Autorką książki „Gli Italiani ad Auschwitz (1943-1945). Deportazioni, +Soluzione finale+, lavoro forzato. Un mosaico di vittime” (Włosi w Auschwitz +1943-1945+. Deportacje, +Ostateczne rozwiązanie+, praca przymusowa. Mozaika ofiar”) jest Laura Fontana. Publikacja stanowi pokłosie jej kilkuletnich prac. „To wynik kilku lat wytężonej pracy: analizowania źródeł archiwalnych, dostępnej literatury przedmiotu i oczywiście relacji ocalonych. Uważam jednak, że jest jeszcze wiele do zrobienia w tym temacie” – powiedziała autorka.


Publikacja Fontany to monograficzne, wyczerpujące opracowanie tematu deportacji do niemieckiego Auschwitz-Birkenau włoskich obywateli. „Jest to lektura trudna i wzruszająca, gdyż autorka oddaje często głos samym deportowanym. Jak sama podkreśla: +Ogrom zbrodni i liczby ofiar są tak porażające, iż paradoksalnie gubią się osoby i ich indywidulane losy. Dlatego też postanowiłam odtworzyć tamte zdarzenia ich słowami. W ten sposób powstała polifoniczna opowieść, bardzo prawdziwa i poruszająca+” – zakomunikowało w piątek Muzeum Auschwitz.


Licząca prawie 500 stron publikacja podzielona została na dwie części. Główne wątki pierwszej przybliżają sytuację Żydów pod rządami Benito Mussoliniego, wprowadzenie we Włoszech ustaw rasowych, stopniowe wykluczanie obywateli żydowskich ze społeczeństwa, osadzanie ich w obozach przejściowych i w końcu deportacja do Auschwitz. „Autorka nie waha się poruszać tematów trudnych i kontrowersyjnych, jak przykładowo brak reakcji na prześladowania i deportacje Żydów do obozu zagłady ze strony Watykanu lub udział faszystów włoskich w prześladowaniu i aresztowaniu ich żydowskich rodaków” – podało muzeum.


Część druga to szczegółowa historia deportacji do Auschwitz obywateli Włoch, tak Żydów, jak i Włochów, pokazana przez pryzmat losów indywidualnych. Wśród opisanych osób znajdują się dorośli i dzieci. To m.in. pracownice fabryk w północnych Włoszech ukarane deportacją do obozu koncentracyjnego za udział w strajkach, włoskie lekarki żydowskiego pochodzenia, kobiety, które urodziły dzieci w obozie, kobiety poddawane pseudomedycznym eksperymentom ginekologicznym oraz kilkuletnie dzieci.


Według historyków, Niemcy deportowali do Auschwitz 776 włoskich dzieci poniżej 14 roku życia. Jedynie 25 z nich ocalało. Wśród nich były siostry Tatiana i Andra Bucci, których fotografia widnieje na okładce publikacji. Stojący między nimi kuzyn Sergio został wywieziony z Birkenau do obozu Neuengamme i tam poddany eksperymentom medycznym, a następnie zamordowany.


Muzeum przypomniało, że między jesienią 1943 r. a ostatnimi miesiącami 1944 r. ponad 7,8 tys. Żydów zostało deportowanych z Włoch do Auschwitz. Przeżyło zaledwie 7 proc. W 1944 r. w obozie osadzono również ok. 1,2 tys. nieżydowskich obywateli Włoch. Jak podkreśla Laura Fontana, w przeważającej mierze były to kobiety.


„Deportacja do obozu Włochów nie-Żydów oraz historia robotników włoskich zatrudnianych do pracy w pobliżu Auschwitz III-Monowitz, o których również pisze autorka w swojej książce, to wciąż tematy mało zgłębione” – zaznaczyło w komunikacie Muzeum Auschwitz.


Prezentacja książki odbyła się podczas odbywających się w Turynie w połowie października Międzynarodowych Targów Książki. Muzeum Auschwitz uczestniczyło w nich po raz szósty. (PAP)


Autor: Marek Szafrański


szf/ dki/