otwarcia dla publiczności wieży Eiffla 135 lat temu, 15 maja 1889 roku, w Paryżu otwarto dla publiczności wieżę Eiffla, ikonę Paryża i najbardziej rozpoznawalną budowlę na świecie. Jej budowę… » więcej 2024-05-15, godz. 13:00 W sobotę 20. Noc Muzeów 312 instytucji zgłosiło się do tegorocznej dwudziestej Nocy Muzeów w stolicy. Jubileuszowa akcja odbędzie się w najbliższą sobotę. Jak co roku na tę… » więcej 2024-05-15, godz. 11:00 Konferencja w Białej o lokalnych muzeach ziemi prudnickiej W ramach Bialskiego Festiwalu Kultur w najbliższą środę (15.05) w sali konferencyjnej Centrum Społeczno-Kulturalnego w Białej odbędzie się konferencja… » więcej 2024-05-15, godz. 09:00 Zmarła Zofia Czekalska "Sosenka” W wieku 100 lat zmarła uczestniczka powstania warszawskiego Zofia Czekalska "Sosenka" - poinformował w mediach społecznościowych prezydent Warszawy Rafał… » więcej 2024-05-15, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 15 maja » więcej 2024-05-14, godz. 17:29 Najmłodsi poznali historię niedźwiedzia Wojtka Najmłodsi uczniowie szkół podstawowych zaprezentowali swoje prace na wernisażu pt. "Historia Misia Wojtka" w Samorządowym Ośrodku Kultury w Komprachcica… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »