Uroczystości rozpoczęły się poranną mszą świętą w kościele pw. Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła, której przewodniczy metropolita katowicki abp Wiktor Skworc - on także wygłosi homilię. Obecni są, obok szefa rządu, m.in. liczni parlamentarzyści, związkowcy, samorządowcy i szefowie górniczych spółek.


Strajkujący w 1980 r. w Jastrzębiu górnicy - oprócz potwierdzenia wcześniejszych ustaleń z Gdańska i Szczecina - wywalczyli m.in. zniesienie czterobrygadowego systemu pracy w kopalniach, wolne soboty dla całej Polski oraz podnoszenie zarobków w ślad za wzrostem kosztów utrzymania. Przyjęto też zasadę bezwarunkowego przestrzegania dobrowolności pracy w dni ustawowo wolne.


Podczas piątkowych obchodów wspominana jest również 33. rocznica strajków górniczych w 1988 roku, które utorowały drogę do przemian ustrojowych w Polsce.


Główne rocznicowe obchody, z udziałem m.in. szefa rządu, odbędą się po mszy przed Pomnikiem Porozumienia Jastrzębskiego przy kopalni Zofiówka, gdzie 41 lat temu podpisano porozumienie. Wówczas zakład nosił nazwę Manifest Lipcowy. Od trzech lat plac, gdzie znajduje się pomnik, nosi imię zmarłego w 2017 roku Tadeusza Jedynaka - jednego z liderów tamtego strajku i sygnatariusza Porozumienia Jastrzębskiego. Na placu znajduje się także tablica upamiętniająca Jedynaka, wmurowana z inicjatywy śląsko-dąbrowskiej Solidarności.


Podczas piątkowych uroczystości przemówienia wygłoszą zaproszeni goście, m.in. premier Mateusz Morawiecki oraz lider Solidarności Piotr Duda; odczytany zostanie również list prezydenta Andrzeja Dudy. Jak co roku uczestnicy obchodów złożą wiązanki kwiatów pod Pomnikiem Porozumienia Jastrzębskiego.


Porozumienie Jastrzębskie 3 września 1980 roku było trzecim, po gdańskim i szczecińskim, dokumentem podpisanym latem 1980 roku między władzą a robotnikami. Zdaniem wielu historyków, masowe strajki na Śląsku, których efektem były ustalenia zawarte w Jastrzębiu, wpłynęły na tempo i skuteczność negocjacji prowadzonych w Gdańsku i Szczecinie, a podpisanie Porozumienia Jastrzębskiego przypieczętowało wcześniejsze umowy. Potwierdzono w nim ustalenia gdańskie oraz m.in. zniesiono czterobrygadowy system pracy w górnictwie, oznaczający konieczność pracy siedem dni w tygodniu. Kluczowym ustaleniem była też zapowiedź wprowadzenia wszystkich sobót wolnych i niedziel.(PAP)


autor: Marek Błoński


mab/ dki/