115 lat temu - 18 stycznia 1908 roku - urodził się Zygmunt Hertz, jedna z najważniejszych postaci środowiska paryskiej "Kultury", współtwórca i pracownik Instytutu Literackiego - polskiego wydawnictwa emigracyjnego założonego w 1946 w Rzymie i rok później przeniesionego do Maisons-Laffitte pod Paryżem. To właśnie ten Instytut wydawał miesięcznik "Kultura" i przez ponad 50 lat publikował książki i artykuły zakazane w oficjalnym obiegu PRL. Zygmunt Hertz zmarł w 1979 roku.

Zajmował się administracyjną stroną działalności Instytutu i "Kultury", był rzecznikiem i opiekunem wielu pisarzy, malarzy i działaczy politycznych, zarówno tych odwiedzających Francję, jak i emigrantów. Z paryskim Instytutem współpracowali między innymi Marek Hłasko, Jan Lebenstein, Roman Polański i Czesław Miłosz.

Jerzy Giedroyc w swojej "Autobiografii na cztery ręce" napisał, że Zygmunt Hertz i jego żona Zofia w historii Instytutu Literackiego i "Kultury" odegrali rolę decydującą. Z kolei pisarz Wojciech Karpiński pisał o Zygmuncie Hertzu: "Był ministrem spraw zagranicznych udzielnego księstwa na Lafficie. Zajmował się human relations. Był ministrem Kultury - nie tylko paryskiej, także polskiej. Temu pisarzowi pomóc w załatwieniu tłumaczenia, dla tego naukowca zdobyć jakieś zagraniczne publikacje, jest jakiś malarz, którym warto się zająć, komuś należałoby zorganizować odczyty. Zygmunt zawsze miał na to czas. Biegał wokół tych spraw bagatelizując swoje dokonania, od wdzięczności opędzał się jakimś starym dowcipem".

Zygmunt Hertz nigdy nie wystąpił o obywatelstwo francuskie. Od 1948 roku miał status uchodźcy politycznego. Zmarł 5 października 1979 w Maisons-Laffitte. Pochowany jest na pobliskim cmentarzu, w Mesnil-le-Roi, gdzie spoczywają również inni twórcy paryskiej "Kultury". W 1992 roku Instytut Literacki wydał listy Zygmunta Hertza do Czesława Miłosza, wysyłane od 1952 roku aż do śmierci. Poeta po śmierci swojego przyjaciela napisał: "Wdzięczny Ci jestem, Zygmuncie, za to, że stosowałeś do mnie przyjacielski terror (..), że pilnowałeś, abym pisał, żebym zmywał garnki. (…) Jesteś promieniującą dobrocią i grzałem się koło tej Twojej dobroci, kiedy byłem bardzo samotny".

Zygmunt Hertz urodził się 18 stycznia 1908 roku w Warszawie.