Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 70 lat temu zapadł wyrok w tzw. procesie księży…
2023-01-27, 14:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

70 lat temu zapadł wyrok w tzw. procesie księży kurii krakowskiej

Ława oskarżonych w procesie księży kurii krakowskiej. [fot. Instytut Pamieci Narodowej]
Ława oskarżonych w procesie księży kurii krakowskiej. [fot. Instytut Pamieci Narodowej]
70 lat temu, 27 stycznia 1953 roku, zapadł wyrok w tzw. procesie księży kurii krakowskiej. Był to kilkudniowy, pokazowy proces czterech kapłanów i trzech osób świeckich, oskarżonych na podstawie sfingowanych dowodów, o rzekome szpiegostwo na rzecz wywiadu Stanów Zjednoczonych.
Celem komunistycznych władz było skompromitowanie Kościoła katolickiego w Polsce i przedstawienie go opinii społecznej jako niebezpiecznej "reakcyjnej agentury Watykanu". Ponadto chodziło o zdyskredytowane środowisk emigracyjnych, które miały zlecać kapłanom owo szpiegostwo.

Proces rozpoczął się 21 stycznia, a już 27 stycznia Wojskowy Sąd Rejonowy w Krakowie wydał wyrok. Na karę śmierci skazał księdza Józefa Lelitę, wikarego parafii w Rabce-Zdroju i kapelana Narodowej Organizacji Wojskowej, oraz Edwarda Chachlicę i Michała Kowalika. Ksiądz Franciszek Szymonek z parafii w Rabce-Zdroju otrzymał dożywocie, księża - notariusze kurii: Wit Brzycki i Jan Pochopień - po 15 i 8 lat oraz Stefania Rospond z Kongregacji Żywego Różańca Dziewcząt - 6 lat.

Kary śmierci, decyzją Rady Państwa z 18 sierpnia 1953 roku, zamieniono na dożywocie. Po blisko 40 latach, w 1992 roku, sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego unieważnił wyroki wydane w procesie kurii krakowskiej.

Rozprawy w 1953 roku odbywały się w hali widowiskowej jednego z krakowskich przedsiębiorstw, oskarżał Naczelny Prokurator Wojskowy Stanisław Zarakowski, odpowiedzialny za wydawanie wyroków śmierci na żołnierzy antykomunistycznego podziemia. Propagandowe media zamieszczały artykuły opisujące "bandę zdrajców, szpiegów i wyrzutków". O kurii krakowskiej pisano, że jest "siedliskiem reakcji powiązanej z ośrodkami szpiegostwa i dywersji".

Pod pretekstem śledztwa sąd skonfiskował wiele zabytkowych przedmiotów będących własnością krakowskiej kurii oraz ukryty w archiwum depozyt katyński, zawierający koperty z dokumentami i pamiątkami wydobytymi przez Niemców w czasie prac ekshumacyjnych w 1943 roku w Katyniu.

Po wydaniu wyroku w procesie kurii krakowskiej, 9 lutego 1953 komunistyczne władze ogłosiły dekret o obsadzaniu stanowisk kościelnych za zgodą organów państwowych. We wrześniu tego samego roku rządzący przeprowadzili proces pokazowy przeciwko biskupowi Czesławowi Kaczmarkowi, a wkrótce potem aresztowali na trzy lata prymasa Polski kardynała Stefana Wyszyńskiego. Osobisty sekretarz prymasa - biskup Antoni Baraniak - na 27 miesięcy trafił do aresztu na Mokotowie, gdzie był torturowany. Jego nieugięta postawa udaremniła komunistom spreparowanie procesu pokazowego kardynała Wyszyńskiego.

W sumie w latach 1952-1953 władze PRL wtrąciły do więzień około tysiąca kapłanów.

Zobacz także

2024-05-18, godz. 11:03 Sejm zaprasza zwiedzających w Noc Muzeów Sejm i Senat zapraszają na Noc Muzeów. Siedzibę polskiego parlamentu będzie można odwiedzać w godzinach 19.00-1.00. Wejście przez Biuro Przepustek od strony… » więcej 2024-05-18, godz. 11:00 104 lata temu urodził się papież Jan Paweł II 104 lata temu, 18 maja 1920 roku, w Wadowicach urodził się Karol Wojtyła, późniejszy papież Jan Paweł II i święty. Kierował Kościołem katolickim w… » więcej 2024-05-18, godz. 09:00 80 lat temu polscy żołnierze zdobyli Monte Cassino 80 lat temu, 18 maja 1944 roku, żołnierze 2. Korpusu Polskiego zdobyli klasztor i wzgórze Monte Cassino we Włoszech. Przełamując obronę elitarnych niemieckich… » więcej 2024-05-18, godz. 00:50 Kalendarium historyczne 18 maja » więcej 2024-05-17, godz. 14:00 Noc Muzeów we Wrocławiu – oprowadzania kuratorskie, otwarte próby teatralne i po raz pierwszy - Panorama Racławi… Oprowadzania kuratorskie po wystawach czasowych, projekcje filmów oraz otwarte próby teatralne – to oferta wrocławskich palcówek muzealny oraz instytucji… » więcej 2024-05-17, godz. 13:00 Noc Muzeów w Belwederze Noc Muzeów także w Belwederze. W ramach akcji w sobotę między 17.00 a 23.00 będzie można zwiedzić sale reprezentacyjne - między innymi Marmurową, Lustrzaną… » więcej 2024-05-17, godz. 11:00 60 lat temu urodził się Grzegorz Przemyk, poeta, licealista śmiertelnie pobity przez milicjantów 60 lat temu, 17 maja 1964 roku, urodził się Grzegorz Przemyk, poeta, licealista śmiertelnie pobity przez milicjantów w 1983 roku. Był synem Leopolda Przemyka… » więcej 2024-05-17, godz. 09:00 Prezydent udaje się z wizytą do Włoch na obchody 80. rocznicy bitwy o Monte Cassino Prezydent Andrzej Duda z małżonką Agatą Kornhauser-Dudą udają się (17.05) z wizytą do Włoch, gdzie wezmą m.in. udział w obchodach 80. rocznicy bitwy… » więcej 2024-05-17, godz. 07:00 Kandarium historyczne 17 maja » więcej 2024-05-16, godz. 19:05 35. rocznica protestów w Krakowie przeciwko obecności wojsk radzieckich w Polsce 35 lat temu, 16 maja 1989 roku, w Krakowie rozpoczęły się starcia studentów i młodzieży z milicją i ZOMO. Młodzi ludzi żądali wycofania Armii Czerwonej… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »