Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » „Najmłodszy miał roczek” - 19. odcinek cyklu…
2024-06-04, 15:00 Autor: IPN

„Najmłodszy miał roczek” – 19. odcinek cyklu filmowego „Nie tylko Ulmowie”

Cykl filmowy IPN "Polacy ratujący Żydów – Nie tylko Ulmowie". Źródło: IPN
Cykl filmowy IPN "Polacy ratujący Żydów – Nie tylko Ulmowie". Źródło: IPN
Film „Najmłodszy miał roczek” przedstawia historię rodzin chłopskich: Kowalskich, Obuchiewiczów, Skoczylasów oraz dwóch rodzin Kosiorów z Ciepielowa Starego i Rekówki na południe od Radomia. Członkowie tych rodzin oraz ukrywani przez nich Żydzi zostali rozstrzelani i spaleni przez Niemców 6 grudnia 1942 r. Wśród niewinnych, bohaterskich ofiar było dwadzieścioro dzieci.

Za pomoc Żydom Niemcy, jednego dnia, 6 grudnia 1942 r. zabili mieszkające po sąsiedzku rodziny Kowalskich, Obuchiewiczów, Kosiorów i Skoczylasów z Ciepielowa Starego i Rekówki na południe od Radomia.

Niemieccy okupanci ogłosili w Polsce karę śmierci za każdą formę pomocy Żydom, zarówno za ukrywanie, jak i podanie kromki chleba. 10 października 1942 r. wprowadzili nawet zakaz udzielania Żydom chrztu, a niemieckie zarządzenia z 28 października i 10 listopada 1942 r. wprowadzały obowiązek denuncjacji oraz wydawania Żydów władzy okupacyjnej. Na karę śmierci lub wywózkę do obozu koncentracyjnego mógł zostać skazany każdy kto zachował dyskrecję na temat ukrywających się żydowskich współobywateli.

Ilu Polaków narażało własne życie, by ochronić ich na różne sposoby? Wielu naukowców twierdzi, że do 300 tys., ale niektórzy, że nawet milion. Do tych polskich bohaterów należy 5 rodzin, które rankiem 6 grudnia zostały zamordowane przez Niemców w podradomskich wsiach Ciepielów Stary i Rekówka. Tragizmu tej zbrodni dodaje fakt, że najprawdopodobniej, na polskie rodziny doniosły osoby żydowskiego pochodzenia, które otrzymały od nich pomoc. Gdy już wcześniej zostały aresztowane, Niemcy zmusili je, torturami oraz obietnicami pozostawienia przy życiu, do ujawnienia pomagających Polaków. Jest jednak oczywiste, że odpowiedzialność za zbrodnię ponoszą niemieccy okupanci. Wśród ofiar było dwadzieścioro dzieci pochodzących z bohaterskich wielodzietnych rodzin.

Warto przytoczyć opis pomocy polskich rolników, eksterminowanym przez Niemców, Żydom w wojennej relacji Emanuela Ringelbluma (1900-1944), polsko-żydowskiego historyka i działacza społecznego, inicjatora powstania archiwum getta warszawskiego tzw. Archiwum Ringelbluma: Pierwszego dnia [po zamknięciu getta 15 listopada 1940] mnóstwo chrześcijan przyniosło chleb dla swoich żydowskich przyjaciół i znajomych, było to masowe zjawisko [..] Dziś, 19 listopada 1940, zastrzelony został chrześcijanin, który przerzucił wór chleba przez mur ...] Słyszałem od Żydów z Głowna, że tamtejsi chłopi utrzymywali ich przez całą zimę. Nie było wprost wypadku, aby Żyd wyruszył na wieś i nie wrócił stamtąd z workiem ziemniaków (cytat za: Jan Żaryn, Polska wobec Zagłady, Oficyna Wydawnicza Volumen, Warszawa 2019, s. 265).

Natomiast w odniesieniu do oskarżeń o bierność Polaków wobec niemieckiej eksterminacji osób pochodzenia żydowskiego, polska Żydówka Pola Stein pisała: Nie oskarżam nikogo za to, że nie ukrył czy nie pomógł Żydowi. Nie możemy domagać się od innych, aby poświęcili własne życie. Nikt nie ma prawa domagać się takiego ryzyka (Polska wobec Zagłady, s. 271), a jednak wielodzietne rodziny Kowalskich, Obuchiewiczów, Kosiorów i Skoczylasów, podobnie jak Ulmowie, podjęły to ryzyko, i wraz ze swoimi dziećmi oraz ukrywanymi Żydami zostali przez Niemców zamordowani.

Do końca II wojny światowej Niemcy dokonali zagłady około sześciu milionów polskich obywateli, w przygniatającej większości etnicznych Żydów (ok. 3 mln) i etnicznych Polaków. Dzięki heroicznej działalności wielu mieszkańców okupowanych ziem polskich udało się uratować kilkadziesiąt tysięcy polskich obywateli pochodzenia żydowskiego. Naukowcy oceniają, że Niemcy zamordowali za tę pomoc około tysiąca Polaków.

Większość z tysięcy Polaków, którzy udzielili pomocy Żydom podczas okupacji niemieckiej, nigdy nie została uhonorowana, a najprawdopodobniej nigdy nie będzie publicznie znana.

Zobacz także

2024-06-03, godz. 11:00 Pokaz spektaklu „Przez ścianę” – Warszawa, 11–13 czerwca 2024 Instytut Pamięci Narodowej oraz Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL zapraszają na kolejne pokazy spektaklu „Przez ścianę”, które… » więcej 2024-06-03, godz. 09:00 Wystawa IPN w 45. rocznicę pierwszej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski 45 lat temu papież Jan Paweł II po raz pierwszy przybył z pielgrzymką do ojczyzny. 2 czerwca 1979 roku w Warszawie papież Polak wypowiedział słowa: "Niech… » więcej 2024-06-03, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 3 czerwca » więcej 2024-06-02, godz. 11:00 45. rocznica pierwszej pielgrzymki do Polski papieża Jana Pawła II 45 lat temu, 2 czerwca 1979 roku, papież Jan Paweł II przybył z pierwszą pielgrzymką do ojczyzny. Po raz pierwszy biskup Rzymu odwiedził Polskę w jej tysiącletnich… » więcej 2024-06-02, godz. 09:00 110 lat temu urodziła się Teodora Żukowska ps. "Milena", nazywana szpiegiem z pałacu Brühla 110 lat temu, 2 czerwca 1914 roku, urodziła się Teodora Żukowska, pseudonim „Milena”, agentka kontrwywiadu Armii Krajowej, nazywana szpiegiem z pałacu… » więcej 2024-06-02, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 2 czerwca » więcej 2024-06-01, godz. 11:00 255 lat temu urodził się Józef Elsner, kompozytor, nauczyciel Fryderyka Chopina 255 lat temu, 1 czerwca 1769 roku, urodził się Józef Elsner, kompozytor, pedagog i teoretyk muzyki, nauczyciel Fryderyka Chopina. Zasłużył się jako organizator… » więcej 2024-06-01, godz. 09:00 Polska obchodzi Międzynarodowy Dzień Dziecka 1 czerwca Polska obchodzi Międzynarodowy Dzień Dziecka. W całym kraju z tej okazji organizowane są różne wydarzenia dla dzieci - festyny, koncerty, imprezy… » więcej 2024-06-01, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 1 czerwca » więcej 2024-05-31, godz. 15:00 Dyskusja panelowa „Transformacja ustrojowa w krajach Europy Środkowo-Wschodniej – bilans doświadczeń” W ramach obchodów 35. rocznicy częściowo wolnych wyborów parlamentarnych z 4 czerwca 1989 roku Biuro Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej organizuje… » więcej
1011121314
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »