Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 44 lata temu wybuchł strajk w Wytwórni Sprzętu…
2024-07-08, 15:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok./w md/

44 lata temu wybuchł strajk w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego w Świdniku

Lubelski Lipiec 8. Krzyż oraz pamiątkowa tablica obok LZNS. Droga Męczenników Majdanka. [fot Alians PL/wikipedia/domena publiczna]
Lubelski Lipiec 8. Krzyż oraz pamiątkowa tablica obok LZNS. Droga Męczenników Majdanka. [fot Alians PL/wikipedia/domena publiczna]
44 lata temu, 8 lipca 1980 roku, wybuchł strajk w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego w Świdniku. Bezpośrednią przyczyną protestu była wprowadzona od 1 lipca podwyżka cen żywności. Rząd zmienił ceny niejawnie, nie ogłaszając tego oficjalnie w obawie przed reakcją społeczeństwa, jednak zmiana była wyraźna w sklepach i w zakładowych stołówkach. Robotnicy byli też niezadowoleni z warunków pracy i z uprzywilejowania niektórych grup społecznych.
Strajk w WSK Świdnik zapoczątkował na Lubelszczyźnie falę protestów, która do 25 lipca objęła 150 zakładów pracy i przeszła do historii jako "Lubelski Lipiec". Ważnym elementem protestu w Świdniku były wiece załogi, która zbierała się przed budynkiem dyrekcji, w oczekiwaniu na rozmowy i spełnienie postulatów, zamiast biernego posłuszeństwa, z jakim mieli wcześniej do czynienia PRL-owscy dygnitarze. Za symbol nadchodzących zmian można uznać śpiewanie pod murami socjalistycznego zakładu pracy pieśni "Boże, coś Polskę", ze słowami: "ojczyznę wolną racz nam wrócić Panie".

Strajk w Świdniku zakończył się 11 lipca podpisaniem pierwszego w dziejach PRL pisemnego porozumienia z protestującymi robotnikami. Robotnicy ze Świdnika przełamali barierę strachu. Ich strajk stał się fundamentem "Polskiego Sierpnia", kiedy to robotnicze protesty ogarnęły cały kraj i zapoczątkowały erę Solidarności oraz późniejszy upadek systemu komunistycznego w Polsce.

Strajki w 1980 roku trwały od pierwszych dni lipca. Protesty zorganizowano między innymi w WSK Mielec, w poznańskim Pomecie, w podwarszawskim Ursusie, sanockim Autosanie i tarnowskiej fabryce Ponar. Dołączali do nich pracownicy kolejnych zakładów z całej Polski, między innymi z Ostrowa Wielkopolskiego, Rzeszowa, Tczewa, Dąbrowy Górniczej, a później także ze Świdnika, Lublina i Żyrardowa. W sumie w lipcowych protestach uczestniczyło 80 tysięcy ludzi w blisko 180 zakładach pracy w całym kraju. W wielu przedsiębiorstwach, po rozmowach robotników z kierownictwem, doszło do porozumienia. Protestującym obiecano podwyżki i poprawę zaopatrzenia zakładowych stołówek i bufetów. Rząd nie wycofał się jednak z podwyżek cen żywności.

W połowie sierpnia 1980 roku w Stoczni Gdańskiej zorganizowali protest działacze Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża. 14 sierpnia, w obronie Anny Walentynowicz, dyscyplinarnie zwolnionej z pracy za niezależną działalność związkową, zastrajkowało kilka wydziałów. Do postulatów ekonomicznych doszły żądania polityczne, w nocy z 16 na 17 sierpnia powstał Międzyzakładowy Komitet Strajkowy, na czele którego stanął Lech Wałęsa. Zawarte pod koniec sierpnia Porozumienia Sierpniowe zakończyły dwumiesięczną falę protestów w całej Polsce. Strajki lata 1980 i podpisane porozumienia zapoczątkowały proces upadku komunizmu, do którego doszło w 1989 roku.

(więcej)

O podwyżce cen mięs i wędlin z 1 lipca 1980 roku, nazwanej przez władze "komercjalizacją", nie poinformowano w mediach. Władze wprowadziły nowe ceny, świadomie wybierając początek sezonu urlopowego. Pierwsze omówienie wzrostu cen pojawiło się już po rozpoczęciu pierwszych strajków, 2 lipca, w głównym wydaniu "Dziennika Telewizyjnego" - ówczesnego programu informacyjnego, podporządkowanego komunistycznej propagandzie. Następnego dnia - 3 lipca - o podwyżkach napisała reżimowa prasa. 2 lipca wycofano podwyżki w stołówkach zakładowych i obiecano robotnikom tzw. dodatek drożyźniany, nie załagodziło to jednak sytuacji w kraju.

8 lipca protesty rozpoczęły się w Świdniku i Lublinie. W następnych dniach do strajkujących dołączyli pracownicy kolejnych lubelskich zakładów pracy. Masowe protesty na Lubelszczyźnie o kilka tygodni wyprzedziły zryw Sierpnia na Wybrzeżu. W sierpniu protesty rozprzestrzeniły się na cały kraj. 14 sierpnia strajk rozpoczęła Stocznia Gdańska, w której poza postulatami gospodarczymi, wysunięto również żądania o charakterze politycznym. Sformułowano 21 postulatów dotyczących między innymi zgody na powołanie niezależnych od partii i pracodawców wolnych związków zawodowych, zagwarantowania prawa do strajku, uwolnienia więźniów politycznych.

Rząd uzgodnił z protestującymi treść umowy, która - zawarta 31 sierpnia w Gdańsku - przeszła do historii jako Porozumienia Sierpniowe. Władze zgodziły się między innymi na rejestrację Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność", uwolnienie więźniów politycznych, postawienie pomnika ofiar Grudnia 1970 roku i przeprowadzenie reform gospodarczych. W niedługim czasie Solidarność przerodziła się w wielki ruch społeczny, liczący niemal 10 milionów Polaków.

Zobacz także

2024-08-31, godz. 09:00 85 lat temu Niemcy przeprowadzili prowokację gliwicką poprzedzającą wybuch II wojny światowej 85 lat temu, 31 sierpnia 1939 roku, Niemcy zorganizowali tzw. prowokację gliwicką, która posłużyła III Rzeszy za pretekst do rozpoczęcia II wojny światowej… » więcej 2024-08-31, godz. 11:00 44 lata temu w Gdańsku zostały podpisane porozumienia sierpniowe Mijają 44 lata od podpisania porozumień sierpniowych, zawartych przez komunistyczne władze i protestujących robotników. 31 sierpnia 1980 roku o godzinie 16.40… » więcej 2024-08-31, godz. 10:00 80 lat temu w bombardowaniu kościoła sakramentek w Warszawie zginęło ponad tysiąc osób 80 lat temu, 31 sierpnia 1944 roku, podczas Powstania Warszawskiego, Niemcy zbombardowali kościół i klasztor sióstr benedyktynek sakramentek na Nowym Mieście… » więcej 2024-08-31, godz. 01:44 W Gdańsku obchody 44. rocznicy Porozumień Sierpniowych W Gdańsku odbędzie się seria uroczystości w ramach 44. rocznicy podpisania Porozumień Sierpniowych. Większość z nich będzie miała miejsce w Europejskim… » więcej 2024-08-31, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 31 sierpnia » więcej 2024-08-30, godz. 13:30 Hołd dla żołnierzy Westerplatte W kilkudziesięciu miejscach w Polsce uczczeni zostaną dziś żołnierze broniący we wrześniu 1939 roku Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte. Ogólnopolska… » więcej 2024-08-30, godz. 13:10 Piekło Starego Miasta 80 lat temu sytuacja powstańców warszawskich na Starym Mieście była krytyczna. Okrążona dzielnica była celem nieustannych niemieckich bombardowań, brakowało… » więcej 2024-08-30, godz. 13:00 „Sztafeta Pokoju” - start w niedzielę o 9:00 w Byczynie Przed uczestnikami dystans 62 kilometrów przez pięć gmin w województwach opolskim, łódzkim i wielkopolskim, a rajd to wyjątkowy, bo w trakcie niego uczczonych… » więcej 2024-08-30, godz. 11:00 Mijają 44 lata od podpisania porozumień szczecińskich 44 lata temu, 30 sierpnia 1980 roku, komunistyczne władze, reprezentowane przez wicepremiera Kazimierza Barcikowskiego, podpisały porozumienie ze strajkującymi… » więcej 2024-08-30, godz. 09:00 Archiwalne zdjęcia z 1939 roku przed Archiwum Państwowym w Opolu Wystawa zatytułowana "Zaczęło się w powietrzu. Trudna historia (nie)znanego lotniska w dokumentach archiwalnych" - to propozycja Archiwum Państwowego w Opolu… » więcej
34567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »