Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 120. lat temu urodził się Feliks Selmanowicz '…
2024-06-06, 09:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

120. lat temu urodził się Feliks Selmanowicz "Zagończyk"

Feliks Selmanowicz – „Zagończyk”
Feliks Selmanowicz – „Zagończyk”
120 lat temu, 6 czerwca 1904 roku, urodził się Feliks Selmanowicz "Zagończyk", żołnierz antykomunistycznego podziemia. W 1946 roku, w sfingowanym procesie, został skazany przez Sąd Rejonowy w Gdańsku na karę śmierci. Wyrok wykonano 28 sierpnia w gdańskim więzieniu przy ulicy Kurkowej. Wraz z "Zagończykiem" rozstrzelano Danutę Siedzikównę "Inkę", sanitariuszkę 5. Wileńskiej Brygady Armii Krajowej, dowodzonej przez Zygmunta Szendzielarza "Łupaszkę".
Podporucznik Selmanowicz walczył w 3., 4. oraz 5. Wileńskiej Brygadzie Armii Krajowej. Od marca do czerwca 1946 jego oddział dokonał wielu akcji między innymi w Gdańsku, Sopocie, Olsztynie i Tczewie, zdobywając broń oraz gotówkę, która została przekazana oddziałowi "Łupaszki". Prowadził także działalność propagandową. Aresztowany 8 lipca 1946 roku, przeszedł brutalne przesłuchania, a 17 sierpnia usłyszał wyrok śmierci.

W pożegnalnym liście do syna tuż przed śmiercią "Zagończyk" napisał: "Odchodzę w zaświaty. To, co pozostawiam na tym świecie najdroższego, to Polskę i Ciebie...".

Został rozstrzelany 28 sierpnia 1946 roku o godzinie 6.15, w piwnicy gdańskiego więzienia przy ulicy Kurkowej, wraz z Danutą Siedzikówną "Inką". Oboje do końca zachowali niezłomną postawę i przed śmiercią zdążyli krzyknąć - "Niech żyje Polska!". Wyrok na obojgu wykonał podporucznik Franciszek Sawicki, dowódca plutonu egzekucyjnego. W chwili śmierci "Zagończyk" miał 42 lata, "Inka" - niespełna 18.

Przebieg egzekucji jest znany dzięki zeznaniom dwóch świadków - księdza Mariana Prusaka, który spowiadał skazanych i był przy nich do końca, oraz ówczesnego zastępcy naczelnika więzienia w Gdańsku Alojzego Nowickiego.

W 1997 roku Sąd Wojewódzki w Gdańsku unieważnił wyrok śmierci.

Mogiła "Inki" i "Zagończyka" przez lata pozostawała nieznana. Ich szczątki znaleziono dopiero w 2014 roku na Cmentarzu Garnizonowym w Gdańsku. W 2016 roku odbył się ich uroczysty państwowy pogrzeb. Feliks Selmanowicz "Zagończyk" został pośmiertnie awansowany na stopień podpułkownika oraz odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

(więcej)

Feliks Selmanowicz urodził się 6 czerwca 1904 roku w Wilnie. Przed wybuchem I wojny światowej zdążył ukończyć pięć klas gimnazjum. Jako ochotnik, w 1918, przystąpił do Samoobrony Wileńskiej, a następnie do I Batalionu Strzelców Nadniemeńskich, z którym uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej.

Później pracował w Milicji Ludowej Pasa Neutralnego. Prowadził także gospodarstwo rolne. Prawdopodobnie był związany z polskim, a także francuskim wywiadem wojskowym. Walczył w wojnie obronnej 1939 roku, w Korpusie Ochrony Pogranicza. 17 września brał udział w starciach z Armią Czerwoną. Potem nawiązał kontakt z konspiracją. W styczniu 1940 roku został aresztowany przez litewską policję, jednak zwolniono go z powodu braku dowodów. Kiedy do miasta wkroczyli Sowieci ponownie aresztowany, został przekazany NKWD i skazany za szpiegostwo na karę śmierci. Po wejściu wojsk niemieckich do Wilna uciekł z transportu.

Od stycznia 1944 roku był żołnierzem 3. Brygady Wileńskiej AK Gracjana Fróga "Szczerbca", przeniesiony następnie do 5. Brygady Wileńskiej Zygmunta Szendzielarza "Łupaszki". Jakiś czas walczył także w 4. Brygadzie "Narocz".

Latem 1944 roku, po rozbrojeniu oddziału przez Sowietów, był internowany w Kałudze. W kwietniu 1945 udało mu się uciec i powrócić do Wilna, a następnie do Polski.

Od stycznia 1946 roku znów walczył w 5. Brygadzie "Łupaszki", odtworzonej na Pomorzu. Objął dowództwo pięcioosobowego samodzielnego patrolu bojowo-dywersyjnego, który miał zdobywać środki na działalność oddziału. Od maja 1946, z rozkazu "Łupaszki", zajmował się też działalnością propagandową.

Został aresztowany w lipcu 1946 roku w Sopocie i oskarżony o posiadanie broni, udział w nielegalnej organizacji, dążenie do obalenia ustroju, wydawanie rozkazów wykonywania napadów zbrojnych oraz sporządzanie i rozpowszechnianie ulotek. W sfingowanym procesie skazany na karę śmierci, utratę praw obywatelskich i praw honorowych na zawsze oraz przepadek całego mienia. Prośba o łaskę została przez Bieruta odrzucona, a wyrok wykonano prawdopodobnie jeszcze przed jej rozpatrzeniem.

Zobacz także

2024-09-13, godz. 08:00 Wystawa „Ofiara Żydów na rzecz FON” Przedwojenny Fundusz Obrony Narodowej zdołał zgromadzić około miliarda złotych. Spory wkład w fundusz, który miał wesprzeć modernizację armii, mieli… » więcej 2024-09-13, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 13 września » więcej 2024-09-12, godz. 19:50 Dyrektor Muzeum Historii Polski R.Kostro zostanie odwołany ze stanowiska! Dyrektor Muzeum Historii Polski Robert Kostro zostanie odwołany ze stanowiska - dowiedziało się nieoficjalnie Polskie Radio. Robert Kostro pełni funkcję dyrektora… » więcej 2024-09-12, godz. 11:00 35 lat temu Sejm kontraktowy powołał rząd Tadeusza Mazowieckiego 35 lat temu, 12 września 1989 roku, tak zwany Sejm kontraktowy udzielił wotum zaufania rządowi Tadeusza Mazowieckiego, pierwszego niekomunistycznego premiera… » więcej 2024-09-12, godz. 09:00 82 lata temu powołano Armię Polską na Wschodzie 82 lata temu, 12 września 1942 roku, powołano Armię Polską na Wschodzie. Powstała z rozkazu Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych generała Władysława… » więcej 2024-09-12, godz. 08:00 22 września będzie Dniem Pamięci Ofiar Zagłady Osób z Zaburzeniami Psychicznymi na terenach okupowanej Polski 22 września będzie Dniem Pamięci Ofiar Zagłady Osób z Zaburzeniami Psychicznymi na terenach okupowanej Polski w czasie drugiej wojny światowej. Projekt uchwały… » więcej 2024-09-12, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 12 września » więcej 2024-09-11, godz. 13:00 Rozpoczęły się zapisy na lekcje w Muzeum Powstania Warszawskiego Poczta powstańcza, wojenna sytuacja dzieci, kim byli powstańcy - tego między innymi dowiedzą się uczniowie podczas lekcji muzealnych. Muzeum Powstania Warszawskiego… » więcej 2024-09-11, godz. 11:00 44 lata temu zostało podpisane Porozumienie Katowickie 44 lata temu, 11 września 1980 roku, w Dąbrowie Górniczej zostało podpisane Porozumienie Katowickie, które było dopełnieniem porozumień sierpniowych ze… » więcej 2024-09-11, godz. 10:00 Obchody 911 w USA Amerykanie oddają dziś hołd poległym w atakach terrorystycznych z 11 września 2001 roku. Główne obchody 23. rocznicy zamachów odbędą się w Nowym Jorku… » więcej
678910
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »